اگر به مکان های مذهبی و تاریخی علاقه‌مند هستید و می‌خواهید به راز و نیاز با خدای خویش بپردازید، بازدید از حرم شاه عبدالعظیم را فراموش نکنید، چرا که حین عبادت در محضر این زیارتگاه، میتوانید از معماری‌های بی‌نظیر و آیینه‌کاری‌های زیبایش دیدن کنید که حاصل ذوق هنرمندان این دیار است. ناگفته نماند، حرم شاه عبدالعظیم که در شهر ری قرار گرفته است، گردشگران بسیاری را امروزه به سوی خود جذب می‌کند. برای اینکه، آثار با ارزش این حرم تماشایی را بهتر بشناسید، در این مطلب نگاهی به تاریخچه حرم شاه عبدالعظیم انداخته‌ایم. شاعری متخلص به «میثم» در وصف مزار این بزرگوار، حضرت عبدالعظیم حسنی گفته است: «اهل ري قدر بدانيد چنين نعمت را/ فيض همسايگي تربت آن حضرت را»؛ و البته که مردم شهرری، قدر همسایگیِ حضرت شاه عبدالعظیم را می‌دانند. بارگاه تاریخیِ آن حضرت، گواه قدردانی مردم ری است که همیشه به تشیع و دوستداریِ خاندان اهل بیت شهرت داشته‌اند. مسافر ری، جناب عبدالعظیم حسنی، که پسوند «حسنی» را به‌خاطر نوادگیِ امام حسن مجتبی به ایشان داده‌اند، از جورِ حکامِ ظالم زمانه به ایران هجرت کردند و در شهرِ شیعه‌پرورِ ری سکنی گزیدند و زندگی‌ای پنهانی را در این شهر ادامه دادند. پس از رحلت ایشان و در هنگام غسل دادن، با کاغذی که از جیب این بزرگوار یافت شد، نسب ایشان مشخص گشت. بعد از آن بود که ابتدا قبه‌ای ساده برای ایشان بنا کردند و سپس، در سال‌ها و قرون بعد، به‌خصوص در عصر ایلخانانِ شیعه‌شده‌ی مغول، حرم شاه عبدالعظیم وسعت و شکوه بسیار یافت. آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی از قدیمی‌ترین و باشکوه‌ترین بناهای مذهبی در ایران است و به‌راحتی در دسترس اهالیِ پایتخت قرار دارد. معماریِ بنا از سبک سلجوقی برخوردار است و در سقف آن چهار گوشواره (طاق مورب) وجود دارد و در مرکز سقف، یک هشت ضلعی و گردِ آن یک شانزده ضلعی؛ و گنبد بنا در بالای همین شانزده ضلعی قرار دارد. نکته‌ی شگفت‌انگیز و باشکوه اینکه تمام این بخش‌ها آینه‌کاری شده‌اند و صفای حرم شاه عبدالعظیم را صد چندان کرده‌اند. در نزدیکیِ حرم، در گورستانی به‌نام «باغ‌طوطی»، بزرگان بسیاری دفن شده‌اند و نام برخی از آن‌ها که قطعاً برای اهل ادب و فرهنگ و تاریخ جذاب است، از این قرار است: عباس اقبال آشتیانی (تاریخدان و نویسنده و مترجم و پژوهشگرِ شهیر)، امیری فیروزکوهی (شاعر و پژوهشگر)، طیب حاج‌رضایی (پهلوان شهید)، علی‌اصغر حکمت (نویسنده و مترجم و پژوهشگر و بانیِ دانشگاه تهران)، شیخ محمد خیابانی (مبارز)، حاج‌علی رزم‌آرا (سرلشکر، داماد خانواده‌ی صادق هدایت)، ستارخان (مبارزِ نامیِ عصر مشروطه)، بدیع‌الزمان فروزانفر (نویسنده و پژوهشگر و مترجمِ شهیر)، نصرالله فلسفی (نویسنده و مترجم و مورخ بزرگ؛ اولین مشوق صادق هدایت برای نویسندگی.) زیارت مزار این میهمانان خاک نیز برای اهل فرهنگ و تاریخ، خاطره‌ای است فراموش‌نشدنی. مقبره‌ی ناصرالدین‌شاه قاجار و برخی از وابستگان و شاهزادگان پهلوی نیز در جوار حرم شاه عبدالعظیم واقع بود که اکنون ویران شده است. به‌هرحال درباره‌ی حرم حضرت شاه عبدالعظیم و نامدارانِ مدفون در نزدیکیِ حرم، می‌توان این بیت مشهور ایرج‌میرزا را به‌یاد آورد که طبق وصیتش، بر سنگ مزار خود او نگاشته‌اند: مدفنِ عشقِ جهان است اینجا/ یک جهان عشق، نهان است اینجا. اعضای خانواده‌ی علاءالدین تراول از مسافران و زائران این بقعه‌ی متبرکه التماس دعای خیر دارند. همچنین میتوانید در کنار بازدید از این جاذبه تماشایی، اگر به بازارهای سنتی با بافت قدیمی علاقه دارید، سری به بازار محلی که در نزدیکی حرم شاه عبدالعظیم قرار دارد، بزنید که با قدمتی 500 هزار ساله، پس از بازسازی‌های فراوان هنوز هم فضای سنتی خود را حفط کرده است.
