در جای جای این سرزمین کهن، جاذبه‌های تاریخی متعددی وجود دارد که نشان از درخشیدن آن در دوره‌های مختلف تاریخ است. یکی از شهرهای باستانی ایران، شهر جیرفت است که به هند کوچک و بهشت کشاورزی ایران شهرت دارد و بسیاری از تاریخی‌ترین دیدنی‌های کرمان را در خود جای داده است. در ادامه این مطلب با علاءالدین تراول همراه شوید و با شهر جیرفت و جاذبه‌های تاریخی آن بیشتر آشنا شوید.
آشنایی با شهر جیرفت
این شهر تاریخی در جنوب استان کرمان قرار گرفته و جزء نخستین شهرهایی است که حدود پنج هزار سال پیش در فلات ایران پدید آمدند. نام جیرفت از دو کلمه "جیر" به معنی پست و پایین و "افت" به معنی افتاده تشکیل شده و به طور کلی به معنی جلگه پست آبرفتی است. اما گاهی آن را به "جی" به معنای مخفف جوی آب و "رُفت" به معنی رُفتن و روییدن و پاک کردن نیز معنی کرده‌اند و گفته می‌شود این شهر در گذشته سیل مهیبی را به خود دیده و از بین رفته که پس از آن به "جی رفت" مشهور شده است.
آثار خطی تمدن کهن کشف شده در جیرفت، به دوران پیش از خط میخی کشف شده در بین‌النهرین بازمی‌گردد. در گذشته جیرفت یکی از شهرهای آباد و ثروتمند کرمان بوده که طبق گزارش مارکوپولو از این شهر در قرن هفتم، این شهر در سال ۶۲۱ هجری قمری توسط مغول‌ها به طور کامل ویران شده بود. در حال حاضر آثار تاریخی گوناگونی در این شهر وجود دارد که بازدید از آن‌ها، لحظات به یاد ماندنی را برای مسافران کرمان پدید می‌آورند. در ادامه به برخی از این جاذبه‌های تاریخی می‌پردازیم.
دیدنی‌های تاریخی جیرفت
شهر تاریخی دقیانوس (جیرفت قدیم)
روزی کشاورزی در حال شخم زمینش بود و بخشی از کاسه‌ای را یافت که از زمین بیرون آمده است، با کندن آن، آغاز کشف این شهر مدفون ۵۰۰۰ ساله به وقوع پیوست. شهر دقیانوس در شمال شرق جیرفت و در مجاورت هلیل‌رود قرار دارد و از بزرگ‌ترین شهرهای دوران پس از اسلام به شمار می‌رود، همچنین این شهر در زمان سلجوقی از قطب‌های تجاری اقتصادی ایران با کشورهای شرقی منطقه بوده است. طغیان رودخانه هلیل‌رود در سال‌های اخیر، این شهر عظیم و تمدن مدفون را نمایان کرد. بقایای شهر تاریخی دقیانوس در ابعاد بیش از ۱۲۰۰ هکتار قابل مشاهده است و طی کاوش‌های باستان‌شناسی، در آن بخش‌های مختلفی از جمله گورستان، بازار، حمام، مسجد، ارگ و منطقه صنعتی کشف شده است.
تپه‌های کنار صندل
این دو تپه عظیم باستانی با نام‌های تپه شمالی و تپه جنوبی، در فاصله ۳۰ کیلومتری جنوب جیرفت قرار گرفته‌اند. طبق بررسی باستان‌شناسان این تپه‌ها بخشی از یک بنای مذهبی باشکوه چندهزار ساله بوده‌اند که در ساخت آن‌ها از خشت خام با ابعاد مشخص، گل و کاهگل استفاده شده است.
آرامگاه سالار رضا
این آرامگاه در روستای گرم سالار رضا قرار دارد و متعلق به دوران صفوی است. آرامگاه سالار رضا در بنایی با چهار برج و بارو از آجر، خشت و سنگ قرار دارد و یکی از آثار ملی ایران است که با شماره ۲۷۵۳ در سال ۱۳۷۹ به ثبت رسیده است.
آرامگاه امیر حیدر (گورخانه)
این آرامگاه که متعلق به دوران صفویه است، در دولت‌آباد اسفندقه از توابع جیرفت قرار دارد. نوشته‌ها و یادبودهای مختلفی با خطوط ممتاز نستعلیق نوشته شده که مربوط به سال‌های ۱۰۰۲، ۱۰۱۲ و ۸۲۱ هجری قمری هستند. تزئینات گچبری و نقوش هندی اسلیمی در این بنای آجری به چشم می‌خورد. آرامگاه امیرحیدر که به مقبره میرحیدر و گورخانه نیز شهرت دارد، با شماره ۵۳۲ در میان آثار ملی به ثبت رسیده است.
قلعه سموران جیرفت
قلعه سموران در ۶۰ کیلومتری شرق جیرفت بر فراز کوهی قرار دارد. این قلعه مستحکم دارای دیواره‌ای بلند، دو دروازه و ۱۲ برج دیدبانی است و در ساخت آن از سنگ مرمر متمایل به قرمز استفاده شده است.
موزه باستان‌شناسی جیرفت
این موزه شامل اشیای نفیس کشف شده در این شهر است که بیشتر آن را ظروف تزئینی ساخته شده از سنگ صابون تشکیل می‌دهند. اشیایی مانند سردیس و تندیس انسان و جانوران از جنس سنگ مرمر و پیکره انسان و جانوران از جنس سنگ صابون، سفال‌ها، اشیای کوچک از جنس سنگ لاجورد و ... در این موزه دیده می‌شود. حدود ۵۰۰ شی گرانبهای این موزه با نقوش ناشناخته و اسرارآمیز، مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد است.
کاروانسرای گنجعلیخان
این اثر تاریخی که در سال ۱۳۱۶ با شماره ۲۹۷ در میان آثار ملی ایران به ثبت رسید، در دوره‌هایی از تاریخ به عنوان مدرسه کاربرد داشته است. این کاروانسرا حجره‌های فراوانی دارد و نقشی هنرمندانه از یک اژدهای بزرگ بالدار به سبک چینی و مغولی درضلع شمالی آن به چشم می‌خورد. اکنون از این اثر تاریخی به عنوان دانشگاه هنر استفاده می‌شود.
سخن پایانی
جیرفت؛ هند کوچک ایران در کرمان، علاوه بر جاذبه‌های تاریخی بی‌نظیرش، جاذبه‌های طبیعی متعددی از جمله دریاچه سد جیرفت، آبشارها، چشمه آب گرم مغو و ... را دارد که سفر به این شهر را دلپذیر و فراموش‌نشدنی می‌کنند. در صورتی که قصد رزرو تور کرمان، هتل‌های کرمان و سایر خدمات گردشگری را دارید، به وب‌سایت علاءالدین تراول مراجعه فرمایید یا از طریق شماره تماس ۰۲۱۷۴۴۹۵ با کارشناسان ما در ارتباط باشید و جادوی سفر با علاءالدین را تجربه کنید.
