مسجد جامع همدان
نگینی درخشان در تاریخ ایران
مسجد جامع همدان، کهن‌ترین مسجد جامع ایران، با معماری باشکوه و تاریخی غنی، در قلب شهر همدان خودنمایی می‌کند. این مسجد که در دوره سلجوقیان بنا شده است، از مهمترین آثار معماری اسلامی ایران به شمار می‌رود و در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است. اگر به دیدن آثار تاریخی علاقه مندید در رزرو آنلاین تورهای ایرانگردی علاالدین تراول با ما همراه باشید تا در سفر به همدان از مسجد جامع همدان و گنبد رفیع و مناره های بلند آن دیدن کنید. هر گوشه از مسجد، حکایتی از تاریخ دارد. کتیبه‌های نفیس، نام پادشاهان و واقفان را بر خود نقش بسته‌اند و گویی از عظمت و شکوه گذشته حکایت می‌کنند.
تاریخچه مسجد جامع همدان
بنای اولیه مسجد جامع همدان مربوط به اوایل دوران اسلامی است. در دوره‌های گذشته به مسجد جامع همدان، مسجد عتیق و گاهی هم مسجد اعظم گفته شده است. تغییرات این بنا همواره از موارد پر اهمیت در مطالعات تاریخی و معماری شهر همدان بوده است. ساختار بنای کنونی مسجد جامع به دوره قاجار، زمان سلطنت فتحعلی‌شاه یا محمد شاه قاجار تعلق دارد که البته در دوره‌های مختلف بازسازی شده است.
برای تخمین تاریخ ساخت بنا در مسجد جامع دو کتیبه وجود دارد. در حاشیه نمای بیرونی مسجد، دورتا دور ابیاتی به خط زیبای نستعلیق کنده کاری شده است. در بیتی از این کنده کاری ها به نام واقف مسجد اشاره شده است. تاریخ ۱۲۵۱ هجری و نام حاجی محمد خان بانی، به عنوان بانی خیر، ذکر شده است. کتیبه ای هم در ایوان جنوبی و به تاریخ ۱۲۵۳هجری وجود دارد. مسجد جامع همدان در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
مسجد جامع همدان به عنوان یکی از کهن‌ترین مساجد ایران و نگینی درخشان در تاریخ معماری اسلامی، تجربه‌ای منحصر به فرد برای بازدیدکنندگان خود ارائه می‌دهد. مسجد جامع همدان با پلانی مربع مستطیل و به شکل چهار ایوانی ناقص ساخته شده است. این مسجد دارای تزئینات کاشی‌کاری، گچبری و مقرنس‌کاری است که از هنر و ذوق ایرانیان در دوره سلجوقیان حکایت می‌کند. مهمترین ویژگی‌های معماری مسجد جامع همدان عبارتند از:
گنبد: گنبد مسجد جامع همدان از نوع گنبد تک‌پوش آجری است و بر روی یک پاچاقی هشت‌ضلعی قرار گرفته است. ارتفاع گنبد از کف شبستان حدود 20 متر است. تزئینات گنبد شامل آجرهای چینه‌ای به صورت آجربندی خوچینی و کتیبه‌ای به خط کوفی با مضامین قرآنی است.
مناره‌ها: مسجد دارای شش مناره است که در چهار گوشه صحن مسجد قرار گرفته‌اند. ارتفاع هر مناره حدود 20 متر است. تزئینات مناره‌ها شامل آجرهای چینه‌ای به صورت آجربندی خوچینی و مقرنسی به شکل ستاره در بالای هر مناره است.
ایوان‌ها: مسجد دارای سه ایوان در جهت‌های جنوبی، شرقی و شمالی است. ایوان جنوبی که بزرگترین ایوان مسجد است، دارای طاقی بلند و تزئینات کاشی‌کاری است. تزئینات طاق ایوان شامل کاشی‌های معرق به نقوش اسلیمی و هندسی است و در دو طرف ایوان، دو مناره قرار دارد.
صحن: صحن مسجد مربع مستطیل است و در مرکز آن یک حوض بزرگ قرار گرفته است. حوض از سنگ مرمر ساخته شده است و در اطراف آن درختان کهنسال وجود دارد.
شبستان: شبستان مسجد دارای ستون‌های بلند و طاق‌های رفیع است و فضایی عظیم و روحانی را برای عبادت و نیایش فراهم می‌کند. ستون‌ها از آجر ساخته شده‌اند و با گچبری تزئین شده‌اند. طاق‌ها از نوع طاق گزنگی هستند و با آجر ساخته شده‌اند.
محراب: محراب مسجد دارای کاشی‌های نفیس و آیات قرآن کریم است و جلوه‌ای معنوی به فضا می‌دهد. محراب با کاشی‌های معرق به نقوش اسلیمی و هندسی تزئین شده است.
منبر: منبر مسجد از جنس چوب است و با منبت‌کاری‌های زیبایی تزئین شده است.
مسجد جامع همدان دارای تزئینات کاشی‌کاری، گچبری و مقرنس‌کاری است. علاوه بر این، در مسجد جامع همدان می‌توان از بخش‌های مختلف دیگری مانند گنبدخانه، مناره‌ها، ایوان‌ها، شبستان، محراب و صحن دیدن کرد و با تاریخچه و معماری این مسجد آشنا شد.
مسجد جامع همدان هرساله پذیرای گردشگران و زائران زیادی از سراسر ایران است. اگر شما هم قصد سفر به همدان و بازدید از این مسجد را دارید، باید به بعضی از نکات توجه کنید که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم:
ساعات بازدید: همه روزه از ساعت 8 صبح تا 5 بعداز ظهر
در روزهای جمعه و مناسبت های خاص مذهبی، مسجد شلوغ تر از حالت عادی است.
برای ورود به مسجد، نیازی به پرداخت ورودی نیست.
غرفه هایی برای خرید سوغات و صنایع دستی محلی در مسجد وجود دارد.
دسترسی به مسجد جامع همدان: مسجد جامع همدان در مرکزی‌ترین نقطه همدان و نزدیکی میدان امام و ابتدای خیابان اکباتان قرار دارد. این مسجد قدیمی در قسمت غربی و در محدوده‌های راسته‌بازارهای شهر واقع‌شده است.
کتابخانه: مسجد جامع همدان دارای کتابخانه‌ای قدیمی است که در آن نسخه‌ای از قرآن کریم و کتاب‌های مذهبی و تاریخی نگهداری می‌شود.
موزه: در مسجد جامع همدان موزه‌ای وجود دارد که در آن اشیاء تاریخی و فرهنگی مربوط به مسجد به نمایش گذاشته شده است.
در اطراف مسجد جامع همدان جاذبه‌های متعدد گردشگری دیگری وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
میدان امام خمینی: این میدان در مجاورت مسجد جامع همدان قرار دارد و یکی از مهمترین میادین شهر همدان است. در اطراف این میدان، بناهای تاریخی و دولتی بسیاری مانند مجتمع آرامگاهی بوعلی سینا، گنبد علویان، مدرسه ملاصدرا، کتابخانه عطار،
امامزاده عبدالله، شهرداری همدان، بانک ملی، هتل آزادی و هتل ابن سینا قرار دارند.
گنجنامه: گنجنامه نام تنگه‌ای در دامنه کوه الوند در شهر همدان است. در این تنگه، کتیبه‌هایی از دوره هخامنشیان و ساسانیان به چشم می‌خورد. همچنین، در این تنگه، غاری با همین نام وجود دارد که از جاذبه‌های گردشگری طبیعی شهر همدان است.
آرامگاه بوعلی سینا: این آرامگاه در مجاورت گنجنامه قرار دارد و محل دفن ابوعلی سینا، فیلسوف و دانشمند ایرانی، است. این آرامگاه یکی از مهمترین بناهای تاریخی شهر همدان است و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
موزه همدان: این موزه در خیابان بوعلی سینا و در نزدیکی آرامگاه بوعلی سینا قرار دارد. در این موزه، اشیای تاریخی و فرهنگی از دوره‌های مختلف تاریخ ایران به نمایش گذاشته شده است.
خانه تیزنوش: این خانه از جمله خانه‌های تاریخی شهر همدان است که در خیابان بوعلی سینا و در نزدیکی موزه همدان قرار دارد. این خانه در دوره قاجار ساخته شده است و هم‌اکنون به عنوان موزه مردم‌شناسی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
علاوه بر این، در اطراف مسجد جامع همدان، جاذبه‌های گردشگری دیگری مانند بازار سنتی همدان، حمام قلعه، مسجد پیغمبر، مدرسه حیدریه، امامزاده پیر، تپه هگمتانه و باغ ایرانی نیز وجود دارد که می‌توانید از آنها دیدن کنید.
مسجد جامع همدان، فقط مکانی برای عبادت نیست، بلکه تجلی‌گاه فرهنگ و هنر ایرانی نیز است. در این مسجد، می‌توان ردپای معماری اصیل ایرانی را به‌وضوح مشاهده کرد. در سفر به همدان با تور همدان علاالدین تراول همراه شوید تا در کنار گشت و گذار در پایتخت مادها، از مسجد جامع همدان نیز بازدید کنید. در نزدیکی این مسجد هتل‌های مختلفی با امکانات و قیمت‌های متنوع وجود دارد که شما می‌توانید با رزرو آنلاین هتل های همدان همچون هتل بابا طاهر، هتل جهانگردی علیصدر و هتل پارسیان همدان از اقامت خود لذت ببرید.
