جشن آب پاشونک
مردم ایران باستان علاقه بسیاری به جشن و شادی داشتند و ابتدای هر فصل خود را با جشنی آیینی آغاز میکردند. یکی از این جشنهای باستانی آب پاشونک نام دارد که در ابتدای تابستان برگزار میگردد و به جشن آغاز تابستان هم مشهور است. در این جشن مردم گرد هم میآیند و به پیروی از گذشتگان خود و به نشانه شور و شادی بر روی یکدیگر آب میپاشند. در ادامه این مطلب همراه علاءالدین تراول باشید تا شما را با پیدایش آب پاشونک آشنا کنیم.
تاریخچه برگزاری آب پاشونک
در روز اول تابستان خورشید در بالاترین جایگاه خود قرار میگیرد و با زاویه تندتری بر زمین میتابد. در لحظات ظهر آفتاب به اوج تابندگی خود رسیده و گرمای زیادی تولید میشود. همچنین در این زمان، طولانیترین روز و کوتاه ترین شب سال را خواهیم داشت. ایرانیان باستان به پدیدههای کیهانی بسیار علاقه داشتند تا حدی که این پدیدهها را به زندگی روزمره و باورهای خود ربط می دادند. در ایران قدیم چندین جشن با آغاز تابستان انجام میگرفتند که یکی از آنها آب پاشونک نام دارد. در حال حاضر آب پاشونک در اراک، محلات، فراهان و برخی نقاط دیگر ایران با گردهمایی در صحرا و آب پاشی برگزار میگردد. درباره علت برگزاری جشن آب پاشونک روایتهای مختلفی وجود دارند که در این قسمت به آنها میپردازیم.
روایت اول: گفته میشود که در زمان فیروز، پسر یزدگرد اول، به مدت ۷ سال پیاپی در ایران باران باریده نشد. پادشاه نگران گشت که مبادا مردم در اثر قحطی و خشکسالی تلف شوند ولی خوشبختانه در آن زمان قحطی جان کسی را نگرفت و بعد از 7 دوباره بارندگی آغاز شد. مردم از بارش باران بسیار خشنود شدند و برای شکرگزاری از این که هیچ انسانی در اثر قحطی جان نباخت، شروع به پاشیدن آب بر روی یکدیگر کردند.
روایت دوم: طبق نظر برخی، در دوران پیش از اسلام پادشاهی ایرانی از یکی از جنگهای خود با پیروزی و خوشحالی در حال برگشت بود. در طول مسیر قنات زلف آباد را دید و به نظرش مکان مناسبی برای استراحت آمد. پس از آن که دست و روی خود را شست، ناخودآگاه در ذهنش مشاهده کرد که یک حوری در حال پاشیدن آب بر روی صورت وی است. پادشاه ایرانی از پاشیدن آب به صورت خود خشنود شد و او هم بر روی یارانش آب پاشید. از این جا شد که در روز اول تابستان به نشانه شادی آب پاشونک شکل گرفت.
روایت سوم: کیخسرو شاه افسانهای ایرانیان، روزی در حال برگشت از جنگ افراسیاب بود. وی در مسیر ساوه تنها و بدون همراهان خود به بالای کوهی رفت و چشمهای را دید. با رسیدن به سر چشمه فرشتهای را مشاهده کرد و از تعجب بسیار زیاد سریعا از حال رفت. در همین هنگام بیژن، پسر گودرز، به سمت چشمه میآمد که شاه را در آن حالت مشاهده کرد. بیژن فورا از آب چشمه بر روی صورت کیخسرو ریخت و پادشاه کم کم به هوش آمد. این طور شد که پس از آن مردم ایران باستان اول تابستان به نشانه شادی بر روی هم آب میپاشیدند. همچنین پس از این واقعه در روز آب پاشونک، بعضی از مردم به دریای خزر میروند و تمام روز را به آب پاشی و آب بازی مشغول میشوند.
به طور قطعی مشخص نیست که کدام یک از این نظریهها درباره علت پیدایش آب پاشونک درست است ولی به هر حال این آیین از قدیم برپا بوده و حتی یکی از رسوم روز جشن تیرگان هم به حساب میآید. مردم در جشن تیرگان نیز به دلیل روشنایی آب و آرزوی بارش در سال جدید، بر روی هم آب میپاشند و ممکن است منشا آب پاشونک هم آب پاشیِ تیرگان باشد. 13 تیر، روز جشن تیرگان است و در گرامیداشت تیشتر (ستاره باران آور) برگزار میشود.
اگر درباره جشن آب پاشونک و یا جشن تیرگان نظری دارید با ما در میان بگذارید. در آخر، اگر قصد سفر در تابستان را دارید، برای برنامه ریزی تورهای تابستان ما درکنار شما هستیم، شرکت علاءالدین تراول تورهای متنوعی برای این فصل تدارک دیده است، تور اردبیل سرعین، تور تبریز کندوان، تور همدان، تور ارومیه، تور کردستان و تور عشایر بختیاری و شهر کرد پیشنهاد های خنک ما در فصل گرماست.