ارگ بم کرمان

معرفی ارگ بم در شهر کرمان

جاذبه‌های زیادی در سراسر ایران در حال خودنمایی هستند، اما حضور یک بنای خشتی در دل کویر، آن هم بعد از پشت سر گذاشتن یک زلزله وحشتناک، بازدیدکنندگان را حیرت‌زده کرده است. این بنای قدیمی که ارگ بم نام دارد، در روزگاران قدیم به عنوان یک‌ مکان مهم برای انجام معاملات تجاری مورد استفاده قرار می‌گرفت. این دژ باشکوه که اصلی‌ترین راه میان ایران و آسیایی مرکزی بوده، هنوز هم‌ مانند نگینی در بین ویرانه‌ها می‌درخشد، اما فلسفه ساخت ارگ بم چه بود؟‌ این بنا چه قصه نهفته‌ای در خود جای داده است؟ برای پاسخ به این سوالات همراه ما باشید.

تاریخچه ارگ بم؛ پرماجراترین بنای ایران

اگر به زمان رونق ارگ بم‌ بازگردیم متوجه اهمیت حضور این بنا در جاده ابریشم خواهیم شد. در قرن‌های هفتم تا یازدهم شمسی، تاجران برای داد و ستدهای خود در این مکان گردهم جمع می‌شدند.‌ این دژ مهم جاده ابریشم را به آسیای مرکزی، مصر و خلیج فارس متصل می‌کرد. 
ارگ بم قبل از دوران زلزله، با وسعتی حدود ۱۸ هزار مترمربع، عظمت خود را به نمایش می‌گذاشت. بازدیدکنندگان با قدم زدن در مسیرهای پیچ در پیچ آن، در دل تاریخ غرق می‌شدند. نمی‌توان به طور دقیق مشخص کرد که این بنا در چه دورانی ساخته شده است، اما منابع تاریخی نشان می‌دهند که اولین پایه‌گذاری‌های آن در زمان هخامنشیان انجام گرفت.
 

ارگ بم به عنوان یکی از مهم‌ترین دیدنیهای کرمان، از جهات خاصی با تخت جمشید مقایسه شده است.‌ تحقیقات نشان می‌دهند که سلسله اشکانیان بیشترین نقش را در ساخت این بنا داشته‌اند، اما پس از فتح این قلعه توسط سلسله ساسانیان، اردشیر بابکان دستور ساخت دیوارهای جدیدی را صادر کرد. 
متاسفانه در سال ۶۴۵ میلادی‌، اعراب توانسته‌اند کرمان را تصرف کنند و این احتمال وجود دارد که ارگ بم، در این حمله آسیب دیده باشد. پس از فرارسیدن سال ۶۵۶، گروهی از اعراب به نام خوارج، از شهر خود فرار کرده و در ارگ بم پناه گرفتند. 
اما سرانجام، یعقوب لیث صفار کسی بود که توانست خوارج را از این ارگ خارج کند و آن را به مقر اصلی خود تبدیل کند. ارگ بم‌ باز هم تحت تاثیر جنگ مغولان به ایران قرار گرفت و‌ از سال ۱۲۴۰ تا ۱۳۶۳ میلادی، گروهی به نام قره‌ختانیان بر آن حکومت کرده بودند. 
ارگ بم‌ بیشترین آرامش و پیشرفت خود را از سال ۱۵۰۲ تا ۱۷۲۲، در زمان حکومت صفویه تجربه کرد، اما ناگهان ‌با روی کار آمدن آقا محمدخان، دوره حکومت صفویه تمام شده و این بنای تاریخی به نقطه‌ای استراتژیک برای دفاع نظامی قاجاریان تبدیل شد. در این دوران دیگر تمام اهداف تجاری ارگ از بین رفته و صرفاً به عنوان یک مکان نظامی و پادگان شناخته می‌شد. 

از سال ۱۹۵۳ روند ترمیم این ارگ آغاز شد و کم‌کم همگان آن را به عنوان یکی از مهم‌ترین دیدنیهای ایران شناختند. اما متاسفانه ۸۰ درصد از عظمت این بنا در سال ۱۳۸۲ در زلزله ویرانگر بم از بین رفت. اما ایران با کمک کشورهایی از جمله ژاپن، ایتالیا و فرانسه توانست تا حدی آن را ترمیم کند.
ارگ بم کجاست و چه قصه‌هایی را در خود پنهان کرده است؟
برای دیدن این ارگ باشکوه باید به شهر بم، واقع در بخش شرقی کرمان بروید. ارگ بم با استان کرمان ۲۰۰ کیلومتر فاصله دارد و فاصله آن تا شهر جیرفت نیز به ۸۰ کیلومتر می‌رسد. اگر مبدا حرکت شما شهر تهران است، باید مسافتی حدود ۱۱۶۰ کیلومتر را طی کنید تا به این مکان برسید. 
برای اینکه ارگ بم را در جذاب‌ترین حالت ببینید، بهتر است فصل پاییز و بهار را برای سفر به این منطقه انتخاب کنید؛ چراکه مناطق کویری در این فصل‌ها، آب و هوای بهتری دارند و با اقامت در بهترین هتلهای کرمان سفر لذت‌بخشی را تجربه خواهید کرد. 
اما این بنای ۲۵۰۰ ساله چه حرفی برای گفتن دارد؟ ممکن نیست گذر کردن از دوره‌های مختلف تاریخی، هزاران راز و قصه را در این مکان پنهان نکرده باشد. در ادامه برخی از این عجایب را برایتان نام می‌بریم.

ارگ بم در شاهنامه

اگر سری به شاهنامه بزنید، متوجه خواهید شد که فردوسی در سروده‌های خود از این بنای ارزشمند یاد کرده و ماجرای اشخاصی مانند اردشیر بابکان و هفتواد را شرح داده است. فردوسی می‌گوید: هفتواد بعد از به قتل رساندن یکی از حاکمان محلی، بر سر یک کوه، یک قلعه بنا کرد که احتمالاً اولین پایه‌های ارگ بم بوده‌اند؛ چراکه در آن حوالی، کوهی به غیر از موقعیت این ارگ دیده نمی‌شود. 

گورستان ایستاده کودکان

بعد از حادثه زلزله بم، با تخریب دیوارها، استخوان‌هایی از دیوارها بیرون زدند که تحقیقات انجام شده نشان داده‌اند این استخوان‌ها مربوط به ۶۸ کودک و نوزاد هستند که در گذشته، جسد آن‌ها در دیوارهای ارگ دفن شده بودند. این راز عجیب ارگ بم، آن را به نام گورستان ایستاده کودکان معروف کرد. 
بعد از انجام آزمایش‌های DNA مشخص شد که سن این کودکان بین ۱ تا ۶ سال بوده و تمام آن‌ها پسر بوده‌اند. بعد از اتمام مرمت‌ها، استخوان‌ها دوباره در همان مکان دفن شدند، اما این استخوان‌ها چرا در دیوارهای قلعه دفن شده بودند؟ 
در مورد این موضوع نظریه‌های مختلفی وجود دارند. بعضی از افراد معتقد هستند که این اجساد مربوط به کودکان غیرمسلمان بوده‌اند که نباید در کنار مسلمانان دفن می‌شدند. برخی دیگر با توجه به جنسیت اجساد گمان می‌کنند که در آن زمان، یک رسم پسرکشی در بین افراد وجود داشته است، اما هنوز هیچ‌کس نمی‌داند که ماجرا دقیقاً چیست و این ارگ تاریخی تاکنون راز خود را برای هیچ شخصی آشکار نکرده است. 

جنگ عجیب لطفعلی خان و آقا محمدخان

روایت شده است که پس از حمله محمدخان، لطفعلی خان از کرمان فرار کرد و به بم وارد شد. در این ماجرا، پسر حاکم بم در طوفان شن و ماسه ناپدید شد. حاکم گمان کرد که آقا محمدخان پسر او را اسیر کرده است. به همین دلیل، لطفعلی خان را تسلیم کرد تا پسرش را بازگرداند. 
در این زمان، یکی از عجیب‌ترین جنگ‌های تاریخ بین لطفعلی خان و آقا محمدخان رخ داد و در طول این جنگ، سربازهای زیادی کشته شدند. این جنگ با تسلیم شدن لطفعلی خان به اتمام رسید، ولی هنوز هم در مورد آن در کتاب‌های تاریخی بحث‌های زیادی وجود دارند.

نزدیک‌ترین جاذبه‌های دیدنی به ارگ بم کدامند؟

با توجه به اینکه قرار است مسافت زیادی را برای رسیدن به ارگ بم طی کنید، قطعاً تمایل دارید بازدید از جاذبه‌های دیگر را نیز در سفر خود بگنجانید. در گام اول، محل اقامت مناسبی را برای سفر خود انتخاب کنید. هتل پارس کرمان یک گزینه خوب برای مسافران این شهر به حساب می‌آید، اما با سفر به این شهر، می‌توانیم از چه جاذبه‌های دیگری بازدید کنیم؟

روستای دهبکری

چیزی که این روستا را به یک نقطه گردشگری تبدیل کرده، این است که در تابستان دمای ملایمی دارد و در زمستان نیز کاملاً معتدل است. این روستا در ۵۰ کیلومتری غرب بم قرار دارد و به عنوان یکی از اصلی‌ترین ییلاق‌های کرمان شناخته می‌شود. 

ارتفاع دهبکری از سطح دریا حدوداً به ۲.۵۰۰ متر می‌رسد و مطلوب بودن آب و هوای آن نیز به همین موضوع مربوط است. باغ‌های انبوه، ارتفاعات دیدنی، چشمه‌ها و قنات‌ها به جذابیت هر چه بیشتر این منطقه دامن می‌زنند.

آبشار تنگ تاهران

اگر به دیدن جاذبه‌های طبیعی کرمان تمایل دارید، بازدید از آبشار تنگ تاهران را از دست ندهید.‌ این آبشار که با شهر بم ۸۰ کیلومتر فاصله دارد، در کنار روستای آباد چهل تن واقع شده است.‌ رودخانه‌ای که از این روستا می‌گذرد، در مسیر خود طبیعت زیبا و آبشارهای بی‌نظیری را به وجود آورده است.

قلعه برج معاذ

در فاصله ۸ کیلومتری از فهرج، قلعه‌ای به نام قلعه برج معاذ قرار دارد که در مساحتی حدود ۵ هزار مترمربعی ساخته شده است. در این قلعه اتاق‌های زیادی به چشم می‌خورند که قبلاً برای سکونت استفاده می‌شدند، اما برخی از اتاق‌ها نیز برای نگهداری حیوانات و ذخیره علوفه ساخته شده بودند. 
بازدید از این قلعه می‌تواند سفر تاریخی شما را تکمیل کند. البته، اگر می‌خواهید بیشتر سفر در تاریخ را تجربه کنید، می‌توانید برای اقامت خود در کرمان، هتل‌های‌ سبک قدیمی مانند هتل کاروانیکا کرمان را نیز برگزینید.

تل آتشین دارستان

یکی دیگر از جاذبه‌های دیدنی شهر بم، تل آتشین دارستان نام دارد که در فاصله ۳۰ کیلومتری ارگ قدیمی بم قرار گرفته است. در این منطقه، بقایایی مانند معماری‌های خشتی، اسکلت دفن شده، تجهیزات سنگی و... پیدا شده‌اند. طول عمر این سازه به دوران قبل از میلاد مسیح مربوط می‌شود. 

قنات اکبرآباد

یکی دیگر از جاذبه‌هایی که در هنگام بازدید از ارگ بم می‌توانید به آن نیز سری بزنید، قنات اکبرآباد است که موقعیت جغرافیایی آن در توابع منطقه ریگان قرار دارد. این قنات با طولی حدود ۱۱۰۰ متری خود، ۳۵ میله نیز چله دارد. ناگفته نماند که عمق این قنات به ۷ متر می‌رسد و همراه قنات قاسم آباد، در لیست میراث جهانی یونسکو به عنوان یک قنات دوقلو ثبت شده‌اند.

آتشکده میرآباد

آتشکده میرآباد یکی از قدیمی‌ترین آثار باستانی کرمان است که قدمت آن به دوره ساسانی بازمی‌گردد. این آتشکده در شمال غرب ریگان قرار دارد و معماری آن به بناهای مذهبی دوره خود شبیه است. در این مکان، اتاق مرکزی و راهروی پیرامونی به چشم می‌خورند که نسبت به زمین‌های اطراف، سطح پایین‌تری داشته و از دور دیده نمی‌شوند.

آبشار باغچمک

در ۵ کیلومتری شهرستان بم، یک جاذبه دیدنی به نام آبشار باغچمک قرار دارد که به عنوان یکی از زیباترین دیدنی‌های طبیعی کرمان شناخته می‌شود. از آنجایی که در زمستان میزان بارش بیشتر است، جوش و خروش این آبشار نیز افزایش می‌یابد. در نزدیکی این آبشار، قنات‌های عمیقی قرار گرفته‌اند که زیبایی این منطقه را چند برابر می‌کنند. 
پیشنهاد می‌کنیم که اگر قصد رزرو تور کرمان را دارید، حتماً بازدید از این جاذبه را در برنامه خود قرار دهید. فراموش نکنید که در کنار یک برنامه‌ریزی درست برای بازدید از جاذبه‌ها، یک اقامتگاه مناسب را نیز انتخاب کنید. اقامت در هتل‌های خوبی مانند هتل جهانگردی کرمان ، دسترسی شما به جاذبه‌ها را آسان‌تر کرده و کیفیت سفرتان را افزایش می‌دهد.

بازار سرپوشیده بم
همیشه گشت و گذار در بازارهای محلی شما را بیشتر با فرهنگ مردم یک منطقه آشنا می‌کند. بازار سنتی بم یکی از قدیمی‌ترین بازارهای کرمان بوده که می‌توان آن را در دسته مکان‌های دیدنی قرار داد. 
این بازار بین ایران و کشورهای شرقی موقعیت خوبی به وجود آورده و در گذشته، در تجارت ایران نقش مهمی داشت، اما متاسفانه این بازار نیز از زلزله بم جان سالم به در نبرده و تخریب شده است. اکنون پس از گذشت سال‌ها هنوز هم افرادی در حال بازسازی آن هستند. 

مسجد اسعدالدوله
اگر تمایل دارید یکی از قدیمی‌ترین بناهای مذهبی کرمان را ببینید، به بازدید از مسجد اسعدالدوله بروید. این مسجد در سال ۱۲۹۴ هجری قمری توسط محمدخان اسعدالدوله ساخته شد و یک سبک دو ایوانه دارد؛ یعنی از دو ایوان و شبستان‌های ستون‌دار تشکیل شده است. صحن مسجد ابعادی حدود ۱۸ در ۱۳ متر داشته و محراب اصلی در ایوان جنوبی قرار گرفته است.

رودخانه آدوری

رودخانه‌ها و آبشارهای زیبای شهر بم به ما ثابت می‌کنند که دیدنی‌های این شهر فقط ارگ بم و دیگر آثار تاریخی آن نیستند و جاذبه‌های طبیعی نیز حرفی برای گفتن دارند. رودخانه آدوری با طولی در حدود ۵۰ کیلومتر، از کوه‌های جبال بارز منشا می‌گیرد و از دره‌های عمیقی می‌گذرد. این رودخانه از روستاهایی مانند دسک، آدوری و گزدان عبور می‌کند و در نهایت به رودخانه پشترود وارد می‌شود.
 

منطقه حفاظت شده سنگ مس

در فاصله ۳۰ کیلومتری شهرستان بم، یک منطقه حفاظت شده وجود دارد که همانند مرزی بین دو اقلیم کوهستان و کویر قرار گرفته است. مساحت این منطقه حدوداً ۱۱ هزار هکتار بوده و تفاوت در ارتفاعات آن، باعث ایجاد شرایط آب و هوایی مختلف شده است. 
البته، نتیجه این شرایط آب و هوایی، پیدا شدن گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری نیز است. سه روستای کوچک نیز در حوالی این منطقه به چشم می‌خورند که البته کسی در آن‌ها سکونت ندارد. در این منطقه حیواناتی مانند آهو، خرس، گرگ و پلنگ زندگی می‌کنند.
 

سفر به یادماندنی به کرمان با علاالدین تراول 

استان‌ کرمان تعداد زیادی جاذبه تاریخی و طبیعی را در خود جای داده که برای بازدید از آن‌ها، نیاز به یک برنامه‌ریزی ماهرانه دارید. بدون‌شک‌، سفر گروهی باعث افزایش جذابیت گشت و گذارهای شما می‌شود و اشتیاقتان را برای تماشای نقاط مختلف کرمان افزایش می‌دهد. 
اگر تمایل دارید به یادماندنی‌ترین سفر خود را به ارگ بم و دیگر جاذبه‌های این استان تجربه کنید، با تور کرمان علاالدین تراول همراه شوید. رزرو بهترین هتل کرمان، برنامه‌ریزی عالی برای بازدید از جاذبه‌ها، حضور راهنمای حرفه‌ای، بیمه مسافرتی و پرداخت ورودی اماکن دیدنی جزء مزایای رزرو تور از علاالدین تراول محسوب می‌شوند.‌ ناگفته نماند که رفت و برگشت به کرمان نیز طبق درخواست مسافر، از دو روش قطار و پروازی انجام می‌گیرد.