معماری روستای میمند کرمان دستکند است که مردمان گذشته با کندن صخرهها، خانههای این روستا را قرنها پیش ساختهاند. در این روستا جدا از معماری و آداب و رسوم، صنایع دستی متنوعی دارد که میتوانید با یکی از فرهنگهای اصیل روستا نشینی آشنا شوید و در این مقاله علاءالدین تراول به موقعیت جغرافیایی روستای میمند، دیدنیهای آن، بهترین فصل سفر، آداب و رسوم و معماری روستای میمند پرداختهایم.
روستای میمند کجاست؟
برای رفتن به روستای میمند میتوانید به شهر بابک بروید و از جاده بابک به میمند، رهسپار این روستای تاریخی شوید. روستای تاریخی میمند در 38 کیلومتری شمال شرق شهر بابک واقع شده و این روستا تا خود شهر کرمان حدود ۲۱۵ کیلومتر فاصله دارد. امروزه مسافران بی شماری به سوی میمند جذب شده و از جاذبههای دیدنی ایران به شمار میرود.
قدمت روستای تاریخی میمند
درباره روستای میمند مطالعات میدان باستان شناسی کمی صورت گرفته است. دژ میمند دارای سفالهای دورهی اشکانی و اوایل ساسانی بوده است که قدمت این دژ به همین دوران یعنی حدود دوهزار سال پیش میرسد و نشان میدهد که این محوطه از دورهی اشکانیان قابل سکونت بوده است. نقوش صخرهای اطراف میمند نیز نشان میدهد که این بنا از دورهی پیش از تاریخ از سکونتگاههای انسانی به شمار میآمده است. از همین رو، روستای میمند یکی از مکانهای باستانی ایران به حساب میآید. اما در مورد خانههای میمند و معماری دستکند، پژوهش علمی گستردهای از لحاظ گاهنگاری و تعیین قدمت صورت نگرفته است. این خانهها در دل صخرهها قدمت بالایی دارند و از جمله معماری دستکند ایران هستند که امروزه از جاذبههای گردشگری کرمان به حساب میآیند.
ساختن خانهها در دل صخرهها دلایل مختلفی دارد که موقعیت جغرافیایی و جلوگیری از ورود دشمن در جنگها مهم ترین عامل این سبک خانه سازی بوده است. این خانهها در دل صخرهها کنده شدهاند که داخلخانهها بسیار تاریک است. برخی از پژوهشگران این سبک خانه سازی را به آیین میترائیسم در دورهی اشکانی نسبت میدهند که دلایل علمی قطعی برای آن ارائه نشده است. معابد میترائی در داخل صخرهها و رو به شرق و طلوع خورشید ساخته شدهاند. آثار سفالینه و دژ میمند به دوران اشکانی تعلق دارند و احتمال دارد که ساخت چنین خانههایی به آیین میترا ربط داشته باشد. روستای تاریخی میمند در سال ۱۳۸۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و درسال ۱۳۹۴ به خاطر قدمت و معماری منحصر به فردش در فهرست آثار جهانی یونسکو ثبت گردید که اهمیت گردشگری این منطقه تاریخی را نشان میدهد.
وجه تسمیه روستای میمند کرمان
در مورد نام میمند دو نظریه داده شده است. یکی اینکه نام درخت انگور می است و در بسیاری از روستاها به درخت انگور می میگویند. میمند به معنای صاحبان درخت می است. برخی نیز معتقد هستند که تولیدکنندگان شراب بودهاند. عدهای دیگر واژه میمند را از مینمت و مبارکی میدانند و از همین رو درگذشته این نام بر روستا گذاشته شده است. البته این را باید خاطر نشان کنیم که روستای میمند امروزه تاکستانها و انگورستانهای بسیار بزرگی را ندارد. این روستا یکی از بزرگترین معماریهای دستکند ایران را دارد که از خانههای صخرهای، معبد و دژ تاریخی تشکیل شده است و مقصدی شگفت انگیز برای گردشگران شده است.
معماری روستای تاریخی میمند کرمان
از دیدنیهای استان کرمان روستای تاریخی میمند است که به واسطه معماری دستکند از جاذبههای مهم این استان نیز به شمار میآید. در معماری دستکند با تغییر خود منابع طبیعی در کوه و صخره، سازهی معماری را میکنند. این شیوهی معماری دستکند به دوران ماد باز میگردد که در ابتدا نمونههای گوردخمههای مادی با معماری دست کند را در ایران ساخته شده است. در زمان ساخت این بناها در دل صخرهها، حجم زیادی خاک و سنگ استخراج میشده است که از خاک آن برای زمین کشاورزی و زراعت استفاده میکردند. ورودی خانههای میمند استان کرمان همگی از جنس فلز و چوب هستند. هم چنین پوشش سایبانهای بالای صفه میمند از کندههای چوبی ساخته شده است. در معماری دستکند با کندن در داخل صخرهای، فضای معماری که میخواهند ایجاد میکنند و در این نوع معماری هیچ ملاتی استفاده نمیشود و از همین رو برای گردشگران بسیار جذاب است. عدم استفاده از ملات در مصالح ساخت و ساز یک صرفه جویی است. هم چنین از سنگ چینهای متعددی در اطراف خانهها برای استحکام بیشتر استفاده میکنند.
طراحی اتاقهای خانههای روستای تاریخی میمند
خانههای میمند در پنج طبقه ساخته شده است و بر هریک از ساختمانهای پنج طبقه کیچه گفته میشود و امروزه ۴۰۶کیچه دارد. این خانهها دارای عایق حرارتی از سنگ هستند، چرا که این خانهها در داخلصخرهها تعبیهشدهاند و قست سقف دررونی خانه با قسمت بیرونی آن از چند لایه سنگ تشکیل شده است که از ورود گرما و سرما به داخل خانه جلوگیری میکند. از همین رو هوش سازندگان این مجموعه را نشان میدهد که در فصلهای سرما و گرما نیاز بالایی به استفاده از انرژیهای دیگر برای گرم کردن و یا خنک کردن خانه ندارند. داخل این خانهها سقفهای هلالی شکل دارد که در فصل گرما مزیت مهمی محسوب میشود. این خانهها نیز مانند خانههای کندوان در تبریز بخاری و دودکش ندارند.
اتاقهای این خانهها چند بخش دارد که از اتاق نشیمن، میانی، پاگرد تشکیل میشود و در قسمت پایین نیز دارای اصطبل هستند. این خانهها نورگیرهای خوبی ندارند و فضاهای تاریکی دارند و تهویه هوا به آسانی در آن صورت نمیگیرد. این خانهها در فصل تابستان فضای خنکی دارند و اگر شما در تابستان به این منطقه سفر کنید، در داخلخانههای روستای میمند احساس گرما نمیکنید. ارتفاع خانههای میمند باهم متفاوت دارد.
بسیاری از گردشگران دوست دارند که در چنین فضایی اقامت کنند و از فضای خانههای میمند لذت ببرند. درون اتاقها با سلیقه معماری ایرانی تزیین شده است و داخل طاقچههای کوچک هر خانه یک آینه و گلدان قرار دارد. این خانه دارای کمد دیواری است که به صورت یک درگاه در داخل خانهها کنده شده است و برای محل نگهداری رخت خواب استفاده میشود. معمولا صنایع دستی خود روستای میمند از گلیم گرفته تا حصیربافی را در داخل خانهها میبینید. این معماری دستکند امروزه از جاذبههای کرمان است که مسافرهای بیشماری برای دیدن این بناهای شگفت انگیز به سوی میمند رهسپار میشوند.
دیدنیهای روستای تاریخی میمند
میمند با آن که وسعت بزرگی ندارد اما در آن آثار جالبی را میتوانید ببینید. در این روستا جالب است بدانید که یک مسجد قدیمی و آتشکدهای کهن وجود دارد. در آتشکده میمند امروزه موزهی مردم شناسی میمند را مشاهده میکنید که ابزار و ادوات قدیم زندگی گذشتگان میمند در آن جمع آوری شده است. در این موزه ابزار کشاورزی، چراغهای قدیمی و صنایع دستی میمند را میبینید. وجود آتشکده کهن سال در میمند، قدمت سکونتگاه میمند را نشان میدهد که از آثار باستانی مهم این روستا محسوب میشود.
حسینه و مسجد میمند با همان سبک معماری دست چین چون خانههای میمند ساخته شده است و بزرگترین متراژ داخلی از معماری دستکند را دارند که در نوع معماری نیز شگفت انگیز است. مسجد میمند قدمت بالایی ندارد و به دوران قاجار باز میگردد که دویست سال دارد و دارای سه ستون سنگی و محراب صخره ای است. محراب این مسجد تنها محراب صخرهای باقی مانده در ایران است. حسینیه نیز دارای ۲۰۰ متر است که با طاقهای گهوارهای در دل صخرهها ساخته شده است و هیچ تزییناتی از جمله کتیبه و یا کاشیکاری ندارد. مدرسه میمند یکی دیگر از ساخت و سازهای معاصر این روستا است و این مدرسه در دروان پهلوی ساخته شده است و یکی از مدارس متناسب با جغرافیای محلی ایران به شمارمیآید و از یک کیچه و یا همان ساختمان تشکیل شده است که دارای پنج کلاس است و دو دفتر نیز دارد.
حمام روستای تاریخی میمند نیز بسیار جذاب است و قابل بازدید است و این حمام از معدود حمامهای صخرهای باقی مانده در ایران است. این حمام دارای خزینه، تون خانه و سربینه یا همان رختکن است. برای روشنایی حمام در سقف رختکن و قسمت گرم خانه از سنگهای مرمر سیلیس دار استفاده شدهاست که با گرفتن نور خورشید روشنایی را به داخل بنا انعکاس میدهد و دیدن این حمام در روز برای گردشگران بسیار جالب است. تون خانه نیز محل سوخت حمام و برای گرم شدن آب است که در تمامی حمامهای ایران وجود دارد و از هیزم برای آتش آن استفاده میشود. اگر به روستای میمند کرمان رهسپار شدید حتما بناهای نام برده شده را ببینید تا با فضای معماری دستکند آشنا شوید.
چه فصلی به روستای میمند سفر کنیم؟
این روستا در دامنهی کوه ساخته شده است. برخلاف آنچه همه فکر میکنند پاییز و زمستانهای این روستا سرد است و بهار و تابستان، آب و هوای مناسبی دارد که بهترین زمان سفر به روستای تاریخی میمند، این دوفصل محسوب می شود.
اقامتگاههای بوم گردی روستای میمند
در روستای میمند اقامتگاههای بومگردی متعددی ساخته شده است که در فصلهای های سیزن نیز پاسخگوی مسافران نیست. این اقامتگاه ها عبارتند از میمند باستان، صخره میمند، خونه سنگی، بن میمند، مهمانسرای میمند و خانه بوم گردی روستای میمندی که با انتخاب هر کدام، تجربهای متفاوت را میتوانید برای خود رقم بزنید و با سبک زندگی مردمان میمند در خانههایشان آشنا شوید. این روستا نه تنها مقصد گردشگران ایرانی است بلکه از مقاصد جذاب برای گردشگرهای خارجی نیز به شما میرود.
شغل مردمان اهلی روستای میمند
شغل اهالی روستای میمند از دیرباز کشاورزی، دامپروری و باغداری بوده است و هم چنین بانوان این روستا، صنایع دستی زیبایی چون نمدمالی، فرش بافی، سبدبافی انجام میدهند که در گذشته رونق بیشتر داشته است و امروزه بانوان بیشتر قالیبافی را انجام میدهند.
مراسم خاص روستای میمند
گویش مردم این روستا نزدیک به زبان پهلوی است و مثلاً برای گذاشتن از واژه نهشتن استفاده میکنند. این روستا مراسمهای مختلفی دارند و مراسمهای مربوط به چهارشنبه سوری و نوروز را مفصل میگیرند. از رسوم خاص این منطقه شیوه عزاداری در ماه محرم است که مردها و پسرها دورهم حلقه میزنند و در ایام محرم سینه زنی میکنند. این رسم در شهر بابک کرمان نیز وجود دارد و در میمند کرمان نیز اجرا میشود.
پوشش گیاهی و جانوری منطقه روستای میمند
این روستا در بین دشت و کوهستان قرارگرفته است و بیشترین گونه گیاهی این منطقه بنه یا همان درخت پسته وحشی است که در میمند میتوانید ببینید. هم چنین دشتها و کوهپایههای اطراف میمند دارای گیاهان دارویی بی شماری چون خاکشیر، اسطوخودوس، الاله، زیره، ریواس، کنگر، ترنجبین، اویشن، شاتره است که از سوغات خوراکی این منطقه به حساب میآیند. دشت میمند جانوران بیابانی همچون مار، سوسمار، جوجه تیغی، لاکپشت و خرگوش دارد و در کوههای آن، آهو، گرگ و روباه زندگی میکنند. بسیاری از طبیعتگردها برای دیدن حیات وحش به این منطقه سفر میکنند.
چرا تیم گردشگری علاالدین تراول سفر به روستای تاریخی میمند را پیشنهاد میدهد؟
روستای میمند از قدیمیترین روستاهای دست کند ایران است که معماری منحصر به فردی را میبینید. همچنین با یک شب اقامت در این روستا حس نوستالژیک را میتوانید تجربه کنید. یکی از بهترین مکان برای روستاگردی است و با ورود گردشگری در این منطقه باعث رونق اقتصادی و حفظ آثار تاریخی روستای میمند کرمان میشود. در این روستا میتوانید قنات، مسجد، مدرسه، ببنید و از تنها حمام صخرهای و تاریخی ایران بازدید کنید که معماری متفاوتی از دیگر حمامهای ایرانی دارد. با آیین و آداب و رسوم میمندیها آشنا شوید. کوچه و پس کوچههای میمند، یکی از بهترین مکانها برای عکاسی است و جاذبههای بینظیری را میتوانید عکس بگیرید. از آب و هوای خوش روستا و گیاهان داروی خاص منطقه استفاده کنید. از همین رو تیم گردشگری علاءالدین تراول سفر به روستای تاریخی میمند کرمان را به شما پیشنهاد میدهد.