معبد گارنی در فاصله 32 کیلومتری جنوب شرقی ایروان در روستای گارنی واقع شده است. مورخان ساختمان گارنی را متعلق به تیرداد اول پادشاه اشکانی و بازمانده دوران مهرپرستی دانستهاند که نیایشگاهی برای پرستش خورشید بود. اکثر کلیساهای ارمنستان بر روی بقایای معابد پیش از مسیحیت بنا شدهاند. نیایشگاه گارنی تنها نیایشگاه غیر مسیحی بازمانده در کشور ارمنستان است. این معبد در سال ۷۷ بعد از میلاد ساخته و به خدای مهر تقدیم شد. گارنی تنها یادآور معماری یونانی در ارمنستان کنونی است. معبد گارنی بر روی یک سطح مثلثی شکل قرار گرفته است و دو دره تنگ عمیق در اطراف آن، از معبد حفاظت میکند. ساختمان معبد دارای 24 ستون است که هر یک 6 و نیم متر ارتفاع دارد. این 24 ستون بنا را احاطه کردهاند. در منطقه کوتایک و در معادن نزدیک معبد گارنی سنگ بازالت خاکستری به دست میآید که این معبد نیز از آن سنگها ساختهشده است. بنای نیایشگاه گارنی شامل یک رواق و یک شبستان است. فضای داخلی معبد 7 متر ارتفاع، 7 متر طول و 5 متر عرض دارد و حدود بیست نفر در آن جای میگیرند. با توجه به اندازه نسبتا کوچک معبد، به نظر میرسد مجسمهای در آن نیز نگهداری میشده است. در داخل معبد نیز بقایایی از عبادتگاه میتراییسم، قصر سلطنتی و یک کلیسا برجایمانده است. علاوه بر آن تزیینات و مجسمههای یونانی نیز در معبد وجود دارد. همچنین این معبد محل برگزاری مراسم و جشن ها بوده است.
معبد گارنی در سال ۱۶۷۹ میلادی نیایشگاه بر اثر زلزلهی شدیدی ویران شد و سپس برای نخستین بار بین سالهای ۱۹۱۱ تا ۱۹۰۹ اقدامات اولیه بازسازی انجام گرفت. این بنا در طول یک دوره ۳۰۰ ساله به صورت ویران باقی مانده بود تا اینکه بین سالهای ۱۹۷۴ تا ۱۹۶۸ میلادی مجدداً بازسازی گردید. تصویر بیرونی این نیایشگاه باشکوه، بهعنوان یکی از نمادهای تاریخی ارمنستان، سالها بر روی اسکناسهای این کشور نیز استفاده میشد. برای بازدید از این یادگار زیبای اشکانیان و آیین میتراییسم با تورهای ارمنستان علاءالدین تراول همراه باشید.