آشنایی با مکان‌های تاریخی و موزه‌های ارمنستان

جاذبه‌های تاریخی و موزه‌های ارمنستان بخش بسیار دوست داشتنی از سفر به این کشور هستند که مکمل جاذبه‌های طبیعی آن می‌شوند. از آنجایی که ارمنستان، پلی میان آسیا و اروپا بوده و اولین کشور جهان است که دین مسیحیت را به رسمیت پذیرفت، بنابراین چندان جای تعجب نیست در این سفر، شاهد دیدن صدها کلیسای کوچک و بزرگ در کوچه پس کوچه‌های «ایروان» یا شهرها و روستاها و حتی جنگل‌ها باشید. اما جاذبه‌های تاریخی ارمنستان به همین موارد ختم نمی‌شوند، در این کشور، موزه‌ها و آثار باستانی متعددی وجود دارد که برخی از آن‌ها به نوبه خود اولین اولین‌ها در جهان محسوب می‌شوند. در این مقاله با علاءالدین همراه شوید تا گشت‌وگذاری در دل تاریخ و موزه‌های زیبای ارمنستان داشته باشیم. 

جاذبه‌های تاریخی ارمنستان 
با خواندن این مقاله متوجه خواهید شد که ارمنی‌ها نه‌تنها در ساخت کلیساها تبحر دارند؛ بلکه هنر اصلی آن‌ها تلفیق معماری با طبیعت اطراف آن است. ارمنی‌ها به‌خوبی می‌دانند که کجا بناهای تاریخی خود را بسازند. این مقصد محبوب و نزدیک به ایران یکی از بهترین انتخاب‌ها برای تعطیلات پیش‌رو است، اگر هنوز می‌پرسید چرا؟ این مقاله را بخوانید تا با جاذبه‌های تاریخی ارمنستان آشنا شوید.

۱. مجموعه کاسکاد؛ باغ‌های معلق ایروان 
مجموعه تاریخی «کاسکاد» (Cascade complex) یا «هزار پله» در قلب ایروان یکی از مشهورترین جاذبه‌های تاریخی ارمنستان است. این مجموعه با الهام از باغ‌های معلق بابل در سال ۱۹۷۱ ساخته شده و یکی از دیدنی‌های تاریخی نسبتا جدید این کشور محسوب می‌شود. این مجموعه زینت‌بخش قلب ایروان است. 

۲. صومعه نواوانک؛ صومعه‌ای در دل صخره‌ها
کلیساهای ارمنستان یکی از اصلی‌ترین جاذبه‌های تاریخی این کشور هستند. با صومعه نوراوانک (Noravank Monastery) شروع می‌کنیم. این صومعه در قرن سیزدهم میلادی در فاصله‌ ۱۲۲ کیلومتری ایروان، نزدیکی رودخانه «آماگو» در شهر « یغگنادزور» (Yeghegnadzor) ساخته شده است. در سال ۲۰۰۲ این صومعه که در تنگه‌های پرپیچ و خم و صخره‌های بلند ساخته شده بود به ثبت یونسکو رسید. صومعه نواوانک به آجرهای قرمز رنگ، معماری ویژه و طبیعت بسیار زیبای اطراف خود شهرت دارد.
جالب است بدانید در گوشه گوشه ارمنستان خاچکارهای (khachkar) زیادی خواهید دید. خاچکار در واقع صلیب‌های سنگی هستند که در کلیساهای قدیمی قرار دارند. روی این صلیب‌ها، اغلب نقش گل‌وگیاه‌هایی که پوشش منطقه ساخت کلیسا بوده، دیده می‌شود. 

۳. هین خوت؛ ماچوپیچوی ارمنستان 
«هین خوت» (Hin Khot) به ماچوپیچوی ارمنستان شهرت دارد. این سکونتگاه باستانی منحصربه‌فرد در جنوب ارمنستان، استان «سیونیک» و دامنه تنگه‌ای بزرگ ساخته شده و قدمت آن به قرن دوم قبل از میلاد می‌رسد. جالب است بدانید قدمت «هین خوت» از ماچوپیچوی «پرو» هم بیشتر است.

۴. کلیسای جامع اچمیادزین؛ قدیمی‌ترین کلیسای ارمنستان 
کلیسای جامع اچمیادزین (Etchmiadzin Cathedral) واقع در «واغارشاپات» نزدیکی ایروان یکی از مهم‌ترین مراکز دین مسیحیت و کلیسای حواریون ارمنی است. به‌عقیده بسیاری این کلیسا، قدیمی‌ترین کلیسای ارمنستان و حتی جهان بوده که به آن «کلیسای مادر ارمنستان» نیز می‌گویند. این کلیسا در سال ۲۰۰۰ به ثبت میراث جهانی «یونسکو» رسید و یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های تاریخی ارمنستان است. کلیسای اچمیادزین در قرن چهارم میلادی پس از به‌ رسمیت شناخته شدن دین مسیحیت در این کشور روی معبد بت‌پرستان ساخته و تبدیل به نماد این دین در کشور ارمنستان شد.

۵. کلیسای جامع زوارتنوتس؛ نامتعارف‌ترین کلیسای ارمنستان 
«کلیسای جامع زوارتنوتس» (Zvartnots Cathedral) در فاصله ۲۰ کیلومتری ایروان، منطقه «آرماویر» و درست قبل از ورودی شهر «اچمیادزین» قرار دارد. این کلیسا در دره‌ای بسیار زیبا ساخته شده و به‌ معماری نامتعارف خود مشهور است. این کلیسا به شکل چهارگوش در قرن هفتم ساخته شده و معماری آن با سایر کلیساهای ارمنستان بسیار متفاوت است. این کلیسا در سال ۲۰۰۰ به ثبت میراث جهانی «یونسکو» رسید و از آن پس تبدیل به یکی از مشهورترین جاذبه‌های تاریخی ارمنستان شد.

۶. قلعه آمبرد؛ قلعه‌ای در دل کوهستان 
اگر به یکی از دیدنی‌های طبیعی ارمنستان یعنی «کوه‌ آراگاتس» سفر می‌کنید. می‌توانید در ارتفاع ۲۳۰۰ متری مجموعه ییلاق تابستانی پادشاهان ارمنی را ببینید. «قلعه آمبرد» (Amberd Fortress) به‌همراه کلیسای «سورب استواتساتسین» در قلب کوه آراگاتس قرار دارد. بنابراین بازدید از آن را فراموش نکنید. 

۷. معبد گارنی؛ آتنی در ارمنستان 
«معبد گارنی» (Garni Themple) با معماری هلنی مربوط به یونان و روم در ۲۷ کیلومتری شرق ایروان مابین کوه‌ «گغاما» و روستای گارنی حسابی دلربایی می‌کند. این معبدی یکی از زیباترین جاذبه‌های تاریخی ارمنستان و یکی از قدیمی‌ترین بناهای ساخته شده در این کشور است. معبد گارنی در سال ۷۷ میلادی ساخته شده و مکانی برای پرستش «میهر» خدای خورشید بوده است.

 
۸. صومعه گغارد؛ بازی زیبای طبیعت و معماری ارمنستان
صومعه گغارد (Geghard Monastery) با زیبایی چشم‌گیری که دارد تمام آنچه در فیلم‌هایی مانند «ارباب حلقه‌ها» دیده‌اید را به شما نشان می‌دهد. صومعه گغارد یکی از بزرگ‌ترین کلیساهای ارمنستان بوده که بخشی از آن در کوه ساخته شده و دالان‌های پرپیچ و خم آن، شما را مات و مبهوت می‌کند. کلیسا در قرن چهاردهم توسط «گریگور روشنگر» یکی از حواریون مسیحی ساخته شد. این کلیسا نمایانگر تمام هنر معماری ارمنی‌ها در قرون وسطی است. منظره دره «آزات» از فراز این کلیسا نفس شما را در سینه حبس خواهد کرد. گغارد در سال ۲۰۰۰ به ثبت میراث یونسکو رسید و در نزدیکی معبد گارنی قرار دارد. بنابراین می‌توانید در یک روز از هر دو کلیسا دیدن کنید. 

۹. صومعه تاتو؛ معروف‌ترین کلیسای ارمنستان 
مجموعه کلیسای «تاتو» (Tatev Monestry) یکی از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین جاذبه‌های تاریخی ارمنستان است. این کلیسا در قرن نهم میلادی روی صخره‌ای در نزدیکی روستای تاتو واقع در جنوب شرقی ارمنستان ساخته شد. این کلیسا در قرن یازدهم پناهنگاه بیش از هزاران راهبی بود که در حمله سلجوقیان به ارمنستان در این کلیسا پنهان شدند. کلیسا و مجموعه تاتو در سال ۱۹۹۵ به ثبت یونسکو رسیدند. برای بازدید از این کلیسا می‌توانید سوار بر طولانی‌ترین تله‌کابین جهان «وینگز آف تاتو» (wings of tatev) شوید. 

۱۰. کلیسای هقپات و ساناهین؛ کلیساهای دوقلوی ارمنستان
یکی از برجسته‌ترین آثار معماری و جاذبه‌های تاریخی ارمنستان، کلیساهای دوقلوی «هقپات و ساناهین» (Monasteries of Haghpat and Sanahin) که در روستایی به‌همین نام در استان لوری ساخته شده‌اند. این دو صومعه از لحاظ معماری در رده چشم‌گیرترین و زیباترین کلیساهای جهان هستند. صومعه‌های دوقلوی ارمنستان در قرن ۱۰ میلادی ساخته شده و در سال ۱۹۹۶ به ثبت میراث جهانی «یونسکو» رسیدند. جالب است بدانید معمار و سازنده این کلیسا، «ملکه خسروانوش» بوده است.

۱۱. کاراهونج؛ استون هنج ارمنستان 
آیا می‌دانستید ارمنستان هم «استون هنج» دارد؟ «کاراهونج» (KARAHUNGE) یا «زوراتس کارر» (Zorats Karer) یکی از جاذبه‌های تاریخی ارمنستان است که نام آن را کمتر کسی شنیده است. این مکان در ۴ کیلومتری شهر سیسیان استان سیونیک ساخته شده و در جنوب شرق صومعه تاتو قرار دارد. این مکان شش هزار سال پیش از میلاد مسیح ساخته شده و شامل ۲۲۳ سنگ از ۵۰ سانتی تا ۳ متری است که به شکلی مرموز و عجیب چیده شده‌اند. گفته می‌شود کاراهونج مکانی برای رصد ستاره‌ها بوده است. براساس نظر باستان‌شناسان قدمت کاراهونج از استون هنج انگلیس و اهرام مصر نیز بیشتر بوده و قدیمی‌ترین رصدخانه نجومی جهان محسوب می‌شود.

۱۲. خندزورسک؛ شهر اشباح ارمنستان 
«خندزورسک» (Khndzoresk) از قدیمی‌ترین روستاهای غاری ارمنستان است. این روستا در شهرستان گوریس استان سیونیک واقع شده و یکی از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های انسان در جهان به‌شمار می‌رود.

۱۳. مسجد آبی ایروان؛ تنها مسجد ارمنستان 
آیا می‌دانستید در ارمنستان تنها یک مسجد فعال وجود دارد؟ «مسجد آبی» (Blue Mosque) به‌همت مسلمانان ایروان ساخته شده و نام آن به‌دلیل کاشی‌های فیروزه‌ای رنگش است. این مسجد در قرن هجدهم ساخته شده و معماری آن تلفیقی از معماری اروپایی و ایرانی است.

۱۴. غار آرنی؛ محل پیدا شدن اولین کفش جهان 
جالب است بدانید «غار آرنی» (Arni Cave) در ارمنستان محل کشف اولین «پاپوش» جهان بوده و نه‌تنها یکی از جاذبه‌های تاریخی مهم ارمنستان محسوب می‌شود بلکه در ردیف زیباترین دیدنی‌های طبیعی این کشور نیز قرار دارد. مجموعه غارهای آرنی در امتداد رودخانه «آرپا» واقع شده‌اند.

 
۱۵. صومعه خور ویراپ؛ محل تولد مسیحیت در ارمنستان 
خور ویراپ (khor Virap) یکی از زیباترین صومعه‌های ارمنستان است که داستان جالبی نیز دارد. گریگور روشنگر یکی از حواریون ارمنی، ۱۳ سال در این صومعه کوهستانی محبوس بود تا اینکه توانست با درمان پادشاه تیرداد سوم کاری کند که او به دین مسیحیت گرویده و این دین را به‌عنوان دین رسمی مردم ارمنستان نیز معرفی کند. این صومعه در لیست آثار تاریخی یونسکو بوده و در دشت‌های آرارات و نزدیکی مرز ترکیه واقع شده است. 

بهترین موزه‌های ارمنستان 
حال که با زیباترین جاذبه‌های تاریخی ارمنستان آشنا شدید، وقت آن رسیده با بهترین موزه‌های ارمنستان نیز آشنا شوید. در ارمنستان حدود ۴۴۰ موزه کوچک و بزرگ وجود دارد که راوی داستان‌های مختلف هستند. 

۱. غار زیرزمینی لوون؛ موزه‌ای برای همسر 
غار زیرزمینی لوون (LEVON’S DEVINE UNDERGROUND) به‌دست یک فرد ساده ساخته شده و امروز یکی از زیباترین موزه‌های ارمنستان است. لوون فردی بود که همسرش از او خواست تا در زیر خانه انباری برای نگهداری سیب‌زمینی‌ درست کند. پیش از اتمام کار همسر لوون فوت کرد و او به یاد همسرش، ساخت این انبار را ادامه داد. اکنون موزه زیرزمینی لوون کاخی در زیر خاک است که شامل سرسرا، اتاق‌ها و سالن‌های بزرگ می‌شود.

۲. موزه سرگئی پاراجانوف، یادگار دوران زندان 
«موزه سرگئی پاراجانوف» (SERGEI PARAJANOV MUSEUM) در واقع موزه‌ای از آثار هنری این هنرمند در دوران زندانش است. این موزه ادای احترامی به فیلمساز مشهور ارمنی قرن بیستم «سرگئی پاراجانوف» است که توسط شوروی زندانی شد. این موزه در ایروان قرار داشته و یکی از زیباترین موزه‌های ارمنستان محسوب می‌شود. 

۳. موزه و گالری تاریخ ملی ارمنستان 
یکی از مهم‌ترین موزه‌های ارمنستان، «موزه و گالری تاریخ ملی ارمنستان» است. این دو مجموعه هر دو در ایروان و میدان جمهوری واقع شده‌اند. موزه تاریخ ارمنستان در سال ۱۹۱۹ ساخته شده و دارای بیش از ۴۰۰ هزار اثر باستانی و تاریخی است. قدمت برخی از این آثار به یک میلیون سال پیش باز می‌گردد. قدیمی‌ترین کفش جهان که بیش از ۵ هزار سال عمر داشته نیز در این موزه قرار دارد. در بخش گالری موزه نیز می‌توانید آثار شاخص هنرمندان اروپایی و ایتالیایی را نیز ببینید.

۴. موزه اربونی؛ ادای احترامی به تاریخ ارمنستان 
یکی از اصلی‌ترین موزه‌های ارمنستان که باید از آن‌ها بازدید کنید، «موزه اربونی» (Erebuni Museum) در ایروان است. این موزه در مکان تپه «آرین برد» ساخته شده است. اربونی قدیمی‌ترین پایتخت ارمنستان است که ۲۹ سال زودتر از رم شکل گرفت. بنابراین یکی از قدیمی‌ترین شهرهای پایتختی جهان نیز محسوب می‌شود.

 
۵. موزه ماتناداران؛ موزه‌ای برای کتاب‌های ارمنستان 
کلمه « ماتناداران» مخفف کلمه کتاب است. این موزه در ایروان قرار داشته و شامل بیش از ۲۳ هزار نسخه خطی و کتاب‌های مینیاتوری می‌شود. موزه ماتنداران (Matenadaran Museum) شامل ۱۵ سالن مختلف است که می‌توانید نسخه‌های کتاب‌های مختلف با قدمتی چندین هزار ساله را بخوانید و ببینید.

۶. موزه خزانه‌داری اچمیادزین؛ موزه آثار کلیسای ارمنی
موزه خزانه‌داری اچمیادزین (Ejmiatsin Treasury) در سال ۱۹۸۲ افتتاح شد در واغارشاپات افتتاح شد. این موزه یکی از زیباترین موزه‌های ارمنستان بوده که می‌توانید آثار باستانی کلیسای ارمنی را در آن ببینید.

۷. موزه مگریان، موزه فرش‌های زیبای ارمنی 
موزه فرش مگریان (Megerian Carpet) در واقع یک کارخانه و موزه برای نمایش فرش‌های زیبای ارمنی است. خانواده مگریان برای احیای سنت قالی‌بافی ارمنی اقدام به تاسیس موزه فرش ایروان کردند. اکنون موزه فرش مگریان یکی از زیباترین موزه‌های ارمنستان است. 

۸. دیگر موزه‌های مهم ارمنستان 
لیست موزه‌های ارمنستان بی‌شمار هستند، به‌غیر از موارد بالا از دیگر موزه‌هایی که می‌توانید بازدید از آن‌ها را در لیست سفر خود قرار دهید عبارتند از: 

• موزه مرکز هنرهای معاصر کافسجیان در ایروان
• موزه نقاشی‌های مارتیروس ساریان در ایروان
• موزه هنری خواهران اسلمازیان در گیومری
• موزه معماری ملی و زندگی شهری دزیتوقیان در گیومری
• موزه مجسمه‌های سرگئی مرکوروف در گیومری
• موزه هنرهای زیبای وانادزور
• واترز گالری در جرموک 
• ونادزور ، خیابان تیگران متس، شماره ۵۲
• موزه زمین شناسی و نگارخانه هنر دیلیجان
• موزه نسل کشی ارامنه در ایروان 

سفر به تاریخ ارمنستان 
در این مقاله با جاذبه‌های تاریخی و موزه‌های زیبای ارمنستان آشنا شدید، شما کدام جاذبه را در لیست سفرتان قرار می‌دهید؟ آیا فکر می‌کردید ارمنستان تاریخی به این قدمت داشته باشد؟ اگر قصد دارید برای تعطیلات بعدی سفر به ارمنستان را انتخاب کنید، می‌توانید به وب‌سایت علاءالدین تراول و صفحه رزرو آنلاین تورهای خارجی رفته یا جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره ۰۲۱۷۴۴۹۵ تماس بگیرید.