آداب و رسوم مردم قشم

همیشه بخش جذابی از سفر، مربوط به آشنایی با مردمان و فرهنگ یک سرزمین است. هر گوشه و کنار از سرزمین پهناور ایران، فرهنگ جذاب خاص خود را دارد، از کردستان و لرستان بگیرید تا سیستان و بلوچستان و قشم. فرهنگ بومی جزیره قشم با فرهنگ مردمان استان هرمزگان، جزایر لارک، لاوان و .... شباهت زیادی دارد.فرهنگ بومی جزیره قشم با فرهنگ مردمان استان هرمزگان، جزایر لارک، لاوان و .... شباهت زیادی دارد. در این مقاله می‌خواهیم درباره آداب و رسوم مردم قشم حرف بزنیم تا در سفر با تور قشم، با فرهنگ بومی این منطقه بیشتر آشنا شوید. 

جشن نوروز صیاد
یک آیین سنتی به همراه آداب و رسوم چند صدساله! جشنی به نام نوروز صیاد که در یک مردادماه هرسال در برخی روستاهای قشم برگزار می‌شود. اما چرا مردمان قشم یک مردادماه را برای برگزاری یک آیین سنتی انتخاب کرده‌اند؟ در این روز فصل صید کوسه‌ها و بسیاری از ماهیان به پایان رسیده و مردم به خاطر شکرگزاری سال جدید این روز را جشن می‌گیرند. از جمله آداب این جشن، می‌توان به پوشیدن لباس‌های رنگی و انداختن لباس در درون آب دریا به خاطر بیرون رفتن نحسی اشاره کرد. در این روز هیچ کس برای صید به دریا نمی‌رود، چرا که مردم بومی قشم معتقدند صید کردن در این روز، برکت را از آن‌ها دور می‌کند. نوروز صیاد، روزی برای شنا کردن نیز هست و مردم محلی قشم اعتقاد دارند شنا کردن و ریخت آب‌های معدنی در دریا سبب می‌شود از بیماری‌های خود دور بمانند. البته برخی مانند سالمندان که نمی‌توانند شنا کنند در این روز فراموش نمی‌شوند و جوان‌ترها در این روز کاسه‌های آب را بر سر و روی آن‌ها می‌ریزد. رنگ کردن درختان با رنگ سرخ نیز جزئی از فرهنگ مردم جزیره قشم در روز نوروز صیاد محسوب می‌شود. اگر کسی حیوان اهلی داشته باشد در این روز به سراغ دعاخوان‌ها می‌روند تا حیوانات وحشی و بیماری از حیواناتشان دور شود. به این دعا لوبن گفته می‌شود. تعداد افراد کمی قادر به خواندن این دعا هستند و مردم قشم معتقدند که اگر کسی که این دعا را بلد است، آن را به فرد دیگری آموزش دهد، دعاهای خودش دیگر اثر نخواهد داشت. این جشن بیشتر در روستای سلخ برگزار می‌شود. 

مراسم زنبیل گردانی
کودکانی که پس از دوسال نمی‌توانند راه بروند، پدر و مادرهای زیادی را نگران می‌کنند. در میان آداب و رسوم شهر قشم، یک مراسم برای این کودکان برگزار می‌شود که طی آن، خانواده‌های این کودکان، آن‌ها را در زنبیلی که از برگ درخت خرما و چوب آن تهیه شده، می‌‌گذارند. فرزندان بزرگتر همسایه‌ها، زنبیل را نگه می‌دارندو شعرهای مخصوصی می‌خوانند. مردم قشم اعتقاد دارند که این اشعار باعث می‌شود کودکان بتوانند به زودی راه بروند. 

جشن میگو
جشن میگو نیز مانند جشن نوروز صیاد هدفی به جز شکرگزاری و قدردانی ندارد. از آنجایی که شغل بسیاری از مردم قشم به خصوص در گذشته، صیادی بوده است و بسیاری از آن‌ها به صید میگو می‌پرداختند. اکنون نیز حدود 1400 صیاد میگو در قشم وجود دارند که در درگهان، تولا، چاهو و سیریک به صید میگو می‌پردازند. جشن میگو را در پایان فصل صیادی برگزاری می‌کنند تا از این نعمت خدادادی شکر گذار باشند. 

جشن نخل و خرما
جنوب کشور عزیزمان ایران پر است از نخلستان‌های زیبا. بخشی از مردم قشم نیز درآمد خود را مدیون همین درختان سر به فلک کشیده زیبا هستند. یکی از پرطرفدارترین آداب و رسوم مردم جزیره قشم مربوط به جشن نخل و خرماست که طی آن، باغداران خرماهای تازه خود را به فروش می‌رسانند و محصولاتی را که از خرما تهیه می‌کنند (مانند شیره، سرکه، نان، بیسکوییت، رولت، مربا و...) را عرضه می‌کنند.  محصولات دیگری مانند زنبیل، سبد، دمپایی، جارو و ... نیز که از درخت نخل تهیه می‌شوند در این جشن پیدا می‌شود. 
در جشن نخل و خرما که بخشی از فرهنگ مردم جزیره قشم را نشان می‌دهد، موسیقی‌های سنتی و بازی‌های متنوع اجرا می‌شود. اگر با تور قشم به این شهر سفر می‌کنید می‌توانید خرماهای تازه آلوستری، مصلی، مرداسنگ، شیخ کمالی و هلیلی را از مردم محلی به عنوان سوغات قشم خریداری نمایید. 

مولودی خوانی
مولودی خوانی از دیگر آداب و رسوم مردم قشم است که 4 بار در سال و در زمان وقایع تاریخی اسلامی  برگزار می‌شود. این مراسم در روز معراج پیامبر (بیست و هفت رجب)، عید فطر، عید قربان و ولادت پیامبر اکرم در تمامی مساجد قشم برگزار می‌شود. مراسم مولودی خوانی قشم از ساعت 8 شب آغاز شده و زنان، مردان و کودکان در مساجد گرد هم جمع می‌شوند، یکی از افراد مولودی خوانده و دیگران با او همراهی می‌کند، شمع و چراغ‌های زیبایی روشن می‌کنند و گلاب می‌پاشد. این مراسم در ساعت 11 شب به پایان می‌رسد. 

مراسم عید قربان در قشم
عید قربان یکی از مهم‌ترین اعیاد مذهبی مسلمانان است که در میان مردم جزیره قشم از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. مردمان جزیره قشم در این روز صبح زود از خواب برمی‌خیزند، برای خواندن فاتحه به گورستان‌ها می‌روند، سپس غسل می‌کنند، به مسجد می‌روند و تکبیر می‌گویند. این روز به دلیل اهمیت زیادی که برای مردم قشم دارد، روز حل کردن و کنار گذاشتن اختلافات و کینه‌هاست. تا 3 روز پس از عید قربان نیز برنامه دید و بازدید در جریزه برپاست. 
 

آیین زار
درباره آیین زار در هرمزگان قبلا در یکی از وبلاگ‌هایمان به صورت مفصل صحبت کرده‌ایم. در فرهنگ بومی مردم جزیره قشم و استان هرمزگان، بادهای سحرآمیزی وجود دارد که می‌تواند آ‌ن‌ها را جادو یا بیمار کند. طبق اعتقادات این مردم، اگر کسی بیماری لاعلاجی داشته باشد، حتما برخوردی با بادهای زار داشته است و برای درمان باید جنی که بر او نفوذ کرده را طبق یک مراسم بیرون آورند. افرادی که توانسته‌اند بر باد زار فائق شوند، بابا زار یا ماما زار نام دارند و مراسمی برای بیرون آوردن باد زار از بدن افراد مبتلا برگزار می‌کنند. پیش از اجرای مراسم باید افرادی با چوبی از جنس خیزران در آبادی‌ها بگردند و اهالی را از برگزاری مراسم زار آگاه کنند. مردم برای شرکت در این مراسم، باید لباس‌های تمیز بپوشند و عطر بزنند. این مراسم که اغلب در روزهای چهارشنبه برگزار می‌شود و طی آن ماما زار یا بابازار یک دهل را در دست گرفته و آن را می‌نوازند. شرکت کنندگان در آیین زار، نه سلام می‌کنند و نه هیچ صحبتی خواهند کرد. در نهایت موی بز در مراسم آتش زده می‌شود تا جن از بدن بیمار بیرون بیاید. خواندن آواز و نواختن آهگ زار، نقطه پایانی مراسم است. 

مراسم قبله دعا
قبله دعا مراسمی است مربوط به آب و باران خواهی. زمانی که باران کمی در جزیره می‌بارد، چاه‌ها و قنات‌ها خشک می‌شوند و مردم آیین‌های باران خواهی نظیر مراسم قبله دعا را برگزار می‌کنند. برای این کار به نزدیکی درخت کنار خاصی در جزیره می‌روند که از زمان‌های گذشته تا به امروز محلی برای گردهمایی مردم جزیره قشم برای دعای باران بوده است.  درخت کنار در بخش‌های زیادی از خوزستان، هرمزگان و جنوب کشور، گیاهی مقدس است، بنابراین در طول مراسم، به این درخت پشت نمی‌کنند. در حین دعا کردن، غذا می‌پزند و غذا را در میان فقرا تقسیم می‌کنند. مقداری از این غذا نیز به پای این درخت ریخته می‌شود تا حیوانات نیز بتوانند از آن استفاده کنند. رهبری مراسم بر عهده امام جماعت مسجد است که به کودکان آبادی می‌گوید اهالی را با آواز خاصی خبر کنند، این کودکان برای اینکار، هدایایی به شکل پول و خوراکی دریافت می‌کند. این کار که دو روز طول می‌کشد با روزه گرفتن اهالی و قرآن خواندن در مسجد به پایان می‌رسد. 
 روستای کابلی در غرب جزیره قشم و یک روستای دیگر نیز مراسم باران خواهی خاص خود را دارند که طی چند شب برگزار می‌شود و غذای نذری طی چند نوبت میان فقرا تقسیم می‌شود.

آداب و رسوم مربوط به ازدواج در قشم
حنابندان در قشم
نقش حنا در قشم بسیار مشهور است، برای برگزاری جشن حنابندان نیز، نقوش زیبایی از حنا برای عروس و بر روی دست، پا و شانه عروس کشیده می‌شود. از آنجا که کشیدن این نقش‌ها چند روز به طول می‌انجامد، طراحی و اجرایش از دو روز قبل انجام می‌شود و طی این دو روز، به داماد، اجازه دیدن عروس داده نمی‌شود. مادر و خواهران داماد باید پیش از مراسم حنابندان در قشم، خنچه‌هایی از لباس، لوازم آرایش، کیف و کفش برای عروس به رسم هدیه ببرند و عروس نیز باید با پوشیدن یک لباس سبز بلند وارد مجلس شود. 

جهیزیه و مراسم عقد در قشم
خرید جهیزیه در قشم بر عهده داماد است! عروس و داماد پس از برگزاری مراسم عروسی می‌توانند در خانه پدر داماد بمانند تا خرید لوازم خانه تکمیل شود و سپس به خانه خود بروند. علاوه بر این‌ها تهیه مخارج جشن عروسی نیز بر عهده داماد است، داماد باید چندین لباس سنتی برای عروس خریداری کند، زنان خانواده داماد طی چندروز به خانه عروس رفته و هدایای متنوعی از پارچه تا طلا را برای او می‌برند. 
مراسم عروسی در قشم
مراسم عروسی یکی از مهم‌ترین بخش‌های فرهنگ مردم جزیره قشم را تشکیل می‌دهد، مراسمی کاملا سنتی و دیدنی. تا چندروز پیش از برگزاری مراسم، کسی اجازه ندارد چهره عروس را ببیند. جشن عروسی به صورت جداگانه در خانه عروس و خانه داماد برگزار می‌شود. یکی از بهترین غذاهای محلی قشم، به نام هواری پخت شده و میهمانان را با این غذا پذیرایی می‌کنند. اتاقی در خانه عروس به شکل حجله تزئین می‌شود و چندروزی پس از مراسم عروسی، عروس و داماد در این حجله می‌مانند و حتی تزئینات آن نیز تا روز آخر اقامت آن‌ها تغییر نخواهد کرد. داماد را پس از صرف شام با موسیقی و رقص به خانه عروس می‌برند، مردم برای دیدن داماد به حجله می‌روند و عروس نیز با توری بر روی صورت به حجله وارد می‌شود. زنان نیز با ریختن شاباش و نقل و شکلات به حجله می‌روند ولی پس از مراسم تا 3 روز کسی اجازه دیدن عروس و داماد را ندارد. 

مراسم هفت شبی
یکی دیگر از مراسم مربوط به ازدواج در قشم، مراسم هفت شبی نام دارد. این مراسم برای ادای احترام به بزرگترها برگزار می‌شود، به این شکل که 7 روز پس از مراسم عروسی، عروس به خانه بزرگترها از جمله خانه خانواده داماد می‌رود. 

اگر هم دوست داشتین سری به لینک های جذاب سایت بزنید از جمله : صفحه رزرو آنلاین تور داخلی ، پکیج تور خارجی ، معرفی تورهای ایرانگردی و جهانگردی ، صفحه رزرو هتل های ایران ، معرفی گروه های هتل داری ، صفحه ویزا ، ویزای کانادا ، صفحه سالن های مراسم ، صفحه رستوران ها ، صفحه گردشگری درمانی ، فروش بلیط جاذبه ها ، سی آی پی ، گواهینامه بین المللی ، وبلاگ ، جاذبه های گردشگری ، تراول گاید ، اطلاعات گردشگری ، درباره ایران ،عکس های گردشگری ، فرصت های شغلی گردشگری ، رزومه ساز گردشگری ، باشگاه مشتریان ، درباره علاءالدین ، خدمات علاءالدین ، تیم علاءالدین ، نظرات کاربران ، معرفی آژانس های مسافرتی و تماس با ما