آشنایی با رقص آذری

 
رقص آذری
انسان‌ها از دیرباز به دنبال رقص و موسیقی بودند تا بتوانند حالات روحی خود را به طریقی متفاوت به نمایش بگذارند. هر منطقه رقص و آواز مربوط به خود را دارد و بیشترِ رقص های کهن و باستانی با وجود گذشت سال‌های طولانی، هنوز هم اجرا می‌شوند. در این مطلب قصد داریم درباره یکی از این رقص های پرتنوع و زیبا، یعنی رقص آذری صحبت کنیم. این رقص انواع بسیاری دارد که هر کدام در مناسبتی خاص مانند جشن و پایکوبی، اعیاد، همایش‌ها، سوگواری و ... انجام می‌شوند. اگر شما هم قصد سفر به منطقه آذربایجانشرقی و غربی، اردبیل و ارومیه را دارید، بهتر است پیش از سفر درباره رقص این منطقه تحقیق کنید و در صورت امکان در مراسم‌های محلی شرکت نمایید تا از نزدیک مهارت رقصنده‌های ماهر این منطقه تماشا کنید. می‌توانید برای بازدید از دیدنی های تبریز و دیدنی های دیگر شهرهای ایران روی تیم تور داخلی علاءالدین تراول حساب ویژه باز کنید. پس در ادامه مطلب همراه علاءالدین تراول باشید.

تاریخچه رقص آذری
رقص آذربایجانی مجموعه‌ای است از رقص های فولکلوریک که از زمان گذشته به صورت نسل به نسل به زمان حال حاضر منتقل شده‌اند. در حقیقت این نوع رقص‌ها بیشتر جزو آیین مذهبی و آمادگی برای جنگ بوده‌اند و هم اکنون در منطقه آذربایجان ایران و کشور جمهوری آذربایجان، در مجالس شادی، برنامه های ورزشی و گردهمایی‌ها، جشنواره های محلی ویژه و ... این رقص‌ها اجرا می‌شوند. رقص و انجام حرکات موزون همیشه برای مردم آذربایجان مهم بوده و برای مناسبت‌های زیادی همچون شکار، جنگ، فرا رسیدن بهار، سوگواری و غیره رقص‌های ویژه‌ای انجام می‌گردد که دیدن آن برای بسیاری جذاب و فرح بخش است، چرا که رقصنده‌ها در این میان با پرش و جهش‌های سریع، ریتم تند، صدای بلند طبل و پایکوبی سعی می‌کردند راوی داستانی باشند تا حس غرور، ناراحتی و شادی خود را به نمایش بگذارند. 
رقص آذری که به صورت دسته جمعی یا به شکل انفرادی صورت می‌گیرد، نوعی طراوت و حس تازگی را در مردم این منطقه پدیدار می‌کند. بر اساس بررسی نقوش حکاکی شده در صخره های قوبوستان در شهر باکو، گفته می‌شود که قدمت رقص آذری به حدود 8 هزار سال پیش باز می‌گردد. حالا پس از گذشت سالیان طولانی هم چنان این رقص‌های زیبا و با مفهوم اجرا می‌شوند و طرفداران خود را دارند. در ادامه لیست برخی از رقص های محبوب آذری را با شما به اشتراک می‌گذاریم. 

انواع رقص آذری
لزگی
رقص لزگی توسط مردان صورت می‌گیرد که به شکل پر تحرک، ریتمیک، با وقار و حماسی اجرا می‌شود و ویژگی های جنگاوری مردم ترک را به خوبی نشان می‌دهد. افراد به طور گروهی و با حرکاتی آکروباتیک، با پرش و چرخشِ روی زانوها هنرنمایی می‌کنند. البته این نوع رقص به شکل دو نفری توسط زنان هم صورت می‌گیرد. 

رقص جیرانی
این رقص، بسیار زیبا و ظریف انجام می‌شود و به همین خاطر نام جیران به معنی آهو را بر آن نهاده‌اند. این رقص معروف و مهم آذری بیشتر توسط خانم‌ها انجام می‌گیرد. 

یاللی
یکی از مهمترین رقص های دسته جمعی آذری، رقص یاللی نام دارد که علاوه بر آذربایجانی‌ها، در بین گرجی‌ها، ارامنه و مردم آسیای مرکزی هم رایج است. پژوهشگران با مشاهده تصاویر حکاکی شده بر روی صخره های قوبوستان و با بررسی منظومه خسرو و شیرین، اثر نظامی گنجوی دریافتند که این رقص از سال‌های بسیار دور انجام می‌شود. 

رقص شاخسی
این رقص که با نام شاه حسین هم شناخته می‌شود از جمله رقص‌هایی است که در مراسم عزاداری و ایام محرم، برای سوگ امام حسین (ع) اجرا می‌شود. هر ساله در شهرهای آذری زبان و در زمان ایام محرم مردان چوب‌هایی را به دست می‌گیرند و به نشانه غم و اندوه آن را بالا پایین می‌برند. در گذشته هم این رقص به صورت رژه نظامی و با ریتمی سنگین اجرا می‌شده است. 

رقص ساری گلین
طبق برخی افسانه‌ها مردم معتقدند که در گذشته عروسی زیبا و مو طلایی توسط یکی از سرداران عثمانی دزدی شده است. طبق همین اعتقاد رقص ساری گلین توسط زنان و با سرودن شعر و به همراه آهنگی سوزناک برای حسرت عروس دیده شده انجام می‌شود. 

رقص آواری
این رقص ابتدا با آهنگی آرام آغاز می‌گردد و با پیش روی به سمت پایان، حرکات سریع‌تر می‌شوند. در واقع همین حرکات پایِ موزون افراد به رقص زیبایی و نشاط داده‌اند. بیشتر ما این رقص را دیده‌ایم و آن را به نام رقص آذری معروفی که توسط مردان صورت می‌گیرد، می‌شناسیم. 

رقص عنابی
از دیگر رقص‌های آذری رقص عنابی نام دارد که هنگام اجرای آن رقصنده‌ها با روسری و چادری تزئین شده صورت خود را می‌پوشاندند. می‌گویند این رقص در منزل ثروتمندان اجرا می‌شد و فرد طوری رفتار می‌کرد که انگار از روی خجالت صورتش را پوشانده است. 

رقص آبایی
آبایی به معنی بزرگان و گذشتگان است و با توجه به نامش، غالبا بزرگان و میانسالانِ جمع در مجالس خود به اجرای رقص آرام و دسته جمعی آبایی می‌پردازند.

رقص آسما کسمه
این رقص به همراه موسیقی آسما کسمه، در شب عروسی اجرا می‌شود. هنگامی که عروس به خانه‌ی داماد می‌رود، زنان دیگر مقابل او می‌رقصند و همراهیش می‌کنند. همچنین در مراسم عروسی هم این رقص به وسیله زنان آذری، با شور و نشاط و تحرکی زیاد اجرا می‌شود. 

رقص قایتاغی
یکی از زیباترین رقص‌های آذری، رقص قایتاغی است که مانند رقص باله پر تحرک بوده و بر روی نوک انگشت پا انجام می‌شود و رقصنده‌ها دست‌هایشان را باز و بسته می‌کنند.

رقص سمنی
این رقص جزو گروه رقص های کهن و باستانی به حساب می‌آید، زیرا از قدیم رقص سمنی در زمان فرا رسیدن نوروز برگزار می‌شد. زنان به صورت دسته جمعی به دور سفره هفت سین جمع می‌شوند و این رقصِ مناسبتی را اجرا می‌کنند. 

رقص پهلوانان 
از دیگر رقص های زیبای آذری، رقص پهلوانان نام دارد. این رقص مخصوص مردان جنگجو بوده و نشان‌دهنده مهارت بالای رقصنده‌ها است، زیرا رقص پهلوانان به قدری سریع انجام می‌گیرد که مردم عادی قادر به اجرای آن نیستند. 

رقص توراج
نام این رقص ملایم و زیبا از اسم پرنده‌ای شکاری انتخاب شده که در سبلان بسیار دیده می‌شود. نمایش این رقص روایتگر زخمی شدن پرنده به وسیله شکارچی است که در اثر جراحت ضعیف می‌شود و در آخر از پا در می‌آید. رقص توراج با موسیقی سوزناک اجرا می‌شود ولی پس از افتادن پرنده بر روی زمین و کمی استراحت، بلند می‌شود و دوباره با هیجان به رقص می‌پردازد.  

رقص ازون دره
این رقص هم جزو رقص‌های مراسم عروسی به حساب می‌آید که با لطافت و زیبایی خاص بر روی نوک پاها صورت می‌گیرد. در گذشته در پایان عروسی هنگامی که خانم‌ها ساز قاوال می‌نواختند، عروس هم رقص ازون دره را اجرا می‌کرد و در زمان حال این رقص می‌تواند به صورت دو نفره توسط عروس و داماد انجام شود.

رقص خالاباجی
ذات این نوع رقص مربوط به قصه‌های طنز و کمیک (مانند داستان‌های عروس و مادر شوهر) است که بیشتر توسط افراد مسن به شکل دسته جمعی و دو نفره صورت می‌گیرد. 

کوراوغلو
از جمله رقص های حماسی و پهلوانی آذری که به وسیله دهل و سورنا اجرا می‌شود، کوراوغلو نام دارد. این رقص به یاد قهرمان‌های افسانه‌ای صورت می‌گیرد که ابتدا با حرکاتی آرام شروع می‌شود و در انتهای رقص حرکات تندتر می‌شوند. بیشتر اوقات کوراوغلو را با حرکات موزون برای ورزشکاران و قهرمانان در زورخانه و به هنگام ورزش‌های باستانی اجرا می‌کنند.  

رقص میصری
این رقص از نام شمشیری عربی برگرفته شده است که مردان آذری با اجرایی سریع و تند، غرور مردانه خود را به نمایش می‌گذارند. این حرکات معمولا مشکل بوده و بیشتر به وسیله شمشیر اجرا می‌شوند. 

رقص آی بری باخ
آی بری باخ یکی از معروف ترین رقص های آذری است که ملودی آهنگ آن را هم احتمالا بسیاری از شما شنیده باشید. این رقص از گذشته در منطقه آغدام انجام می‌شد و از گذشته تا به کنون همیشه طرفداران زیادی داشته است.  

رقص نانازی
این رقص زیبا به ظرافت هرچه تمام‌تر توسط زنان جوان اجرا می‌شود، به طوری‌که رقصنده‌ها لباس محلی به تن می‌کنند و گویی پیراهنشان در جریان باد قرار می‌گیرد و جلوه‌ای خاص به نمایش آن‌ها می‌دهد. همان ‌طور که از اسم نانازی پیداست، رقصنده‌ها باید طنازی و ریزه‌کاری‌های زیادی را به رقصشان اضافه کنند. 

رقص واغزالی
در زمان‌های گذشته برخی از مردم عروس را به وسیله قطار راهی خانه بخت می‌کردند، فامیل عروس روی ریل قطار قرار می‌گرفتند و برای خوشبختی وی دعا می‌کردند. معنای این رقص هم ایستگاه راه آهن است و با ملودی و حرکاتی موزون اجرا می‌شود. 

رقص شکی
این رقص با ملودی آهنگی به همین نام اجرا می‌شود، مردان آذری این رقص را با سرعتی تقریبا آهسته انجام می‌دهند و شما با دیدن حرکات نمایشی این نوع رقص، به یاد اجرای پانتومیم می‌افتید. 

اگر قصد دارید با سفر به مناطق آذری زبان شاهد رقص زیبای آذری باشید، کافی است رزرو هتل های تبریز را در سایت علاءالدین تراول به صورت آنلاین ثبت نمایید تا با خیالی راحت به گشت و گذار در شهر اولین‌ها بپردازید. همچنین پیشنهاد می‌کنیم همسفر تور تبریز کندوان جلفا علاءالدین تراول شوید تا جاذبه ها و فرهنگ مردم مناطق مختلف خطه آذربایجان ایران را از نزدیک مشاهده کنید.