دماوند نام شهری اسطورهای در جبهه شرقی استان تهران است که با آثار تاریخی و طبیعی بیشمارش در زمره یکی از قدیمیترین شهرهای ایران به شمار میآید. برج شبلی، گورستان یهودیان، دریاچه تار و هویر، آبشار تیزاب و غار رودافشان پنج جاذبه تاریخی و طبیعی شهر دماوند محسوب میشوند. در ادامه با علاءالدین تراول همراه شوید تا با این جاذبههای زیبا و تاریخی بیشتر آشنا شوید. این شهر را در دوران قبل از اسلام دُمباوند و دُنباوند میخواندند که در دوران اسلامی به دَنباوند و دَماوند تغییر پیدا میکند. نام دماوند از ترکیب دو جز دُمب و آوند تشکیل شده است که به معنای شهری است که دنباله کوهی واقع شده است. منظور از این کوه، همان کوه اسطورهای دماوند است که آرش کمانگیر بر بلندای آن ایستاد و تیری رها کرد تا حدود توران و ایران را مشخص سازد. در ادامه به بررسی این 5 جاذبه دیدنی دماوند میپردازیم.
غار رودافشان
در میان رشتهکوههای البرز نگینی به نام غار رودافشان جای گرفته است. غار رودافشان در روستای رودافشان با دهانهای بزرگ به ابعاد 40 در 12 متر، سومین دهانه بزرگ در بین غارهای کشور پس از غار ایوب و غار اسپهبد خورشید را به خود اختصاص میدهد. برای رسیدن به غار رودافشان که از دیدنی های دماوند محسوب میشود و در ارتفاع 1800 متری واقع شده است، میتوان با کمی پیادهروی از روستا به دهانه غار رسید. در پایین دست، رودخانه دلیچایی در جریان است و طراوت را برای زمینهای زراعی به ارمغان میآورد.
غار رودافشان با طولی در حدود 1502 متر دارای 3 تالار بزرگ و آهکی است که دو تالار اول فاقد تزئینات آهکیاند و تنها تالار سوم دارای تزئینات آهکی چشمنوازی است. غارها این دنیاهای مرموز و اسرارآمیز را تجربه کنید و از سکوتشان نهایت لذت را ببرید.
آبشار تیزاب
اگر میخواهید طبیعت چشمنواز شهر دماوند را از نزدیک ببینید و لمس کنید، بهترین انتخاب آبشار تیزاب خواهد بود. آبشاری که در محله دشت مزار و در 5 کیلومتری شمال شهر دماوند در میان سنگهای سخت کوهستان جای گرفته است. پس از پیمایشی 1:30 در کنار جوی آبی خنک به آبشار میرسید. جویهای آب در این منطقه به دلیل وجود املاح بالا به طرز حیرتآوری لایهروبی شدهاند. در مسیر رسیدن به آبشار تیزاب دو چشمه گوارا از دل زمین میجوشند. اولین چشمه آبی شیرین و دومین چشمه آبی با طعم گَس دارد. در زیر این آبشار که در ارتفاع 2430 متری قرار دارد، حوضچهای برای آبتنی تشکیل شده است. آبشار اول تیزاب از ارتفاعی در حدود 10 متر از میان سنگهای سخت به پایین سرازیر میشود و منظره زیبایی را خلق میکند. اگر اهل ماجراجویی باشد با کمی درگیری با سنگها به آبشار دیگری میرسید که از آبشار اول کوتاهتر است. به راه خود ادامه میدهید و درهی تنگِ بالای آبشار را پشت سر میگذارید. به درهای با چشماندازی گسترده میرسید که از آنجا بهراحتی میتوانید خطالراس طولانی دوبرار را به نظاره بنشینید. اینجا تنها قسمتی از طبیعت بکر و بینظیر دماوند است که با شما به اشتراک گذاشتیم.
دریاچه تار و هویر
در ارتفاعات البرز مرکزی و در 30 کیلومتری شرق دماوند دو نگین فیروزهای در میان کوهستانهای سر به فلک کشیده آرام خفتهاند و به زیبایی تمام میدرخشند. دریاچه بزرگ را تار نامیدهاند و دریاچه کوچکتر که به فاصله 500 متری از دیگری قرار دارد را هویر مینامند. دریاچهها در ارتفاعی حدود 2500 متری از سطح دریا واقع شدهاند و عمق آب دریاچه تار در فصول پر آبی به 50 متر هم میرسد. منطقه تار و هویر به دلیل پتانسیلهای بالایی که دارد برای تفریحاتی چون کوهنوردی، قایقسواری، ماهیگیری و شنا بسیار مناسب است. در فصل زمستان به دلیل برودت هوا دریاچه یکپارچه یخ میزند و حیات ساکن میشود اما دنیای زیر آب به زندگی همچنان ادامه میدهد. شبمانی در کنار دریاچه تار هم تجربهای تکرار نشدنی خواهد بود. شب هنگام چادر خود را برپا میکنید، به درون کیسه خوابها میخزید و با شنیدن آواز قورباغهها و صدای پریدن ماهیها در آب به خوابی رویایی و عمیق فرو میروید. هنگام طلوع آفتاب، خورشید با گستراندن دستان گرمش به شما صبح به خیر میگوید. نظاره طلوع آفتاب از ورای کوهستان منظره منحصر به فردی خواهد بود که کمتر کسی آن را تجربه کرده است.
برج شبلی
برج آجری شبلی بنای یادبودی از دوران سلجوقی در قسمت شرقی شهرستان دماوند است. این برج در ابتدا به صورت بنایی ساده و هشت ضلعی ساخته شده بود که به مرور تزئینات آجرکاری زیبایی به آن افزوده شد. به طوریکه در هر ضلع آن شاهد تزئینات آجرکاری و طرحهای زیبایی هستید. برج شبلی گنبدی مخروطی شکل و دو پوسته دارد.
در برههای از تاریخ که زمان آن قطعی آن مشخص نیست فردی به نام ابوبکر دولف بن جُجدَر شبلی بر دماوند حکمرانی میکرد. در این دوران شهر دماوند را یکپارچه عدل، آسایش و عدالت در برگرفته بود. ابوبکر به بغداد و زادگاه خویش باز میگردد. چند صباحی میگذرد تا اینکه خبر فوت وی به مردم دماوند میرسد و آنها به منظور پاسداشت از خدمات وی برج یادمانی در خور ابوبکر میسازند. برجی که پس از گذشت سالها هنوز هم پا برجاست و به یکی از جاذبه های گردشگری دماوند تبدیل شده است.
گورستان یهودیان
در گذشته اقلیت بزرگی از یهودیان در دماوند سکونت داشتند که وجود قبرستانی با قبرهای بیشمار دلیلی بر این ادعاست. گورستان یهودیان در قسمت غربی محله جیلارد بر بلندای تپهای قرار گرفته است که تدفین در آن به صدها سال قبل باز میگردد. در این قبرستان وسیع سنگ قبرهایی بزرگ و صندوقی شکل از جنس گرانیک یا چینی وجود دارد.
بر روی تمام سنگ قبرها نقوشی حجاری شده از شمعدان مقدس یهودیان، ستاره داوود و عباراتی به خط عِبری وجود دارد. در برخی نیز نقوش دیگری به چشم میخورد که شاید نشان از شغل فرد متوفی داشته است. در قسمت جنوب شرقی قبرستان یهودیان نیز بقایای قبرستانی مربوط به دوره اسلامی برجای مانده است.