استان آذربایجان غربی دارای جاذبه‌های طبیعی و تاریخی بسیاری است که سالانه پذیرای گردشگران داخلی و خارجی زیادی است. طبق کاوش‌ها و بررسی‌های انجام شده قره کلیسا در آذربایجان غربی اولین کلیسای جامع جهان مسیحیت است و بر این اساس اهمیت بسیاری از نظر معنوی و تاریخی دارد. پیشنهاد می‌گردد که در ادامه همراه با تور ارومیه مهاباد قره کلیسا علاءالدین تراول باشید تا اطلاعات بیشتری را درباره‌ی این کلیسا با شما به اشتراک بگذاریم.
معرفی قره کلیسا
در روستایی به نام چالدران، در 20 کیلومتری شمال شرقی استان آذربایجان غربی کلیسایی قرار دارد که شاید خیلی از ما ندانیم که «قدیمی ترین» کلیسای جهان است!!! این بنای شگفت انگیز «قره کلیسا» نام دارد و به لحاظ تاریخی و معنوی بسیار با اهمیت است. زیرا این کلیسا علاوه بر اینکه «اولین کلیسای جامع جهان مسیحیت» به شمار می‌رود، یکی از حواریون مسیحی را در این مکان دفن کرده‌اند که باعث محبوبیت بیشتر این مکان شده است. در زمان اشکانیان بسیاری از ارامنه در ایران، پیرو دین زرتشت و یا آیین مهرپرستی بودند. تادئوس مقدس و بارتلیموس مقدس در سال 40 یا 43 میلادی به ایران آمدند تا دین مسیحیت را تبلیغ کنند که در راه تبلیغ این دین کشته شدند و در جایی که زیارتگاه مهم ارمنیان (بنای اولیهی آن) بوده است، دفن شدند. طبق این رخداد، این بنا را کلیسای تادئوس مقدس می‌نامند. بر مبنای نظراتی دیگر «کارا» در طول زمان به «قره» تبدیل شده است که در زبان آذری کارا به معنی سیاه است. برخی دیگر هم قره و کارا را مترادف و به معنی «گران و سنگین و بزرگ» می‌دانند. به هر حال، اکنون این کلیسا را «قره کلیسا» یا «قرا کلیسا» می‌نامند.
تاریخ قره کلیسا
بنای اولیه قره کلیسا مربوط به اوایل سده چهارم است که در طول تاریخ مورد هجوم حکومت‌های مختلفی قرار گرفته است، همچنین در این میان بلایای طبیعی نیز این بنای تاریخی ارومیه را دستخوش تغییراتی کرده است. چنگیزخان مغول اولین فردی بود که قسمت بسیار بزرگی از کلیسا را طی حمله‌ای تخریب کرد که خوشبختانه در زمان حکومت هولاکوخان به یاری خواجه نصیرالدین طوسی بازسازی شد. در محراب بخش قدیمی کلیسا کتیبه‌ای موجود است که خبر از زلزله‌ی بزرگی می‌دهد که در سال 1391 میلادی رخ داد و کلیسا را تخریب کرد. پس از این واقعه ناخوشایند «اسقف زکریا، پطروس و سرکیس» برادرانی بودند که بنا را مورد بازسازی قرار دادند و باعث شدند پس از 10 سال بار دیگر زائرین بتوانند در سال 1401 وارد کلیسا شوند. در نهایت در زمان قاجار بخش جدید کلیسا که توسط «سیمون بزنونی» با سنگهای سفید بازسازی شده بود، این بار به دستور عباس میرزای ولیعهد به بخش قدیمی متصل شد.
معماری قره کلیسا
بی شک میتوان قره کلیسا را شاهکار معماری قرن هفتم میلادی دانست. در منطقه‌ی کوهستانی که از هر طرف کوه به چشم می‌خورد، وجود کلیسایی با سنگهای سیاه و سفید منظرهای بسیار حیرت‌آور را می‌سازد که در میان کوهستان مثل الماس می‌درخشد. اولین نکته‌ی برجسته در معماری بنا، استفاده از تکنیک حجم پردازی است که کلیسا را در نوع خود کم نظیر کرده است. این بنای مستطیل شکل از دو گنبد مخروطی تشکیل شده و دارای کلیسای اصلی، برج ناقوس، ورودی، برج، حیاط شرقی، حیاط غربی و انبار است. دیواره‌های دفاعی پیرامون کلیسا، حکایت از آن دارند که بنا حکم یک قلعه را داشته است. همانطور که گفته شد قره کلیسا از بخش قدیمی با سنگ سیاه و بخش جدید با سنگ سفید تشکیل شده است. در بخش قدیمی، نقوشی محدود ولی زیبا، مانند گردونه خورشید دیده می‌شوند. در قسمت جدید که با سنگ سفید منظرهای چشم‌نواز را ایجاد کرده میتوان گل و بوته، تصاویر انسان و حیوان را مشاهده کرد. همچنین وجود داستان‌هایی مصور شده از شاهنامه در قره کلیسا، زیبایی این مجموعه را برای گردشگران تور ارومیه چند برابر کرده است. راهبان، طلبه‌ها، محققان و نویسندگان، نگهبانان در دو حیاط شرقی و غربی و 47 اتاق روزگار می‌گذراندند. در زیرزمین کوچک هم ناهارخوری، آشپزخانه، آسیاب، عصار خانه، دخمه‌ای جهت نگهداری غذا وجود داشته است. مقبره‌ی دختری به نام «سن» که از شاهزاده‌های ارمنی بود و دختر پادشاه «ساندوخت»، که به خاطر عقایدشان به شهادت رسیدند، در مجاورت کلیسا بر روی تپه‌ای قرار گرفته‌اند.
بهترین زمان سفر به قره کلیسا
از آنجایی که آذربایجان غربی در اواخر پاییز و زمستان بسیار سرد و پر بارش است، بهترین زمان برای بازدید از این بنای بکر از اردیبهشت ماه تا پایان مهرماه است. به دلیل اهمیت قره کلیسا به عنوان اولین کلیسای جامع جهان مسحیت، هر سال در آخر تیر ماه و هفته اول مرداد ماه که برابر با قتل تادئوس مقدس و تعدادی از پیروان اوست، مراسمی مذهبی برگزار می‌گردد. در این مراسم بسیاری از ارمنیان ایران و دیگر کشورها حضور پیدا میکنند که حضور برای غیرمسیحی‌ها ممنوع است. پس توجه داشته باشید این روزهای سال را برای سفر انتخاب نکنید.
ثبت ملی و جهانی قره کلیسا
قره کلیسا، سه کلیسای اصلی به نام‌های قره کلیسا یا سنت تادئوس، سنت استپانوس و دزور دزور را شامل می‌شود که در کل مجموعه‌ای چشمگیر در استان آذربایجان غربی است. با وجود گذشت چندین سال، این بنا همچنان استوار باقی است که بر این اساس در سال 1334، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. در سال 1387 برابر با 2008 میلاد در سی و دومین کمیته میراث جهانی یونسکو در کبک کانادا قره کلیسا به عنوان نهمین اثر تاریخی ایران ثبت جهانی گردیده است.
پیشنهاد می‌کنیم برای بازدید از دیدنی های ارومیه با تور ایرانگردی علاءالدین تراول همراه باشید تا با اقامت در بهترین هتل های ارومیه بهترین لحظات را برای خود و همراهانتان خلق سازید.
