نازکترین سد جهان
طاق شاه عباسی یکی از بناهایست که نشان دهنده‌ی اوج هنر و تلاش ایرانیان است و در شهر طبس قرار دارد. طبس در استان خراسان جنوبی واقع شده که بی شک طاق شاه عباسی زیباترین جاذبه تاریخی این شهر به حساب می‌آید. با علاءالدین تراول همراه باشید تا درباره‌ی این طاق که لقب نازکترین سد جهان را هم گرفته، بیشتر آشنا شویم.
القاب مختلف نازکترین سد جهان
این سد القاب گوناگونی دارد که هر کدام از این نامها دلیل خاص خود را دارند. طاق شاه عباسی، یکی از القاب این سد است که بیشتر میان مردم محلی به این نام صدا می‌شود. همچنین این سد در حدود 550 سال به عنوان بلندترین سد جهان شناخته می‌شد. ولی مهم‌ترین لقبی که تاکنون هیچ سد دیگری نتوانسته به آن دست پیدا کند، لقب نازکترین سد در جهان است! زیرا تاج این سد فقط یک متر عرض دارد.
جغرافیای نازکترین سد جهان
سد شاه عباسی در روستایی در 27 کیلومتری شهر طبس و در نزدیکی چشمه آب گرم مرتضی علی قرار دارد. قدمت روستای خرو به 700 سال پیش برمی‌گردد. این سد باستانی که یکی از پیشرفته‌ترین سدهای جهان است در زمان صفویان بنا گردیده که در حدود 450 سال قدمت دارد و در زمان شاه عباس صفوی بازسازی شده است.
معماری سد شاه عباسی
ساختار نازکترین سد جهان بسیار نادر است و نظرات گوناگونی در مورد دلیل ساخت آن وجود دارند. ولی اکثرا معتقدند که این سد جهت مقابله با سیلاب ساخته شده است. در گذشته سیستم سد سازی ایرانیان به این شکل بود که در دره‌های تنگ، سدها را روی طاق‌های آجری بنا می‌کردند. این روش باعث کاهش بیشینه سیلاب می‌شود که در سد شاه عباسی کاملا مشخص است. با دوره بازگشت ده ساله، سیلاب‌ها به صورت آزادانه از زیر طاق عبور می‌کنند. همچنین به علت موقعیت قرار گرفتن قسمت خروجی سد، رسوبات پشت سد قرار نمی‌گیرند که در کل این شیوه‌ی ساخت باعث گردیده که سد شاه عباسی بعد از گذشت چند صد سال در مقابل سیلاب‌های رودخانه‌ای آسیب نبیند.
ارتفاع سد 60 متر است و در قسمت پایین طاق بند، طاقی آجری به بلندای 30 متر وجود دارد که پاکار آن بر دو طرف کوه‌های رودخانه قرار گرفته‌اند. آجرها به پهنای مشخصی محدود نشده و تا بدنه کوه ادامه پیدا کرده‌اند که باعث افزایش مقاومت طاق گردیده است. سومین مرحله ایجاد بند برای این سد، قسمت بالای بند است که به وسیله قلوه سنگ ساخته گردید. به منظور مقاومت در برابر فشار آب، قسمت بالای این بند، به صورت قوسی شکل ساخته شده است. در کنار سد سنگ نگاره‌هایی حک شده‌اند که نشان دهنده چند بز کوهی هستند. عده‌ای اعتقاد دارند که این بزها نمادی از درخواست فراوانی آب، نعمت و زایندگی هستند. برخی دیگر نیز آن‌ها را نماد فرشتگانی می‌دانند که برای نگهبانی از آب، افزایش و فراوانی نعمت دعا می‌کنند.
نزدیکترین جاذبه گردشگری به سد شاه عباسی
پیشنهاد می‌شود پس از بازدید از نازکترین سد جهان به نزدیکترین جاذبه به آن یعنی چشمه شگفت‌انگیز مرتضی علی هم سر بزنید. در طول مسیر دیواره‌‌های بلند دره مانندی در دو طرفتان قرار دارند که دارای حفره‌‌های کوچک و بزرگ هستند. برخی از این حفره‌ها، چشمه‌های آب هستند و بزرگ‌ترین آن‌ها به حمام مرتضی علی معروف گردیده است. ویژگی فوق‌العاده‌ی دیگر این چشمه، وجود دو واحد آب گرم و سرد به موازات هم دیگر است. به طوری‌که شما هنگام راه رفتن یک پای‌تان در آب سرد و دیگری در آب گرم قرار می‌گیرد. اگر به طبیعت گردی علاقه دارید می‌توانید با تورهای طبیعت گردی علاءالدین تراول همراه باشید و سفری خاطره‌انگیز داشته باشید.
