خطه سرسبز شمالی ایران پوشیده از جنگل‌هایی است که در دنیا هیچ همتایی حتی در ابعاد بسیار کوچک هم ندارند و این شاید برای خیلی از شماها جالب باشد که بدانید این جنگل‌ها چه خاصیتی دارند و در کجای ایران تشکیل شده‌اند؟ باید بگوییم که شما با چند ساعت رانندگی می‌توانید خودتان را به جنگلهای هیرکانی که هم سن و سال با دایناسورهای دوران ژوراسیک هستند، ببینید. جایی که روزگارانی زیستگاه دایناسورهایی بودند که فقط در فیلم ها آنها را مشاهده کرده‌اید، در جنوب دریای خزر از مازندران تا گیلان گرفته تا گرگان و ارسباران، جنگلهای هیرکانی قرار گرفتند که ارزش زیادی دارند و سال‌ها در انتظار ثبت جهانی بود. در این راستا مسئولان سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری تمام تلاش و توان خود را به‌کار بستند و خوشبختانه با تهیه یک پرونده جامع و قابل دفاع، رای مثبت اعضای کمیته میراث جهانی را جلب نمودند تا از این میراث جهانی حفظ نمایند. این موفقیت بزرگ باری دیگر توانست جایگاه و اعتبار جهانی ایران را در عرصه‌های میراث‌فرهنگی و گردشگری بیش از پیش ارتقا خواهد بخشد و درعین‌حال استان‌های سمنان، گلستان، گیلان، مازندران و خراسان شمالی را به‌عنوان مسیر جنگلهای هیرکانی، به مقاصد مهم گردشگری تبدیل ایران تبدیل سازد.
جنگل های هیرکانی در شمال کشور که به جنگل های شمال معروفند و در جنوب دریاچه کاسپین (خزر) قرار گرفته‌اند از جمله جنگل های پهن برگ و خزان کننده به شمار می‌روند که در دنیا آنها را به نام جنگل های هیرکانی و یا جنگل های کاسپینی-هیرکانی می‌شناسند. امتداد این جنگل‌ها از منطقه هیرکان در جمهوری آذربایجان شروع می‌گردد و تا استان گلستان در شمال شرقی ایران ادامه دارد و از آنجا که در امتداد کاسپین قرار نیز قرار دارد به آن جنگلهای کاسپینی – هیرکانی می‌گویند. قدمت جنگلهای هیرکانی ایران به بیش از ۴۰ میلیون سال پیش برمی‌گردد و بازمانده دوره سوم زمین شناسی هستند، به همین جهت جنگل های هیرکانی به فسیل های زنده شهرت دارند و یک موزه طبیعی برای علاقه‌مندان و دوستدارن محیط زیست به شمار می‌روند.
مساحت کلی جنگل های هیرکانی ۵۵ هزار کیلومتر مربع است که دو میلیون هکتار از آن در ایران و ۲۰ هزار هکتار در آذربایجان قرار گرفته است. ارتفاع این جنگل‌ها از سطح دریا شروع می‌شود و به ۲۸۰۰ متر می‌رسد، در طول این سال‌ها حدود نیمی از این جنگلهای هیرکانی از بین رفته‌اند و الان فقط از ۳/۱۰ درصد آن حفاظت شده است. نزدیک به 53 درصد از این جنگل‌ها درصد جنگل‌ها در استان مازندران، ۲۶ درصد در گیلان و ۲۱ درصد در گلستان قرار دارند که شما می‌توانید در جاهایی مثل پارک ملی گلستان، جنگل الیمستان هراز، جنگل افراتخته، جنگل ابر شاهرود، جنگل های ارسباران، پارک جنگلی بی‌بی یانلو و پارک جنگلی ناهارخوران گرگان به جنگلهای هیرکانی دسترسی داشته باشید. همچنین بولا، جنگل واز، حوزه کجور نوشهر، پلنگ دره، چهارباغ چالوس، جنگل خشک‌داران، گشت رودخان، سیاه رودبار گیلان و منطقه حفاظت‌شده لیسار جزو جنگل های کهنسال هیرکانی ایران هستند. این جنگل ها از ارزشمندترین جنگلهای دنیا هستند و علاوه بر تاثیری که در ایجاد هوای پاک و ذخیره آب دارند، خانه موجودات زنده بسیاری هستند و از سرازیر شدن سیل جلوگیری می‌کنند.
اهمیت جنگل های هیرکانی تنها از بعد قدمت آن نیست، بلکه این جنگل ها علاوه بر تامین اکسیژن، در ذخیره مقادیر بسیار زیاد آب، حفاظت از بافت خاک و جلوگیری از جاری شدن سیل نقش بسیار مهمی دارند، همچنین از بعد توسعه گردشگری و ایجاد درآمد برای ساکنین نواحی شمالی کشور نیز شکی وجود ندارد که جنگل های هیرکانی بسیار موثر بوده‌اند، به طوری که نوار شمالی کشور از محبوبترین سایت های گردشگری ایران به شمار می‌رود و ورود گردشگر به این خطه موجب درآمدِ پایدار از راه گردشگری برای اهالی سرزمین‌های شمالی کشورمان شده است. در سال‌های اخیر با تلاش پیگیرانه سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و همکاری خوب سازمان‌ها و نهادهای ذی‌ربط، جنگل های هیرکانی به عنوان دومین اثر بزرگ طبیعی ایران در چهل‌وسومین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در باکو آذربایجان در فهرست جهانی قرار گرفت و افتخار بزرگ دیگری به نام ملت بزرگ ایران رقم خورد. به دلیل اهمیت، عظمت و دیرینگی این جنگل‌ها، از نخستین روزهای تهیه پرونده ثبت جهانی این جنگل‌ها به‌نام ایران، دوستداران محیط‌زیست و علاقه‌مندان به طبیعت گردی امیدوارند با انجام ثبت جهانی جنگلهای هیرکانی، حفاظت بیشتری از آنها صورت بگیرد و برای ساخت اتوبان یا به دلایل دیگر، درختان تنومند و کهنسال را قطع نکنند. شما اگر دوست دارید برای دیدن جنگلهای هیرکانی به شهرهای شمالی ایران سفر کنید و قصد اقامت در هتل هایی که در نزدیکی این جنگل واقع شدند را دارید، علاءالدین تراول هتل های چالوس، هتل های گرگان، هتل های شاهرود را به شما پیشنهاد می‌دهد تا بهترین لحظات را در این شهرهای شمالی کشور برای خود و همراهانتان خلق سازید.
