قنات گوهرریز جوپار در ماهان - قنات های ایرانی

با این‌که بشر همواره رو به پیشرفت دارد و هر نسل محکوم است بهتر از نسلِ قبل باشد، گویا نبوغ اجداد ما در بعضی از زمینه‌ها، بیشتر از نبوغ نسل‌های کنونی بوده است. یکی از مصادیقِ کاملاً ایرانیِ این نبوغ، اختراعِ قناتِ ایرانی است؛ سازه‌ای که آب را از مناطقِ صعب‌العبورِ کوهستانی به روستاها و شهرهای متعدد می‌رسانید و تحت همین عنوان، یعنی «قنات ایرانی»، و با ذکر نام ۱۱ رشته قنات، در میراث فرهنگی جهانیِ یونسکو به ثبت رسیده است. قنات گوهرریز جوپار، یکی از این رشته‌قنات‌هاست. قنات گوهرریز جوپار (واقع در بخش «جوپار»، به‌معنای «جوی پارسال» در استان کرمان) بالغ بر ۳۵۰۰ متر طول دارد و با شمارِ عجیبِ ۱۲۹ حلقه چاه، بالغ بر ۳۰۰ هکتار از زمین‌های زراعی را سیراب می‌سازد. ویژگیِ منحصربه‌فرد آن، تأمین آب از «گسل» است. این قنات، دِبیِ بسیار بالایی دارد و فشارِ آبِ آن به ۶۰ لیتر در ثانیه می‌رسد. جهانگردِ شهیر انگلیسی، آنتونی اسمیث (۱۹۲۹-۲۰۱۴) در سال ۱۹۵۰ به ایران آمد و برای یافت نوعی ماهی، به قنات جوپار سر زد و سفرنامه‌ای بسیار مشهور به‌نام «ماهی سفید کور در ایران» نوشت. این کتاب به‌سرعت به چندین زبان ترجمه شد. این جهانگرد در سال ۲۰۰۶ نیز به ایران سفر کرد و تصویری رؤیایی از رویارویی‌اش با قنات گوهرریز جوپار ثبت شد: پیرمرد، بلافاصله بعد از رسیدن به این مکان، خود را در آب آن قنات افکند. وقتی علت علاقه‌ی او را به قنات گوهرریز جوپار پرسیدند، گفت «جوپار دروازه‌ی دنیا را به روی من گشود. از اینجا سفر من به ۷۰ کشور آغاز شد و ۳۰ کتاب نوشتم. جوپار عشق اولم بود و هیچ‌کس عشق اولش را فراموش نمی‌کند.» در جایی که جهانگردی خارجی به یکی از دستاوردهای نبوغ ما ایرانیان چنین علاقه‌ی شورانگیزی نشان می‌دهد، شاید زیبنده نباشد که ما ایرانیان، در طول عمرمان به این قنات بی‌نظیر و با شکوه و زیبا سری نزنیم.