خیام خوانی در بوشهر؛ نوایی دل‌انگیز در کافه‌های دنج بوشهر
اگر مسافر بوشهر بوده‌اید حتما هنگام بازدید از جاذبه‌های گردشگری این شهر فوق‌العاده جذب صدای آوای نی‌همبانه، ساز مخصوص جنوب و تیمپوهای خاصی که با دست زدن حضار و ریتم خاصی با شعرهایی به زبان محلی و بومی اجرا می‌شود، شده باشید. این موسیقی و نوا دقیقا همان خیام خوانی بوشهری است که سالانه هزاران نفر تنها برای شنیدن و آشنایی با این سبک از موسیقی به سمت جنوب می‌کشاند. در این مطلب همراه علاالدین باشید تا بیشتر با خیام‌خوانی بوشهر آشنا شویم. همچنین در صورتی که می‌خواهید با دیدنی های بوشهر آشنا شوید و یا برای مشاهده لیست کامل تورهای داخلی علاالدین تراول کافیست روی صفحه رزرو آنلاین تورهای ایرانگردی کلیک کنید.
خیام خوانی یا خیامی، از جمله رسوم سنتی موسیقیایی مخصوص مردم بوشهر است. بهتر است در جنوب ایران هر چند ریتم آهنگ‌ها شبیه به هم است اما لهجه‌ها کاملا متفاوت بوده و هر شهر از هرمزگان تا قشم و بوشهر و آبادان و بلوچستان موسیقی خاص خود را دارند. خیام خوانی، آیینی کهن در بوشهر است که در آن اشعاری از «عمر خیام» خوانده می‌شود تا دردها و رنج‌ها کمتر شده و افراد بتوانند راحتتر با زندگی کنار بیایند. این اشعار بیشتر در مورد گرانقدر دانستن لحظه‌های عمر، شاد بودن و غصه نخوردن است. همانطور که در یکی از شعرهای معروف می‌گویند:
«برخیز و مخور غم جهان گذران/ بنشین و دمی به شادمانی گذران»
این بیت یکی از معروف‌ترین آواهای خیام‌خوانی در بوشهر است که به خوبی نشان می‌دهد که منظور از خیام خوانی چیست. جالب است بدانید حتی وقتی جاشوها، ملوان‌ها یا ماهیگیران بدون صید از دریا بازمی‌گردند باز هم با نوای شادی می‌خوانند «مو صیدُم نه به کِشته» که یعنی «امروز صید خوبی نداشتم اما فردا خدا کریم است.»
«خوش باش و ز دی مگو که امروز خوش است»! دی را در اینجا به معنای دیرباز یا دیرین می‌توان دانست که یعنی به گذشته فکر نکن که خوش نیست.
امروزه در کافه‌ها و بسیاری از مجالس، خیام‌خوانی برگزار می‌شود اما گونه‌ای دیگر از خیام‌خوانی نیز وجود دارد که مخصوص بزرگان بوده و در مجلس اعیان برگزار می‌شود و اغلب مفاهیمی سنگین‌تر دارد. با برگزاری فستیوال موسیقی کوچه در بوشهر، خیام‌خوانی بیش از پیش شهرت گرفت و این آیین اصیل در سراسر ایران به عنوان موسیقی فولکوریک استان بوشهر با تلاش بسیاری از موسیقیدانان از جمله محسن شریفیان، در فهرست آثار معنوی ایران قرار گرفت. امروزه خیام خوانی در راه این است که به ثبت یونسکو برسد و تبدیل به میراثی جهان شود. برای مشاهده لیست کاملی از کافه رستوران ها در سراسر کشور کافیست کلیک کنید و با انتخاب فیلتر شهر دلخواه رستورانهای موجود در آن شهر را مشاهده نمایید.
بهتر است بدانید خیام خوانی آداب و رسومی دارد و گاهی اگر افراد مشغول پچ پچ و خنده‌های بسیار بلند شوند، خواننده ناراحت می‌شود. اما می‌توان با او همراهی کرد و همراه با ریتمی که می‌گوید دست زد. این خیام خوانی جذاب که ترکیبی از ادبیات، موسیقی و هنر است نوعی از موسیقی انتزاعی و نادر در بوشهر بوده که به صورت کاملا خودجوش توسط خود مردم محلی و بیشتر ماهیگیران اجرا می‌گردید. امروزه گاهی اشعار سعدی، حافظ و مولانا و برخی از بداهه سرایان گمنام طی خیام خوانی خوانده می‌شود. در مورد خیام خوانی باید به این نکته نیز اشاره نمود که خیامی، بر وزن «لاحول ولا قوه الا بالله» یا «مفعول مفاعیل مفاعیل فعل» اجرا می‌گردد.
پیشینه این هنر بومی به سال‌ها پیش بازمی‌گردد اما به صورت رسمی از سال ۱۲۱۵ جای خود را در موسیقی بوشهر باز کرد. آهنگ و نوای گرم خیام خوانی ۴ سبک متفاوت دارد و سازهای مکمل آن نی همبانه یا نی هفت بند، نی جفتی؛ فلوت، تنبک یا تیمپو ضرب است. موسیقی خیامی همچنین یک موسیقی بزمی بوده که برای گرم‌تر شدن مجالس به خصوص وقتی خواستگاری و عروسی در میان بود اجرا می‌شد. به گفته بسیاری از موسیقی‌دان‌ها، خیام‌خوانی بوشهری «عالی‌ترین نوا برای تجلی احساسات و عواطف مردم خطه جنوب» است.
حال اگر برای دیدن خیام خوانی و بزم‌نشینی‌های معروف جنوبی که گاهی تا نیمه‌های شب ادامه دارند، کجا بروید؟ پاسخ را علاالدین به شما خواهد گفت.
برای دیدن بهترین خیام‌خوانی‌ها همیشه به بافت قدیم بروید. این بافت پر از رمز و راز است و در کوچه‌های تنگ و هزارتوی آن می‌توانید صدای خیام خوانی را بشنوید و به سمت آن کشیده شوید. ناگهان به جایی برسید که رنگ‌های تند و نقاشی‌های دیواری با صدای دست زدن، چهره‌های خندان و خیام خوانی، شما را به وجد می‌آورد، اینجا کوچه نقاشی ششم بهمن یا کوچه بی بی معصومه است که درست پشت عمارت دهدشتی و کمی دورتر از خیابان ششم بهمن واقع شده است. معمولا خیام‌خوانی‌های این کوچه از ساعت ۱۰ شب تا ۱ بامداد ادامه دارد.
تقریبا می‌توان گفت، معروف‌ترین جا برای دیدن خیام خوانی بوشهری، کوچه حاج رئیس و اقامتگاه بومگردی و رستورانی به همین نام درست مقابل کوچه است. کوچه که خودش با رنگ زرد، سقف حصیری و مغازه‌های نجاری و ساختن ساز یک جاذبه به شمار می‌رود با تاریک شدن شب و جمع شدن افراد، تبدیل به یک جاذبه گردشگری بی‌نظیر می‌شود. چای تازه که در لیوان‌های کمر باریک برایتان سرو می‌شود، فردی که آن وسط خیامی می‌خواند و ریتم یکدست دست زدن، همه و همه شما را به اوج لذت پرتاب می‌کند. این کوچه پس از فستیوال موسیقی کوچه بوشهر به شدت شهرت یافت.
فکر می‌کنید کافه‌های لوکس و ساحلی و رو به دریای روبه‌روی پارک قوام تنها برای صبحانه و سرو نهار و موارد مختلف مناسب هستند؟ خیر! این کافه‌ها و رستوران‌ها، شب‌ها تبدیل به مکانی بسیار دنج برای خیام خوانی به خصوص در روزهایی که هوا طوفانی و بادی است، می‌شوند. اگر در زمستان مسافر بوشهر هستید حتما دیدن خیامی را در این کافه‌ها از دست ندهید.
خیام خوانی در تمام شب‌های سال برگزار می‌شود اما در اعیاد به خصوص عید تولد حکیم عمر خیام در اردیبهشت می‌توانید شاهد فستیوال خیام خوانی بوشهری باشید.
شما در تورهای فوق‌العاده علاالدین تراول می‌توانید جای جای ایران را دیده و جادوی واقعی سفر را احساس کنید. پس این فرصت را از خودتان دریغ نکنید و برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد تورهای داخلی علاالدین تراول به وب‌سایت ما و صفحه رزرو آنلاین تورهای داخلی بروید. اگر قصد سفر بدون تور را دارید، جهت مشاهده و رزرو هتل های بوشهر کافیست کلیک کنید.
همچنین جهت بهره‌مندی از سایر خدمات گردشگری از جمله رزرو آنلاین هتل های ایران، اجاره خودرو، خرید بلیط هواپیما یا حتی سی آی پی فرودگاهی می‌توانید از طریق وب‌سایت ما اقدام نمایید. در صورت نیاز به راهنمایی در هر زمینه نیز کارشناسان ما با شماره ۰۲۱۷۴۴۹۵ در کنارتان هستند.
وبلاگ های مرتبط با بوشهر:
پنجره خلیج فارس، بندر تبن مرز بین هرمزگان و بوشهر
بکرترین سواحل بوشهر ، سواحی که نامشان را نشینده‌اید!
