قنات زارچ
شهر یزد که در سال 1396 در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت گردید، یکی از شهرهای ایران است که در جای جایش جاذبه‌های خاص دیده می‌شوند. شاید ندانید که طولانی‌ترین قنات جهان کجاست؟ باید بگوییم این قنات هم در شهر پر رمز و راز یزد قرار دارد. همراه علاءالدین تراول باشید تا درباره‌ی ویژگی‌های این قنات اطلاعاتی را با شما به اشتراک بگذاریم.
مسیر قنات زارچ
مبدا این قنات از فهرج شروع می‌شود و در مسیر خود از روستاهای ویدک، دهنو و اکرمیه می‌گذرد. پس از طی کردن این روستاها وارد شهر می‌شود و از محله‌های یزد مثل میدان امیر چخماق گذر می‌کند. در نهایت پس عبور از مسجد جامع یزد به سمت منطقه زارچ ادامه مسیر می‌دهد. اگر در پی سفر به یزد هستید بلیط هواپیمای خود را از ما خریداری نمایید و هتل خود را با تخفیف از علاءالدین تراول رزرو کنید تا با خیالی راحت شهر را بگردید و به این قنات فوق‌العاده هم سر بزنید.
تاریخچه قنات زارچ
طبق مطالعات صورت گرفته قدمت قنات به 2 تا 3 هزار سال پیش باز می‌گردد. هدف اصلی تاسیس قنات‌ها در قدیم برای استفاده عادلانه از آب یا امور عام المنفعه بوده است. پس از اسلام مسجد جامع تاریخی یزد در حدود قنات زارچ بنا شد و برای وضو گرفتن نمازگذاران و پر کردن آب انبار مسجد، چند میله و پایاب در اطراف قنات احداث کردند. به این موضوع در قسمتی از تاریخچه‌ی مسجد اشاره شده که در قرن 4 هجری ابوعلا کالنجار پایابی بر مسجد ساخت که قنات از میان آن می‌گذشته است. در سال 1394، به دلیل بی همتا بودن و تکنولوژی و معماری خاص آن، قنات زارچ به عنوان طولانی‌ترین قنات جهان ثبت میراث جهانی یونسکو گردید.
ویژگی‌های قنات زارچ
این قنات به طول 100 کیلومتر احداث شده و به همین جهت به عنوان طولانی‌ترین قنات جهان شناخته می‌شود. تعداد میله‌های حفر شده در قنات 2115 حلقه است و عمق مادر چاه 85 کیلومتر است. شیرین، ابراهیم خویدکی و شور نام سه شاخه تشکیل دهنده قنات زارچ هستند. محل گذر قنات شور پایاب مسجد جمع یزد و دارای 60 پله است. این شاخه به دلیل قرار گیری در منطقه آب شور، طعمی شور دارد. در حال حاضر شاخه‌های شیرین و ابراهیم خویدکی خشک شده‌اند و فقط شاخه شور آبدهی دارد و آبدهی آن 25 لیتر در ثانیه است که متاسفانه حفر بی رویه چاه از آبدهی قنات کم کرده است. تا نیم قرن پیش آبدهی این قنات در حدود 125 لیتر در ثانیه بود. بر خلاف بقیه قنات‌ها که مقطعی دایره‌ای یا بیضوی دارند، قنات زارچ دارای مقطع مربعی بوده و نشان می‌دهد که این قنات در زمان زرتشتیان استفاده می‌شده است.
مدیریت قنات زارچ
در حدود 800 خانوار، کشاورز مالکین و شاربین از این قنات استفاده می‌کنند و دارای 400 هکتار سطح زیر کشت زراعی و 25 هکتار کشت باغی است. این مالکین شورایی دارند که 5 نفر را برای حفظ، نگهداری و تقسیم آب انتخاب می‌کنند و به عضو شورا در می‌آیند. 1 نفر هم اختیار تام دارد تا افرادی را برای حفظ قنات و حفر پیشکار بیاورد، سپس دستمزد کارگزان را بپردازد، شاید بپرسید که پیشکار چست، درواقع به محل انتهای قنات در کوره پس از مادر چاه پیشکار می‌گویند. نماینده یک سال اختیار دارد و هر سال فردی جدید انتخاب می‌شود. شاید برایتان جالب باشد بدانید عمیق ترین قنات جهان کجاست؟ قنات قصبه گناباد، با قدمت 2500 سال شاهکار آبرسانی ایران باستان، عمیق ترین قنات جهان است که می‌توانید جزئیاتش را در این لینک بخوانید.
برای دیدن زیبایی های این شهر کویری می‌توانید با تور یزد علاءالدین تراول همراه باشید و از لحظاتی خوش در آن لذت ببرید.
