زادگاه زرتشت کجاست؟

زادگاه زرتشت کجاست؟

درباره محل تولد زرتشت پیامبر، پژوهش‌های فراوانی صورت گرفته است اما هنوز قطعیت در هیچ کدام از این پژوهش‌ها وجود ندارد، همانگونه که قطعیتی در خصوص زمان زندگی او و ظهورش نیز، نظریات گوناگونی وجود دارد. بیش از چند نظریه در خصوص زادگاه زرتشت وجود دارد که در این مقاله تلاش می‌کنیم تا این نظریات را با شما در میان بگذاریم. 

‌🚩 لیست تورهای داخلی علاالدین تراول ⬅ رزرو آنلاین تورهای ایرانگردی

در منابع زرتشتی، زادگاه زرتشت کجاست؟

در گات‌های اوستا، اشاره‌ای به محل زندگی و تولد حضرت زرتشت نشده است. یشت‌های کهن که مدت‌ها پس از گات‌ها نوشته شده است، از محلی به نام آریاویچ به عنوان مکان که زرتشت در آن عبادت می‌کرد نام برده‌اند. آنچه از آریاویچ نوشته‌اند، محلی است در نزدیکی رودی به نام دائیتیانیک و محلی نزدیک به دریاچه هامون کنونی! در وندیداد نیز ایرانویج نخستین سرزمینی است که آفریده شده و پس از آن، سغد، مرو و بلخ از آن پدید آمده‌اند. این به آن معناست که ایرانویچ باید جایی در شرق فلات ایران یعنی در آسیای میانه یا افغانستان باشد. در بندهشن ایرانویچ در منطقه کوستگ آذربایجان ذکر شده و زاداسپرم نیز محل تولد حضرت زرتشت را در مکانی در چیچست می‌دانند. چیچست را در نوشته‌های پهلوانی و فارسی همان دریاچه ارومیه می‌دانند و در اوستا نیز به دریاچه‌ای اسطوره‌ای در شرق ایران چیچست گفته شده است. 

زبانشناسان از آنجایی که زبان اوستایی را به زبان سانسکریت نزدیک می‌دانند، ایرانویچ را همان خراسان بزرگ (ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان می‌دانند). بر طبق اعتقاد این دسته از محققین، زرتشت پس از بعثت در خراسان بزرگ به آذربایجان یا همان آتروپاتگان کوچ کرده و در تبریز (تاراویس) مردم را به سوی خدا دعوت می‌کند. برخی زرتشتیان اما نظر متفاوتی دارند، آن‌ها ایرانویچ را نام کهن آذربایجان می‌دانند و معتقدند زرتشت در ساحل دریاچه چیچیست (که امروزه به دریاچه ارومیه تبدیل شده) به دنیا آمده است. تخت سلیمان جایی بود که زرتشت در آن به عبادت می‌پرداخت اما بعدها به تاراویس یا تبریز رفت و دینش را اعلام رسمی کرد. برای مشاهده مشخصات و تصاویر تور تبریز علاالدین تراول کلیک کنید. 

اماکن احتمالی خواستگاه زرتشت

در ادامه به معرفی اماکنی که احتمالا خواستگاه زرتشت بوده‌اند پرداختیم:

تخت سلیمان

تخت سلیمان یا تکاب امروزی، مکانی همیشه رازآلود و جادویی برای ما ایرانی‌ها بوده است. مکانی مقدس که از دوران مادها، هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان و مغولان تاریخی گفتنی دارد و آتشکده آذرگشسپ (یکی از سه آتشکده برجسته ایران) را در دل خود جای داده است. این شهر که به آن شیز هم گفته می‌شد، به گواه بسیاری از مورخان نظیر یاقوت حموی، حمزه اصفهانی، ابن فقیه، علی بن حسین مسعودی، زکریای قزوینی، ابن خردادبه، بلاذری و ابولبفدا که ایرانی و یا عرب هستند زادگاه زرتشت است.

سیستان

بسیاری از افراد نیز سیستان (بخش شمالی استان سیستان و بلوچستان) را زادگاه حضرت زرتشت می‌دانند. دریاچه هامون در اوستا با نام کانس اویا به معنای مکان فراوانی آب پربرکت و کوه خواجه سیستان با نام کوه اوشیدا با نام جایگاه هوش و خرد آمده است. دریاچه هامون در آیین زرتشتی محل ظهور سوشیانت یا همان منجی آخرالزمانی زرتشتیان محسوب می‌شود. نیولی (ایران شناس مشهور ایتالیایی)، سیستان را زادگاه زرتشت می‌داند. بیشتر پژوهشگران بر این عقیده‌اند که زرتشت پیامبر در مشرق ایران زیسته و تعلیم دیده است. شواهد زبانی هم زرتشت پیامبر را برخاسته از شرق می‌داند. محققان دیگری به دلایل دیگری، خاستگاه زرتشت را سیستان دانسته‌اند، برای مثال به سبب مراسم مذهبی که در ستایش ایزدبانوی آب (آناهیتا) و مطالبی که در یشت نوزدهم نوشته شده است. 

‌🚩 مشاهده تصاویر هتل های داخلی ⬅ رزرو آنلاین هتل های ایران

خوارزم

بسیاری از ایرانشناسان، خوارزم را همان ایرانویج و زادگاه زرتشت می‌دانند. این نظریه بیش از سایر نظریات، مورد توجه ایرانشناسان است. برای مثال مارکوارت (شرق شناس آلمانی)، بیان کرده توصیف ایرانویچ در منابع پهلوی و نویسندگان دوران اسلامی از خوارزرم هماهنگ است. بنویسیت (ایران شناس و شرق شناس شهیر فرانسوی) و هنینگ (ایران شناس و شرق شناس شهیر آلمانی) نیز همین نظریه را داشتند. البته منظور از خوارزم، خوارزم بزرگ (مرو و هرات تا خوارزم کنونی) است. امروز خوارزم نام استانی است در ازبکستان. 

ری

محل ولادت زرتشت بنا بر برخی روایت‌های سنتی، ری بوده است. در کتیبه بیستون، داریوش از ری به عنوان شهری مادنشین به نام رگا نام برده است و در یسنای 19 فقزه 18، به ری لقب رغه زرتشت داده شده است. محل دفن زرتشت را رقا یا همان ری می‌داند. در برخی از کتاب‌ها و منابع پهلوی، پدر زرتشت را اهل آذربایجان و مادرش را اهل ری می‌دانند. به نظر می‌رسد این منابع، به دلیل سازش دادن دو نظریه مختلف درخصوص محل تولد زرتشت پیامبر بوده‌اند. ری که یکی از کهن‌ترین شهرهای جهان محسوب می‌شود و در همسایگی تهران امروزی قرار گرفته است. برای مشاهده تصاویر و رزرو تور تهرانگردی یک روزه علاالدین تراول کلیک کنید.

بلخ

بلخ که امروز در جغرافیای کشور افغانستان قرار گرفته، از دیگر جاهایی است که آن را محل تولد زرتشت دانسته‌اند. انکتیل دوپرون (شرق شناس فرانسوی و مترجم متونی از اوستا) و مایکل ویتزل از طرفداران نظریه‌ای هستند که زرتشت را زاده بلخ می‌داند. 

دیگر نظریات مربوط به محل تولد حضرت زرتشت

طبری تاریخدان و محقق مشهور مسلمان و برخی از پیروانش مانند ابن اثر و میرخواند، محل تولد زرتشت را فلسطین دانسته‌اند و بیان کرده‌اند که زرتشت از فلسطین به آذربایجان مهاجرت کرده است. ابراهیم پورداوود، تاریخ‌شناس معاصر ایرانی نیز بیان کرده که زرتشت از مشرق ایران نیست و از آنجایی که رسالتش در وطن خود موفقیت آمیز نبوده و یا اینکه در آنجا مورد صدمه و آسیب قرار گرفته از آذربایجان به سمت شرق مهاجرت کرده است. 

کلام آخر

زرتشت، پیامبری است که جهان با گفتار نیک، کردار نیک و پندار نیک از او یاد می‌کند. این پیامبر زاده هرجای ایران باشد، نباید فراموش کرد که برای سال‌ها آرامش، صلح و خداپرستی را در ایران رواج داده و مورد احترام همگان است. سفر یکی از بهترین راه‌های شناخت جهان و درک تاریخ است. شما هم دوست دارید همراه همسفران ما باشید تا کمی از رمز و رازهای تاریخ را بیشتر بشناسید؟ تور تهرانگردی، تور ارومیه، تور ازبکستان، تور سیستان و بلوچستان و تور تبریز از جمله سفرهایی محسوب می‌شوند که زمینه کشف تاریخ به خصوص درباره خاستگاه زرتشت به شما کمک می‌کنند. همچنین اگر می‌خواهید به کشورهای دیگری مانند کانادا سفر کنید برای ویزای کانادا به سایت علاالدین تراول مراجعه کنید.