سفر به سریزد ۲۵۰۰ ساله | از آثار 2500 ساله و بناهای دوره ساسانیان، تا رصد ستارگان، شترسواری و مزرعه گردی
همانطور که می‌دانید ایران قدمت تاریخی بالایی دارد و به همین علت آثار باستانی، اماکن تاریخی و زیبایی های زیادی را در خود جای داده است. یکی از استان‌هایی که قدمت بناهای تاریخی آن بالاست و موارد بسیاری را می‌توانید در آن ببینید، یزد است. یزد به قدری غنی از تاریخ و شگفتی‌های بسیار است که شهرها و روستاهای اطراف آن نیز از این قاعده مستثنا نیستند. روستای سریزد که در این مطلب به معرفی کامل آن می‌پردازیم، ۴ یا ۵ دوره تاریخی را به خود دیده است و جاذبه‌های گردشگری بسیاری دارد. از قدمت سریزد همین بس که ۲۵۰۰ سال قدمت دارد، به همین علت در سریزد می توانید قلعه، کاروانسرا، خانه تاریخی، آب‌انبار و بسیاری جاذبه‌های طبیعی نیز مشاهده نمایید. برای رسیدن به این روستای تاریخی باید در بزرگراه یزد به کرمان تقریبا حدود ۲۸ کیلومتر بروید، تقریبا ۴ کیلومتر بعد از شهرستان مهریز، تابلوی روستای سریزد را در سمت چپ خود می‌بینید.
از جاذبه های دیدنی و تاریخی سریزد می‌توان به موارد بسیاری اشاره کرد، از جمله: قلعه یا ارگ سریزد، کاروانسرای سلجوقی یا رباط کهنه، کاروانسرای صفویه یا رباط نو، کاروانسرای سنمبر، دروازه شهر فرافر، چاپارخانه، پاکنه (محلی که برای رسیدن به قنات حفر شده است)، آب‌انبار، آب‌انبار پای برج، آب‌انبار چهار بادگیره، آب‌انبار محله پایین، آب‌انبار حاج ابوالقاسم، آب‌انبار حاج علی، آب‌انبار محله میان، آب‌انبار سربالا، حسینیه نخل سریزد، حمام قدیمی سریزد، مسجد ابوالقاسم سریزدی، مسجد جامع سریزد و موارد بی‌نظیر دیگر که این روستا را به محلی برای گردشگری و توریست‌گردی تبدیل کرده است. برای آشنایی بیشتر با روستای تاریخی سریزد، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
در ادامه به معرفی کهن‌ترین بانک ایران و جهان و کاروانسرا ها و اماکن تاریخی می‌پردازیم، سپس در مورد رصد ستارگان و تفریحات فرح بخش، توضیحات جامعی ارائه می‌دهیم.
قلعه سریزد، کهن‌ترین بانک ایران
قلعه سریزد را می‌توان به عنوان اولین و کهن‌ترین بانک یا صندوق امانات ایران و جهان دانست. این قلعه با مساحت ۷۷۹۰ متر در ۳ طبقه با ۴۶۸ حجره از خشت و گل بنا شده است. در واقع از این قلعه برای نگهداری از اندوخته‌های روستاییان سریزد از غله گرفته تا پول، طلا و چیزهای گران‌بها استفاده می‌شد. قدمت این بنا به ۱۷۰۰ سال پیش یعنی قرن سوم تا هفتم میلادی برمی‌گردد که مربوط به حکومت ساسانیان بوده است. به دلیل اینکه این قلعه در مسیر جاده ادویه و ابریشم قرار داشت و از هند و بندر عباس و کرمان و یزد عبور می کرد، از اهمیت بالایی برخوردار بود و دورتادور آن خندق عمیقی برای محافظت از آن کنده شده بود. همچنین برای نگهداری و حفظ و حراست از کالاهای تجاری و موارد دیگر تجار که از این جاده عبور می‌کردند و به جاده ابریشم می‌رسیدند استفاده می‌شد. استفاده از این خندق به اینگونه بود که در آن آب می‌ریختند یا آتش روشن می‌کردند که از حمله دشمن در امان بمانند. برای اینکه اطلاعات کامل و دقیق‌تری از جاذبه های دیدنی سریزد بدانید، پیشنهاد می‌شود با تور یزد-مهریز-سریزد همراه شوید و از این روستای زیبا بازدید کنید.
کاروانسرای سلجوقی یا رباط کهنه
این کاروانسرا که مربوط به عهد سلجوقی است و با نام رباط کهنه یا رباط خشتی نیز شناخته می‌شود، قدمتی ۱۰۰۰ ساله دارد. طبق بررسی های انجام شده، احداث این رباط به دوره ی سلجوقی (۱۱۹۴-۱۰۳۷ میلادی) بازمی‌گردد. این کاروانسرا با خشت خام بنا شده و به همین علت هم به رباط خشتی معروف شده است. در گذشته به دلیل عبور کاروانیان و قافله ها از روستای سریزد، این کاروانسرا که مکانی برای استراحت آنان بود، بنا شد. ابعاد حیاط این کاروانسرا ۲۵*۲۵ است و پیرامون آن صفه های مستقلی وجود دارد که هر کدام به پستویی مرتبط هستند. همچنین در گوشه های این رباط برای چارپایان باراندازی تعبیه شده است. دیوارهای این کاروانسرا حداکثر عرض و ارتفاع را دارند.
کاروانسرای صفویه یا رباط نو
از تاریخچه دقیق این کاروانسرا اطلاعاتی در دست نیست اما با توجه به سبک ساختمان و نوع مصالح به کار رفته در آن می‌توان گفت احداث بنا مربوط به دوره ی صفویه (۱۷۳۶-۱۵۰۱ میلادی) است. این کاروانسرا که با نام رباط نو نیز شناخته می‌شود در قسمت ورودی دارای حیاط نسبتا کوچکی است و در ضلع جنوبی حیاط آن اصطبلی سرپوشیده و بزرگ قرار دارد. ساختار آن مستطیلی شکل با ابعاد ۲۵*۲۰ است و بالای در ورودی آن یک اتاقک برای دیده بانی قرار دارد که بعدها به اتاق شاه نشین تبدیل شد. هم‌اکنون از این کاروانسرا با عنوان هتل کاروانسرای صفویه برای اقامت بازدیدکنندگان و گردشگران استفاده می‌شود.
کاروانسرای سَنَمبَر سریزد
کاروانسرای سَنَمبَر یا عمارت تاریخی ایلخانی حدود ۸۰۰ سال قدمت دارد که بنای آن خشت و گلی است. از این کاروانسرا در گذشته قنات پرآبی عبور می‌کرد و در انتها به یک استخر می‌رسید. آب این استخر هم برای زمین های کشاورزی و باغ های اطراف استفاده می‌شد که متاسفانه طی خشکسالی های اخیر، آب این قنات نیز خشک شده است.
دروازه فرافر
دروازه باستانی شهر یزد با نام دروازه فرافر در سریزد واقع شده است. مورخین تمدن قدیم یزد را از دامنه های کوه ارنان و شهرستان مهریز می‌دانند که از آنجا به سریزد، فهرج و سپس یه یزد فعلی به تدریج گسترش یافته است. در کتب قدیم قبل از یزد، ایستاتیس و قبل از آن فرافر و یا فرافتر بود که منطقه فرافر از سریزد به سمت هرفته است. این دیوار بزرگ به عنوان تنها تکه ی باقی مانده از دروازه فرافر شهر قدیم یزد است که در دل کویر خودنمایی می‌کند. در وسط این دیوار می‌توانید نمایی از مجسمه آرش کمانگیر را مشاهده نمایید که روایت های مختلفی درباره آن وجود دارد. با توجه به داستان های جذابی که درباره آرش کمانگیر وجود دارد با علاالدین تراول همراه باشید تا در مطلبی جدا به آن بپردازیم.
مسجد جامع پای برج
این مسجد که در خیابان اصلی سریزد واقع شده، مربوط به دوره پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار است. بر روی سنگ نوشته سر در این مسجد تاریخ ۱۲۶۸ شمسی، به عنوان تاریخ ساخت آن ذکر شده است. این مسجد برای اقامه نماز در فصل های سرد و گرم سال دو بخش زمستانه و تابستانه دارد. از ویژگی های معماری این بنا اشکال هندسی سقف محراب و قوس های شاه عباسی اطراف مسجد است.
آب انبار پای برج
این آب انبار که یادگاری از دوره افشار تا قاجار است از الگو و فرم های خاصی برخوردار می‌باشد. در این آب انبار یک گنبد و دو بادگیر استوانه ای وجود دارد که این بنای تاریخی در سال ۱۳۷۸ با شماره ۲۴۷۵۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
آب انبار چهار بادگیری
آب انبار چهار بادگیره سریزد متعلق به دوره صفویه است. برای خنک نگه داشتن فضا و آب سقف این آب انبار به صورت گنبدی و نیمه گنبدی پوشیده شده است. همچنین بادگیرهایی در جهت وزش باد تعبیه شده که حالت مکنده دارند و هوای خنک را به داخل آب انبار هدایت می‌کند.
چاپارخانه سریزد
این بنا که مربوط به عصر ساسانی است پلانی مربعی شکل دارد که در هر طرف آن برجی به منظور دیده بانی تعبیه شده است. در گذشته اسبان تازه نفس و مسئولان چاپارخانه همواره آماده خدمت‌رسانی بودند تا اخبار و نامه های حکومتی را در اسرع وقت به مقصد برسانند.
مسجد جامع سریزد
تاریخ ساخت این بنا برای قبل از دوران صفوی و حدوداً قرن نهم است. مسجد جامع سریزد اکنون نیز برای نماز جماعت اهالیروستا استفاده می‌شود. این مسجد دو ورودی در قسمت شمالی و جنوبی آن دارد که با یک دالان به هم مرتبط می‌شوند. سقف فیروزه ای مسجد با کاشی های زیبایی تزئین شده که بر چشم نوازی آن افزوده است.
حسینیه پای نخل
در کنار این حسنیه نخل زیبای چوبی واقع شده است و از حسینیه های تاریخی و فعال سریزد به شمار می‌رود. قدمت بنای حسینیه پای نخل مربوط به دوره صفویه است که در دوره قاجار یک بار مرمت شده است. اکنون نیز مراسم های مهم مذهبی و فرهنگی در این حسینیه برگزار می‌شود.
پاکنه
پاکنه مکانی با راه پله هایی است که به رشته قنات های حفر شده در زیر زمین منتهی می‌شود. پاکنه در دوره صفویه ساخته شده و دارای یک ورودی طاقنما است.
حمام تاریخی سریزد
این حمام تاریخی در پشت حسینیه واقع شده و قدمت آن نیز به همان زمان صفویه برمی‌گردد و در واقع با حسینیه هم دوره است. این بنا از خشت و گل ساخته شده و دارای سقفی گنبدی است. فضای داخل این حمام شامل تنوره، اتاق ها، گرمخانه و قسمت هایی برای شستشو است که در دو قسمت زنانه و مردانه مورد استفاده اهالی سریزد قرار می‌گرفته است. البته در حال حاضر تنها متروکه ای از این حمام تاریخی باقی مانده است.
برای تفریح در سریزد کجا بریم؟
قدمت تاریخی این روستا به اعتقاد برخی از مورخان به قبل از تاریخ شهر یزد می‌رسد، یعنی به دوران ساسانیان و حتی قبل تر از آن و این منطقه به عنوان مبداء ورودی شهر یزد شهرت یافته است. دیوار دروازه مانند شهر فرافر، ورودی بودن این منطقه برای استان یزد را مستندتر می‌کند. این روستا در حال حاضر علاوه بر قابلیت‌های تاریخی دارای امکانات تفریحی نظیر موتورسواری، شترسواری، باگی سواری، مزرعه گردی، رصد ستارگان و همچنین کافه باغ مفرح آن همراه با امکانات اقامت و پذیرایی در هتل کاروانسرای صفویه است. هم‌اکنون روستای سریزد با ۵۵۰ نفر جمعیت در ۵ کیلومتری جنوب شهر مهریز و ۳۵ کیلومتری مرکز استان یزد قرار دارد. پس اگر برای گردش و تفریح به روستای تاریخی سریزد سفر کردید باید بدانید که انتخاب بسسار مناسبی داشتید. در ادامه با این اماکن سرگرم کننده و جذاب بیشتر آشنا می‌شوید.
رصد ستارگان
با توجه به اینکه این روستا بین یزد و کرمان واقع شده است، به بیابان ها و کویرهای اطراف مجاور است. به همین علت هم در هنگام شب، سکوت و خلوت و درخشندگی ستارگان می‌تواند برای گردشگران بسیار چشم‌نواز و آرامش‌بخش باشد. این رصد ستارگان را می‌توان در گذرهای سرسبز و کوچه باغ های خنک و صدای جوی آب، تجربه کرد. اگر شما هم از آن دسته از افراد هستید که به آسمان و کهکشان علاقه زیادی دارید و می‌خواهید آسمانی متفاوت از شب و دنیای خارج از زمین را ببینید، روستای سریزد بهترین انتخاب است. به همین دلیل مزرعه گردشگری سریزد با تلسکوپ های حرفه ای رصد ستارگان تجهیز شده است تا بازدیدکنندگان بتوانند نهایت استفاده را از آسمان اعجاب‌انگیز کویر ببرند.
مزرعه پرورش شتر
در مزرعه گردشگری روستای سریزد می‌توانید از مزرعه پرورش شتر دیدن کنید.
شتر سواری
می‌توانید لذت شترسواری در کویر را در این روستای زیبا تجربه نمایید. شترسواری از تفریحات جالب کویر است، چراکه حرکات شتر بسیار جالب است و شترسواری را برای افراد هیجان انگیز می‌کند. برعکس اسب سواری، شتر سواری فقط در کویر و عموما توسط ساربان انجام می‌شود. همچنین شتر سواری را می توان به صورت تک نفره یا دو نفر با یک شتر انجام داد.
مزرعه گردی
جذابیتی که مزرعه گردی در این روستا دارد، وجود مزارع زعفران، انار، بادمجان و غیره است که می‌توانید هم‌زمان با بازدید از مزرعه محصولات مورد نظرتان را نیز خریداری کنید. حتی می‌توانید هر محصولی که خواستید را همان لحظه بچینید و بخرید.
موتور سواری و باگی سواری
در مجموعه تفریحی این روستا همچنین می‌توانید موتور سواری و باگی سواری را تجربه کنید که بسیار لذت بخش و مفرح است. باگی یک نوع وسیله نقلیه موتوری تفریحی با ۴ چرخ بزرگ و عریض است که برای استفاده در تپه های شنی، سواحل و یا بیابان طراحی شده است. باگی و موتورسواری در محیط‌های طبیعی به خصوص در زمین‌های شنی و وسیع خیلی هیجان‌انگیز است.
کافه باغ مزرعه گردشگری سریزد
تفاوتی که کافه باغ مجموعه این روستا با سایر باغ رستوران ها دارد، وجود آن در روستای تاریخی سریزد است که به خودی خود از آب و هوا و زیبایی ستارگان در شب می‌توان لذت برد.
سخن آخر
در نهایت اگر علاقه دارید برای سفرهای خودتان مقصدی جذاب در نظر بگیرید، سریزد بهترین انتخاب است. چراکه می‌توانید آرامش و هیجان را باهم تجربه کنید و سفری بسیار خاطره‌انگیز برای خودتان بسازید. همانطور که در این مقاله به معرفی کامل این روستا پرداختیم، با توجه به جاذبه های تاریخی و تفریحی بسیاری که سریزد در خود دارد، بهتر است برای سفر به این روستا با تور یزد-مهریز-سریزد که تور لیدر مجرب داشته باشد، اقدام کنید. همچنین می‌توانید در صورتی که تعداد شما بیشتر از ۵ نفر است از طریق تورهای انفرادی اقدام به رفتن به این روستای شگفت‌انگیز نمایید. در صورتی که تجربه سفر به این روستا را دارید، تجربه خودتان را با ما در میان بگذارید.
