• امتیاز کلی شما به وبلاگ
  • تا کنون
  • 0 702 1120

تاریخچه ارگ بم؛ بزرگ‌ترین سازه خشتی جهان

ارگ بم رگ حیاتی تپنده تاریخ ایران، بزرگ‌ترین سازه خشتی در جهان است که در جنوب شرقی ایران و شهر بم واقع شده است. این سازه بر اثر زلزله سال ۱۳۸۲ آسیب‌های فراوانی دید اما با به ثبت رسیدن در آثار یونسکو از زوال آن جلوگیری شد. اما چرا این سازه خشتی آنقدر مهم است و چرا ارگ بم، ارگ بم شد؟ این موضوع چیزی است که در این مطلب از علاءالدین به آن می‌پردازیم.


بم کجاست؟
شهر بم یکی از قدیمی‌ترین مراکز شهرنشینی ایران است. این تپه تاریخی در ۱۰ کیلومتری شمال شهر بم و مرکز استان کرمان قرار دارد. وجود آثاری در ۳۰ کیلومتری شرق بم نیز نشان می‌دهد که از هزاره دوم تا چهارم پیش از میلاد این منطقه مسکونی بوده است. ارگ تاریخی بم بزرگترین سازه خشتی جهان است. ارگ در حدود قرن هفتم تا یازدهم به عنوان چهارراهی در راه جاده ابریشم و دیگر شاهراه‌های تجاری ساخته شد به همین دلیل اهمیت تاریخی فراوانی داشته است. ارگ بم در واقع یک دژ بزرگ و شهری را شامل می‌شود که اکنون به کل مجموعه ارگ بم می‌گویند. این سازه تاریخی در فهرست آثار مهم یونسکو قرار دارد و به شدت از آن محافظت می‌شود. با رزرو تور کرمان می‌توانید به دیدن این سازه بی‌نظیر بروید و از تماشای آن لذت ببرید.


 

آشنایی با تاریخ ارگ بم 

بسیاری ساخت ارگ بم را به زمان هخامنشی‌ها و اشکانی‌ها نسبت می‌دهند. این سازه در دوره تیموری و قاجار توسعه و تکامل پیدا کرده و تبدیل به سازه کنونی شده است. معماری این ارگ یکی از دلایل اصلی شهرتش است. ارگ روی تپه‌ای بلند و مشرف بر سایر مناطق ساخته شده و شامل خانه‌های مسکونی، بادگیرها و سیستم تهویه و آبرسانی ویژه‌ای می‌شود که مانند آن وجود ندارد. 
ارگ بم حدود ۱۸۰ هزار متر مربع مساحت داشته و بلندی دیوارهایش به ۶ تا ۷ متر و طول ۱۸۱۵ متر می‌رسد. ارگ دو بخش جدا از هم دارد که هر کدام ویژگی متفاوتی داشته و در مجموعه ۶۷ برج و بارو دارند. براساس متون تاریخی، قلعه ساخته شده در حدود سال‌های ۳۲۳ تا ۵۷۹ پیش از میلاد توسط هخامنشی‌ها ساخته شده است. پس از آن اشکانیان قلعه را گسترش دادند و قلعه تبدیل به ارگ شد. هسته اصلی شهر بم و بخش والی نیز در دوران اشکانیان ساخته شده است. پس از تصرف ارگ توسط اردشیر بابکان، دیوارهای جدیدی بین سال‌های ۲۲۴ تا ۶۳۷ پس از میلاد به مجموعه اضافه گردید. 

بعدها با حمله اعراب یکی از اولین مساجد ایران به نام «مسجد الرسول» در این منطقه ساخته شد. ارگ بم داستان‌های تاریخی بسیاری از سر گذارنده و شاهد جنگ‌ها و فتوحات بسیاری بوده است.  برای مثال در سال ۸۶۹ میلادی یعقوب بن لیث صفاری پس از شکست به بم فرار کرد و ساکن ارگ بم شد. پس از شکست خوارج توسط لیث صفاری این ارگ نیز مقر اصلی او گردید. نام بم برای اولین بار توسط نویسندگان اسلامی در قرن دهم میلادی آورده شده است. بم در آن زمان به گفته مورخان بازاری مستقر در احاطه منطقه کشاورزی حاصل‌خیزی بود که به پارچه‌های نخی ظریف، خوش نقش، قلعه تسخیرناپذیر، مردم مرفه، نخلستان‌های سرسبز، آبادانی و بازارهای شلوغش شهرت داشت. 


دانستنی‌هایی جالب در مورد ارگ بم 

  • قدیمی‌ترین تصویر موجود از ارگ بم مربوط به سال ۱۲۶۹ شمسی و در زمانی است که ارگ بم کاربری نظامی داشته است. 
  • ارگ بم از سمت شمال به رودخانه بم می‌رسد. 
  • ارگ بم از سمت شرق به یخچال قدیمی کرمان، بقایای مسجد رسول، باغ‌های دروازه و از جنوب نیز به پارک قاجاریه ارگ و حافظ آباد و خواجه مراد می‌رسد. 
  • سه نوع خانه در ارگ بم وجود دارد، خانه‌های دو یا سه خوابه برای فقرا، خانه‌های ۳ یا ۴ خوابه برای طبقه متوسط که ایوان هم دارند و عمارت‌های مخصوص اشراف و طبقه ثروتمندان است که اغلب اصطبل هم دارند. براساس گنجایش اصطبل می‌توان میزان ثروت خانواده را تخمین زد. 
  • کلیه ساختمان‌های ارگ بم از خشت ساخته شده‌اند. 
  • معماری ارگ بم به گونه‌ای است که با بسته شدن درب‌های ارگ هیچ انسان و حیوانی نمی‌تواند وارد شهر شود. 
  • ارگ بم به گونه‌ای طراحی شده است که ساکنین می‌توانستند تا ۳ سال در محاصره درون ارگ زندگی کنند. 
  • به ارگ بم در شاهنامه فردوسی هم اشاره شده است. در شاهنامه، هفتواد بعد از کشتن پادشاهان ظالم بر سر کوهی نزدیکی «کجاران» قلعه‌ای ساخته که می‌گویند نمونه اولیه ارگ بم است. فردوسی در این داستان بیان می‌کند که دختر هفواد که مهارتی فوق‌العاده در پنبه‌ریسی داشته می‌توانست با پرورش کرم پارچه‌هایی ببافد که پدرش را به ثروت رساند. هفتواد آنقدر ثروتمند می‌شود که از چین تا کرمان منطقه پادشاهی اوست. اردشیر نیز به دلیل منطقه استراتژیک حکومت هفتواد نمی‌توانسته به او حمله کند زیرا باید از رودخانه هلیل رود یا رود لاله زار بم گذر می‌کند. 


 

برای دیدن بزرگترین سازه خشتی جهان آماده هستید؟

در هر صورت ارگ بم، مروارید درخشان میراث تاریخی ایران است. اگر مسافر کرمان هستید حتما بازدید از ارگ بم را نیز در لیست دیدنی‌های کرمان خود قرار دهید. علاءالدین تراول نیز برای خلق جادوی سفر کنار شماست. می‌توانید با مراجعه به صفحه رزرو آنلاین تورهای داخلی در وب‌سایت علاءالدین تراول در مورد تور کرمان علاءالدین تراول مطالعه کرده برای رزرو هتل‌های کرمان اقدام کرده یا جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره ۰۲۱۷۴۴۹۵ تماس بگیرید. 
 

کاربر محترم : نظرات و تجربیات شما در خصوص تاریخچه ارگ بم؛ بزرگ‌ترین سازه خشتی جهان به سایر کاربران در انتخاب های خود کمک می کند.در صورت ثبت نظر با نام کاربری،همان لحظه فعال می شود و در غیر این صورت پس از بررسی فعال می شود.

نام شما

عنوان نظر شما
  • امتیاز کلی شما به وبلاگ
  • خیلی بد
  • تا کنون
  • 0
شرح نظر شما