سفرنامه آبادان (آبادان گردی) بخش اول

آبادان گردی
آبادان یکی از شهرهای خوزستان است که با شنیدن نامش کمتر یاد گشت و گذار و گردشگری می‌افتیم. شهری که تا پیش از جنگ از جمله آبادترین شهرهای ایران به شمار می‌رفت اما جنگ، چهره دیگری به آن داد. جنگ سبب شد تا سالها آبادان از چشم گردشگران دور باشد، اما اکنون این شهر می‌تواند یکی از خاطره‌انگیزترین گشت‌های شما در خوزستان گردی باشد. آبادان و خرمشهر اکنون با هم منطقه آزاد اروند را تشکیل داده‌اند و مدیر توسعه گردشگری و میراث فرهنگی سازمان منطقه آزاد اروند (جناب آقای سیدی) تلاش زیادی برای توسعه گردشگری منطقه و نفع جامعه محلی از این توسعه پایدار می‌کند. 

در آبادان که قدم بزنید، چیزهای زیادی توجهتان را جلب می‌کند، کنار هم بودن مسجد و کلیسا، کنار هم بودن خانه‌های اروپاییان مهاجر و مضیف ها، کنار هم بودن پالایشگاه و لنج‌های ماهیگیری و اضافه بر تمامی اینها، خونگرمی مردمان بومی، مردمانی که اگر با آنها همصحبت شوی حس می‌کنی در خانه خودت سفر می‌کنی. 

من طی یک ماموریت به آبادان رفتم، در حالی که هیچ تصوری از جنوب و به خصوص شهر آبادان نداشتم و نمی‌دانستم قرار است چه چیزهایی را در این شهر ببینم. از هر آبادنی که بپرسید جاهای دیدنی آبادان را برایتان بگوید، مسجد رنگونی ها، کلیسای ارامنه و موزه آبادان را نام می‌برد، اما آبادان محدود به این دیدنی‌ها نیست و برای گشت و گذار در آن می‌توانید دیدنی‌های زیادی را بگنجانید.

از اهواز که به سمت آبادان راه افتادیم، از گاومیش آباد عبور کردیم، نام گاومیش آباد را در اهواز شنیده بودم، جایی پر از گاومیش‌هایی که باید در کنار آب زندگی کنند، وگرنه دمای بدنشان آنها را نابود خواهد کرد. دیدن گاومیش در جای جای خوزستان و در کنار کارون برایم بسیار جذاب بود، مردم خوزستان اعتقاد دارند شیر گاومیش بسیار خوشمزه‌تر و مقوی‌تر از شیر دیگر حیوانات اهلی است.

از کنار گاومیش‌ها گذشتیم و به شادگان رسیدیم، جایی که از مهم‌ترین تالاب‌های بین‌المللی جهان به شمار می‌رود و می‌توانید در میان نیزارهایش با قایق موتوری بچرخید. به روستای صراخیه (سراخیه) و رگبه که شادگان را در بر گرفته‌اند، ونیز ایران می‌گویند چون برای عبور و مرور در آن باید از قایق استفاده کنید، تالاب شادگان یک مقصد عالی برای پرنده نگران حرفه‌ای نیز هست و آنجا می‌توانید پرندگان نادری نیز ببینید.

در میان راه دکه‌هایی بودند که با پرچم سبز و زرد برزیل رنگ آمیزی شده بودند و نوید یک سفر رنگارنگ را به ما می‌دهند. با رسیدن به شهر، در هتل پارس کاروانسرای آبادان چک این کردیم، هتل پارس کاروانسرای آبادان یک هتل پنج ستاره است اما طراحی آن شما را به یاد کاروانسراهای قدیمی ایران می‌اندازد. اتاق‌های هتل کاملا تمیزند و رستوران‌های هتل هم غذاهایی خوش طعم سرو می‌کنند. و اما آبادان! آبادان پر است از دیدنی‌های زیبا که کمتر نامش را شنیده‌اید. 

صنعت نفت چندین موزه در آبادان راه‌اندازی کرده است، مثلا اولین پمپ بنزین ایران در حال حاضر تبدیل به موزه پمپ بنزین شده، جایی که سال 1306 به بهره‌برداری رسیده بود و الان آنجا می‌توانید یک نمونه پمپ بنزین و خودروی در حال بنزین زدن ببینید. مجموعه تانکرهای سوخت رسان، اتاقک کارکنان پمپ بنزین، انواع چراغ و بخاری‌های نفت سوز و کلی اشیای دیدنی دیگه در این موزه کوچک وجود داره که می‌توانید از آنها بازدید کنید. 

موزه دیگری به نام موزه کارآموزان هم در آبادان و در محل آموزشگاه حرفه‌ای آبادان ساخته شده، این آموزشگاه در سال 1312 تاسیس شده بود و اکنون تبدیل به موزه‌ای جذاب و دیدنی شده است. 
پالایشگاه از دیگر جذابیت‌های آبادان است، به خصوص درخشش آن در شب شما را به خود جذب می‌کند. جالب است بدانید که پالایشگاه آبادن نخستین پالایشگاه نفت خاورمیانه بوده و در سال 1291 توسط شرکت نفت ایران و انگلیس تاسیس شده است. 

شاید نام سینما رکس آبادان را شنیده باشید، اما اگر از تعداد سینماهای آبادان پیش از انقلاب خبر داشته باشید و بدانید که آبادان علاوه بر برزیل ایران به شهر نفت و سینما نیز مشهور است، عمر سینما در آبادان برابر با عمر پالایشگاه نفت است، هنگامی که انگلیسی‌ها به آبادان آمدند، همراه خود یک دستگاه آپارات نیز آوردند و سینمایی روباز برای خود در محله بریم آبادان افتتاح کردند که مختص کارکنان شرکت نفت و انگلیسی‌ها بود. بعدها یک سینمای سیار به این شهر آوردند که مردم محلی نیز می‌توانستند از آن استفاده کنند. سینما شیرین اما در سال 1311 آغاز به کار کرد، نخستین ساختمان سه طبقه خاورمیانه که دو طبقه آن سرپوشیده بوده و یک سالن نمایش تابستانی نیز داشت. با اتمام جنگ جهانی دو طبقه دیگر به سینما شیرین اضافه کردند و این سینما را به بزرگترین سینمای ایران بدل کردند. اکنون سینما شیرین به عنوان یکی از آثار ملی به ثبت رسیده و قرار است به زودی به جایی برای بازدید همگانی بدل شود. دیگر سینمای آبادان توسط شرکت نفت ساخته شد، سینمایی به نام تاج که حتی آجرهایش از انگلستان آورده شده بود و سبک آن کاملا انگلیسی است.  تا سال 57، در مجموع 15 سینما در آبادان (و به قولی 28 سینما) ساخته شد، پس از تهران شمار بیشترین سینماهای ایران در این شهر بوده است. اکنون می‌توانید سینما تاج (سینما نفت امروزی) را که شکل پنجه‌های عقاب در آن پیداست را در آبادان ببینید. 

علاوه بر پیشرو بودن آبادان در بحث سینما، این شهر در راه آهن شهری نیز اولین بوده است، اولین قطار شهری ایران، حدود 90 سال پیش (نوامبر 1927 میلادی / بیست و هفتم آبان 1305) در آبادان آغاز به کار کرد که به طور شبانه‌روزی در مسیر فرودگاه بی‌المللی آبادان به بوارده و تانک فارم فعالیت می‌کرد. اکنون هیچ اثری از این قطار شهری که پس از قطار شهری منچشتر انگلستان و دیترویت آمریکا سومین قطار شهری بود، وجود ندارد. خیلی‌ها باور ندارند که آبادان تا این همه آباد و پیشرفته بوده، اولین شهری بوده که خیابانهایش آسفالت شده، اولین فرودگاه بین‌المللی ایران را داشته، اولین ایستگاه تلویزیون و رادیو پس از تهران را داشته، اولین تراموای ایران، اولین شبکه فاضلاب ایران، اولین پیست موتورسواری، ماشین سواری، اسکواش و سالن بیلیارد ایران را داشته، اولین خطوط اتوبوسرانی درون شهری ایرانی، اولین اداره راهنمایی رانندگی، اولین تیم رسمی باشگاهی فوتبال، اولین خطوط اتوبوس رانی درون شهری و اولین پالایشگاه نفت خاور میانه را در کنار اولین سینمای روباز و دومین سینمای سرپوشیده ایران را در خود جای داده است، از همین رو آبادانی‌ها ر به اشتباه لاف زن می‌دانند!

گشت و گذار من در آبادان هنوز تمام نشده است، بخش دوم آبادان گردی من را در بخش دوم سفرنامه بخوانید.