صنایع دستی ارومیه

خلق آثار هنری از جمله کارهایی است که در طول تاریخ کشورمان توسط دستان هنرمند مردمان ایران زمین ساخته شده است. در هر تکه‌ای از این سرزمین دوست داشتنی، می‌توانید عشق به هنر را در سراسر تاریخ ایران ببینید و با تمام وجود آن را لمس کنید. هنرمندانی که با دستان خود به زدن نقش و نگار مشغولند و با علاقه و وسواس خاصی تصویری را از اعماق قلبشان می‌سازند تا همگان را به تحسین و تشویق وا دارند. از شمال تا جنوب کشورمان ما همچنین هنرمندانی را خواهیم دید که به هنری خاص روی آورده‌اند و به آنچه که در دسترسشان بوده است مشغول به کارند. بعضی‌ها به سراغ فرش بافی رفته‌اند و به بافتن دار قالی مشغواند، برخی دیگر با هنر منبت کاری خود و با تمامی ذوق و سلیقه‌ای که دارند، نقوش برجسته و زیبایی بر روی چوب پیاده می‌کنند. این چشم‌اندازهای هنر، آنقدر فراوان هستند که برای آشنایی با آن‌ها باید عمری را صرف آن کنید. ارومیه هم از جمله شهرهایی است که در استان آدربایجان غربی با جلوه‌هایی چشم‌نواز از هنر مردمانش، رنگی زیبا به صنایع دستی ارومیه بخشیده است. در این مقاله از وبلاگ علاءالدین تراول همراه ما بمانید و با ما به دنیایی از صنایع ارومیه بیایید تا درک بهتری از هنر دستان اهالی ارومیه داشته باشید.

صنایع دستی استان ارومیه را می‌شناسید؟
در ادامه صحبت‌های سطر بالاتر باید بگوییم که در این هنرها از طبیعت هم الهام گرفته شده است و عناصر مختلف آن را در هنرشان به کار برده‌اند. آثاری که با خلق آن جایی در زندگی‌ها باز کرده و رنگ تازه‌ای به زندگی افراد بخشیده است. یعنی با هنر دستان خود می‌توانید هم از جسم بی‌جان خاک، ظروف و مجسمه‌هایی دیدنی را خلق کنید و هم از بافتن آن چیزی که به آن علاقه‌مندید، شکل تازه‌ای به شاخ و برگ درختان بدهید. صنایع دستی شهر ارومیه در کنار دیدنی های ارومیه هم مورد توجه گردشگران قرار گرفته است. گردشگرانی که با تور ارومیه به این شهر زیبا سفر می‌کنند با دیدن تنوع و جلوه‌یِ بی‌نظیر صنایع دستی آنجا که برخی از ادوار گذشته به جای مانده است، پی به اصالت و تمدن این دیار می‌برند. از جمله تماشایی‌ترین صنایع دستی ارومیه یا صنایع دستی آذربایجان غربی عبارتند از: فرش دستبافت، پیکر تراشی، سفالگری، منجوق دوزی، رنگرزی و چاپ های سنتی، جاجیم، گلیم، معرق، ظریف کاری روی چوب، رودوزی. برای اینکه بیشتر با سلیقه‌ی مردمان هنرمند ارومیه آشنا شوید در ذیل به شرحی از آن‌ها می‌پردازیم.

منبت کاری ارومیه، طرحی زیبا بر روی چوب
منبت کاری با چوب یکی از ظریف‌ترین صنایع دستی است که تلفیقی از هنر و حوصله هنرمندان ارومیه است که با مواد اولیه ارزان، محصولاتی نفیس را به وجود می‌آورند. این هنر قدمتی نزدیک به یک قرن در طول تاریخ دارد. استادکارانی که در خلق این هنر زیبا می‌کوشند، تمامی ذوق و سلیقه خود را به کار می‌بندند تا نقشی زیباتر را خلق سازند و بر روی چوب پیاده کنند. بد نیست بدانید، هنرمندان منبت کاری که در این منطقه فعالند بیشتر از چوب گردو برای ایجاد یک طرح استفاده می‌کنند. 

از قدیم تاکنون یعنی قبل از به وجود آمدن هرگونه کمد یا مبلی و یا هر وسیله چوبی که الان با منبت کاری بر زیبایی آن‌ها افزوده می‌شود، منبت کاری وجود داشته است و این هنر از صنایع دستی خاص ایران به حساب می‌آمده است، طوری که منبت کار، هنر خود را بر روی نیزه و حتی دسته‌های شمشیر برای جنگجویان استفاده می‌کرده‌اند. بعد از پیدایش اسلام به ایران این هنر زیبا در قالب تزیین پنجره‌های مساجد و منبرها مورد استفاده قرار گرفت. امروزه هنر منبت کاری بیشتر بر روی تابلوهای چوبی و مبل‌ها کار می‌شود. 

فرش ارومیه، معروف ترین صنایع دستی و سوغات ارومیه
 همانطور که می‌دانید، ایران از نظر صنایع دستی بسیار غنی است و طرح و نقش‌های بسیاری را می‌توانید در آن بیابید. زنان و مردان هنرمندی، عشق و هنر خود را صرف خلق آثاری می‌کنند که تا سال‌های بعد هم ماندگار می‌شود و نقشی بر فرهنگ ما ایرانیان بر جای می‌گذارند. از جمله یکی از آثار باارزش ما در شهر ارومیه می‌توان به هنر فرش بافی اشاره کرد. هنر فرش بافی، جلوه‌ای خاص به این سرزمین بخشیده است. در میان شهرهای استان آذربایجان غربی به غیر از ارومیه، خوی، تکاب، میاندوآب، شاهین دژ در زمینه بافت فرش باارزش پیشرو هستند. از ویژگی‌های فرش دستبافت ارومیه رنگ و طرح آن است که بسیار خوش نقش بافته شده است. این را هم باید اضافه کنیم که فرش های ارومیه از ظرافت و استحکام بالایی برخوردارند. 

رودوزی ارومیه، هنری ظریف و زیبا که با دستان هنرمند اهالی این دیار خلق می‌شود
در سرزمینی زندگی می‌کنیم که هنر در ذره ذره آن موج می‌زند. یعنی در هر جایی از کشور که قدم می‌گذارید، به هر شهری که می‌روید، به هر روستا و هر منطقه‌ای که  سر می‌زنید، جلوه‌ای از هنر را لمس خواهید کرد. همانطور که گفتیم ارومیه هم از شهرهای تاریخی کشور است که در جای جایش به خلق آثاری نفیس مشغولند. چشمانی که غرق در این همه زیبایی در دنیای طرح و نقش‌ها شود، اینجاست در همین استان آذربایجان غربی. رودوزی یا همان "ممقان دوزی" یکی از هنرهای اهالی خوش ذوق ارومیه است که نقش و نگاری زیبا به هنرش می‌بخشد. در این صنعت، بر روی پارچه‌های ساده و بدون طرح به همراه نخ‌های ابریشمی و رنگی و با سوزن، طرح‌های زیبایی را بر روی پارچه ایجاد می‌کنند. در این تکنیک هنری، هنرمندان آذربایجانی به وسیله نخ‌های ابریشمی، طرح یا نقاشی متفاوتی را بر روی پارچه‌های ساده رسم می‌کنند. با تهیه محصولات مختلفی از آن به بازار، گردشگرانی که به آنجا سفر می‌کنند، می‌توانند به هنگام گشت و گذار در بازارهای ارومیه، از این صنعت گرانقدر برای عزیزان خود به عنوان سوغات ارومیه به یادگار ببرند.

رنگرزی و چاپ های سنتی
از صنایع دستی که بالاتر به آن اشاره کردیم، بگذریم نوبت به رنگرزی و چاپ های سنتی می‌رسد. رنگ کردن الیاف یا کلاف نخ به روش سنتی را رنگرزی می‌نامند و تمامی نقش‌هایی که به وسیله قلم مو، مهر و مانند آن روی پارچه نقش می‌بندد به چاپ سنتی معروف هستند که عبارتند از: چاپ دندانی، چاپ پارچه قلمکار و چاپ کلاقه‌ای. از زمان‌های قدیم استفاده از رنگ‌ها در کالاهای نساجی و تزیینی به خاطر اینکه از زیبایی خاصی برخوردارند، تاثیر بسیاری بر روح و روان انسان‌ها داشته است.

ظریف کاری بر روی چوب، از دیگر هنرهای دستی آذربایجان غربی
ریزه کاری بر روی چوب از صنایع دستی پر رونق ارومیه است که اساس آن روکش کردن قطعات چوبی آماده شده بر اساس طرح مورد نظر است. در این هنر زیبا، یک طرح مشخص در نظر گرفته می‌شود و بر اساس آن قطعات چوب را توسط چسب بر روی شی قرار می‌دهند. مراحلی که برای انجام این هنر ظریف انجام می‌دهند، شباهت بسیاری با منبت کاری دارد. از چوب‌هایی که مورد استفاده در ظریف کاری چوب است را می‌توان به چوب گردو، صنوبر، سرو، گلابی و درخت سنجد اشاره کرد. اگر گذرتان به فروشگاه‌های صنایع دستی ارومیه افتاد، حتما ظروف تزئینی، جعبه‌های آرایشی و میز و صندلی که هنر ظریف کاری بر رویش نقش بسته است، مشاهده خواهید کرد.

پیکر تراشی ارومیه
پیکرتراشی بیشتر بر روی سنگ و چوب انجام می‌گیرد که در شهر ارومیه اکثرا بر روی چوب این هنر زیبا را نقش می‌زنند. این هنر که بسیار ظریف و باسلیقه کار می‌شود، در ایران قدمت بسیار طولانی دارد که از جمله می‌توان به آثار تخت جمشید اشاره کرد که هنوز هم پس از سال ها، نقش و نگارهایی که بر روی مجسمه‌های سنگی‌اش نقش بسته به جای مانده است.

سخن آخر
نگاهی بر صنایع دستی شهر ارومیه داشتیم و چندی از معروف‌ترین آثار هنرمندان آذربایجان غربی را معرفی کردیم. البته این مطلب تنها بخشی از دانستنی‌های است که در مورد سفر به ارومیه در وبلاگ علاءالدین تراول می‌ببینید. شما می‌توانید با مراجعه به صفحه رزرو هتل های ارومیه در وب سایت ما، با انواع هتل‌ها در ارومیه همچون هتل آنا ارومیه و هتل پارک ارومیه آشنا شوید و از خدمات و امکانات آن آگاهی یابید.