آیا می‌دانستید ایران علاوه بر این که خانه بزرگترین سازه خشتی جهان یعنی ارگ بم در کرمان است، خانه یکی دیگر از بی‌نظیرترین و شگفت‌انگیزترین معماری‌های جهان است؟ گنبد سلطانیه که نماد شهر زنجان زیبا به شمار می‌رود، تاریخچه و معماری شگفت‌انگیزی دارد و روایت‌های بسیاری از آن گفته می‌شود. این گنبد یکی از بزرگترین گنبدهای آجری جهان است و بر اساس ادعای بسیاری این گنبد، بزرگترین گنبد خشتی جهان است.
چه شد که گنبد سلطانیه ساخته شد؟
بسیاری از دیدنی‌های زنجان، حاصل دست پادشاهان مغول سلسله ایلخانی بودند که پایتخت حکومت آن‌ها همین شهر زنجان بود. گنبد سلطانیه نیز که امروزه پربازدیدترین جاذبه گردشگری زنجان است، حاصل دست پادشاهان و معماران این دوره بوده که همچنان تا به امروز پا برجاست و با عظمت و بزرگی حسابی خودنمایی می‌کند.
در میان تمام پادشاهان مغول، «الجایتو» کسی بود که برای ساختن این بنا جلو آمد. وی پس از مسلمان شدن و تغییر نام خود به «سلطان محمد خدابنده» دستور ساخت بزرگترین گنبد آجری جهان را داد. بنابراین از آنجایی که سلطان محمد برای ساخت این بنا دستور داده است به آن «گنبد سلطانیه» می‌گویند.
جالب است بدانید وزن بنای گنبد سلطانیه با گذشت ۷۰۰ سال عمل و تحمل وزن گنبد که تقریبا ۱۶۰۰ تن است، آسیبی ندیده و تنها ۸ سانت نشست داشته است.
گنبد سلطانیه کجاست؟
گنبد سلطانیه، مقبره هشتمین شاه مغول از سلسله ایلخانی بود. این گنبد در سال‌های ۷۰۳ تا ۷۱۳ ساخته شد و در زمره آثار مهم معماری ایران و اسلام قرار دارد. این گنبد همچنین به ثبت میراث یونسکو نیز رسیده است و در واقع «دومین گنبد خشتی و آجری جهان» به شمار می‌رود. صدرنشین این لیست، گنبد زیبای کلیسای «سانتا ماریا دل فیوره» است و پس از آن نیز گنبد مسجد زیبای ایاصوفیه قرار دارد.
در سفر به زنجان مطمئن باشید خیلی راحت گنبد سلطانیه را پیدا خواهید کرد. کافی است به استان زنجان و شهر زنجان رفته و آدرس زیر را دنبال کنید:
زنجان، شهر سلطانیه، میدان علامه حلی، بلواری علامه حلی، خیابان گنبد، حد فاصل خیابان دکتر بهشتی و خیابان گنبد
این بنای تاریخی همه روزه از ساعت ۸ صبح تا ۸ شب میزبان بازدیدکنندگان است و در شش ماه دوم سال نیز تا ساعت ۱۸:۳۰ می‌توانید از گنبد سلطانیه بازدید داشته باشید.
دقت داشته باشید از آنجایی که هوای زنجان سرد و خنک است، بهترین فصل‌ها و زمان بازدید از گنبد سلطانیه، بهار و تابستان به شمار می‌روند.
چه کسی گنبد سلطانیه را ساخت؟
این گنبد فیروزه‌ای که از هرجای شهر پیداست به دستور الجایتو و به دست فردی به نام « خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی» یکی از وزرای به نام ایلخانی به صورت هشت ضلعی طراحی شد. پس از آن کار ساخت گنبد به معمار مشهور «سید علی شاه» سپرده شد که طی ۱۰ سال با کمک ۳ هزار کارگر این بنا را ساخت. پس از پایان معماری نیز کار طراحی و نقاشی داخلی گنبد بیش از ۳ سال به طول انجامید.
در مورد داستان ساخت گنبد سلطانیه نیز روایت‌های جالبی نقل می‌شود. مادر سلطان الجایتو که مسیحی بود به دلیل نام پاپ در آن زمان، نام فرزند خود را «نیکولو» گذاشت. وی پس از بزرگ شدن و تغییر دین به شدت مریض شد و مادرش برای این که شفا پیدا کند، «خربنده» تغییر داد که بر اساس حروف ابجد به معنای «سایه خاص آفریننده» است. به این ترتیب اولجایتو پس از روزها دعای مادر و حضور پزشکان مختلف زنده ماند و پادشاه ایران شد. وی پس از گرویدن به مذهب شیعه، نام خود را «خدابنده» گذاشت و در زمان تاجگذاری نیز لقب الجایتو به معنای «پادشاه بزرگ مبارک» را به خود داد.
بسیاری می‌گویند همسر زیبا و محبوب سلطان که مسلمان بود، علامه حلی و وزیرش شیخ فضل‌الله در گرویدن او به اسلام نقش ویژه‌ای داشته‌اند. او ۲ سال پس از اتمام بنای گنبد سلطانیه در سن ۳۴ سالگی از جهان رفت.
ویژگی‌های منحصربه فرد گنبد سلطانیه
گنبد سلطانیه حتی قرار بود زمانی مقبره حضرت علی باشد و اولجایتو می‌خواست قبر این امام بزرگ را از نجف به زنجان منتقل کرده و او را در گنبد سلطانیه که در خور شانش بود به خاک بسپارد اما با مخالفت عده بسیار زیادی روبه‌رو شد. در مورد گنبد سلطانیه جالب است بدانید:
سفر به دنیای زیباترین دیدنی‌های ایران با علاءالدین تراول
حالا که با این گنبد شگفت‌انگیز آشنا شدید نظرتان درباره یک سفر فوق‌العاده در بهار و تابستان پیش‌رو به زنجان زیبا چیست؟ اگر برای سفر آماده هستید از علاءالدین همه چیز را بخواهید. می‌توانید با مراجعه به وب‌سایت علاءالدین تراول از صفحه رزرو آنلاین تورهای داخلی با تورهای بی‌نظیر علاءالدین تراول مانند تور یک روزه زنجان همراه شوید. همچنین می‌توانید جهت رزرو هتل‌های زنجان یا تهیه بلیط جاذبه‌های گردشگری نیز از وب‌سایت ما اقدام نمایید. در صورت نیاز به راهنمایی بیشتر نیز کارشناسان علاءالدین تراول با شماره ۰۲۱۷۴۴۹۵ در کنارتان هستند.
