سازه های آبی شوشتر

سازه‌های آبی شوشتر

سازه‌های آبی شوشتر یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین آثار تاریخی ایران و جهان و از جاذبه‌های گردشگری استان خوزستان است. اگر می‌خواهید به استان خوزستان سفر کنید، بازدید از دیدنی‌های شوشتر به ویژه سازه‌های آبی شوشتر را از دست ندهید، چرا که علاوه بر چشم‌اندازی از طبیعت سرسبز این دیار، می‌توانید به نظاره مجموعه سازه‌هایی بنشینید که نشان از نبوغ و مهارت‌های مهندسی تمدن‌های باستانی دارد و مطمئناً یک تجربه به یاد ماندنی خواهد بود؛ پیشنهاد می‌کنیم با تور شوشتر و تور خوزستان علاالدین تراول همراه باشید تا از این میراث جهانی یونسکو که معماری شگفت‌انگیز گذشتگان را به نمایش گذاشته است بازدید کنید. برای اطلاع از این تور و سایر تورهای داخلی علاالدین تراول به صفحه رزرو آنلاین تورهای ایرانگردی علاالدین تراول مراجعه کنید.

سازه‌های آبی شوشتر به سیستم پیچیده‌ای از کارهای مهندسی هیدرولیک تاریخی شامل سدها، کانال‌ها، پل‌ها، آسیاب‌های آبی و آبشارها اشاره دارد که در زمان ساسانیان (قرن سوم تا هفتم میلادی) ساخته شده‌اند و از قرن‌ها پیش به مدیریت آب‌های این منطقه کمک کرده‌اند. 

تاریخچه و قدمت سازه‌های آبی شوشتر

سنگ‌بنای سازه‌های شوشتر از دوره هخامنشیان به‌جا مانده‌ است؛ حتی در بعضی روایات، دستور ساخت این مجموعه را به کوروش کبیر نسبت داده‌اند. اما بیشتر صاحبنظران معتقدند قدمت سازه‌های آبی به دوره ساسانیان بازمی‌گردد و دستور ساخت این سازه‌ها را اردشیر اول و دوم ساسانی داده‌اند. شاپور اول ساسانی در سال 260 میلادی در جنگ ادسا رومیان را شکست داد و والرین امپراتور روم و هزاران رومی را به اسارت گرفت و به جای قتل عام رومیان، آنان را به کار گماشت تا در عوض غرامت ویرانی‌هایی که در ایران به بار آورده‌اند به تاسیس و توسعه سازه‌های آبی شوشتر مشغول شوند. فردوسی هم در شاهنامه داستان اسرای رومی و ساخت سازه‌های آبی را حکایت می‌کند.

متاسفانه بیشتر بخش‌های این سازه آبی در دوره قاجار به‌طورکامل تخریب شد و از آن زمان تاکنون فقط به‌عنوان یکی از آثار تاریخی و مهندسی برای تماشا شناخته می‌شود. سازه‌های آبی شوشتر به دلیل اهمیت تاریخی، معماری و تکنولوژیکی در سال 1377 شمسی در فهرست آثار ملی ایران و در سال 2009 میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد.

بخش‌های مختلف سازه‌های آبی شوشتر

مجموعه سازه‌های آبی شوشتر از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که از جمله این بخش‌ها می‌توان به پل‌ها، آسیاب‌ها، بندها، کانال‌ها، آبشارها، سیکا (سکوهای محل اسکان) و تونل‌های بزرگ برای هدایت آب اشاره کرد. در ادامه اطلاعات بیشتری از بخش‌های مختلف این سازه آبی را به شما معرفی می‌کنیم:

بند میزان

بند میزان یکی از مهم‌ترین بخش‌های باقی‌مانده از سازه‌های آبی است. دلیل نام‌گذاری این بخش از سازه آبی شوشتر این بوده است که این بند برای میزان کردن آب جاری در دو رودخانه شطیط و گرگر بنا شده است. از طرف دیگر این سازه با ظاهری دایره‌ای مشتکل از سنگ تراشیده و ساروج در ابتدای رود گرگر بنا شده است و در انتهای آن نیز برج کلاه فرنگی قرار گرفته است. 

برج کلاه فرنگی

برج کلاه فرنگی یک بنای برجی هشت‌ضلعی است که در مسیر بند میزان قرار گرفته است که بر روی یک پایه چهارمتری از سطح زمین قرار گرفته است. اگرچه برج کلاه فرنگی کنونی فقط 7 متر ارتفاع دارد، ولی در گذشته ارتفاع بیشتری داشته است.

رودخانه مصنوعی گرگر

رودخانه گرگر در شمال شهر شوشتر جریان دارد و یکی از دو شاخه فرعی رودخانه کارون است که به واسطه بند میزان از شاخه دیگر جدا می‌شود. این رود در واقع به‌صورت مصنوعی و به دستور اردشیر، یکی از پادشاهان ساسانی ایجاد شده است. 

پل بند گرگر

پل‌بند گرگر یکی دیگر از بخش‌های سازه‌‌های آبی شوشتر است که همراه با سه تونل انحرافی شهر، سه کوره و بلیتی در پایین‌دست بند میزان و بالای آسیاب‌های آبی قرار دارند. 

محوطه آبشارها و آسیاب‌های آبی شوشتر

با از کار افتادن آسیاب‌های آبی، آب رودخانه کارون از دهانه تونل‌های آبی‌مانند آبشار از دل صخره‌ها بیرون ریخته می‌شود. در واقع سازه‌های آبی شوشتر شامل مجموعه کاملی از تونل‌ها، آسیاب‌های آبی، کانال‌های فرعی و سد می‌شود. متاسفانه همانند دیگر بخش‌های این سازه آبی، آسیاب‌های آبی شوشتر نیز دچار خسارات زیادی شده‌اند و تنها آسیاب سالم این مجموعه که رضا گلاب نام دارد، همچنان برقرار است. 

پل‌بند برج عیار و نیایشگاه صابئین

پایین‌تر از محوطه آبشارها، پل‌بند برج عیار بر روی رود گرگر بنا شده است که گویا در گذشته باغی درون آن قرار داشته است. این محوطه تاریخی در دوره صفویه و قاجار به‌عنوان نیایشگاه صابئین استفاده شده است. 

بند ماهی‌بازان یا بند خداآفرین

بند ماهی‌بازان یا خداآفرین در جنوب شوشتر و در منطقه‌ای بنام ماهی‌بازان قرار دارد که محل تلاقی رود گرگر و داریون است. بند ماهی‌بازان متشکل از یک رشته سنگ بهم پیوسته و یک‌تکه است که درست در مرکز آن، سه دیوار قرار گرفته است که گذرگاه آب است.

قلعه سلاسل

قلعه سلاسل یا کهن دژ شوشتر یکی دیگر از قدیمی‌ترین بخش‌های سازه‌های آبی شوشتر است که متعلق به دوره هخامنشیان است. این قلعه در گذشته بخش‌های مختلفی چون شبستان، قورخانه، سربازخانه، نقاره‌خانه، برج، حصار و خندق را شامل می‌شده است؛ اما اکنون فقط چندین شبستان و تونل‌های نهر داریون از آن باقی مانده است. 

پل‌بند شادروان

یکی دیگر از پل‌های معروف و قدیمی کشور ایران، پل بند شادروان است که در واقع بخشی از سازه‌های آبی شوشتر محسوب می‌شود. در شاهنامه آمده است که این پل به دست فردی بنام برانوش از لشکریان شکست خورده رومیان در جنگ با شاپور اول ساخته شده است.

پل‌بند لشکر

بعد از بند میزان، سالم‌ترین بند باقی‌مانده از سازه‌های آبی شوشتر، پل بند لشکر است. این پل بند سبب سهل‌سازی ارتباط شوشتر با روستاهای جنوبی شده است و شهر شوشتر را با پلی به شهر عسگر متصل کرده است. این پل بند به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دروازه‌های شهر شوشتر شناخته می‌شود. 

پل بند شرابدار

پل‌بند شراب‌دار در جنوب شهر بر روی نهر داریون بنا شده است. پل‌بند شرابدار در واقع پلی برای برقراری ارتباط بین قلعه نظامی خرم با شمال نهر داریون بوده است. قدمت پل بند شرابدار به دوره اشکانیان برمی‌گردد. از دیگر بخش‌های سازه‌های آبی شوشتر می‌توان به پلکان‌ها، سیکا، بند دختر، نهر داریون، بند خاک، بند دارا و پل شاه علی اشاره کرد.

اطلاعات بازدید از سازه‌های آبی شوشتر

سازه‌‌های آبی شوشتر در شهر شوشتر استان خوزستان، بعد از میدان 17 شهریور در خیابان شریعتی و بافت تاریخی شوشتر قرار دارد. شهر شوشتر فرودگاه ندارد اما می‌توانید با هواپیما به دزفول یا اهواز بروید. فاصله دزفول تا شوشتر ۶۰ کیلومتر و فاصله اهواز تا شوشتر ۹۰ کیلومتر است.

ساعات بازدید: همه روزه در نیمه اول سال از ساعت 8 صبح تا 8 شب و نیمه دوم سال از ساعت 8 صبح تا 5 عصر 

بسیاری از سازه‌ها به روی عموم باز هستند و به بازدیدکنندگان این امکان را می‌دهند تا از نزدیک شاهد نبوغ مهندسی هیدرولیک باستانی باشند. تورهای راهنما که توسط راهنمایان محلی آگاه هدایت می‌شوند، برای بازدیدکنندگانی که مایل‌اند در مورد تاریخچه و اهمیت سازه های آبی شوشتر بیشتر بدانند، در دسترس است. 

بازدید از سازه‌های آبی شوشتر با علاالدین تراول

سازه‌های آبی شوشتر یکی از شاهکارهای فنی‌ و‌ مهندسی جهان در شهر شوشتر استان خوزستان است که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. پیشنهاد می‌کنیم برای اینکه نبوغ مردمان ایران باستان را از نزدیک ببینید به شهر شوشتر سفر کنید و در کنار بازدید از این سازه‌های آبی از سایر جاهای دیدنی شوشتر نیز دیدن کنید. برای اقامت در شهر شوشتر هم می‌توانید هتل‌های شوشتر همچون هتل سرابی شوشتر و هتل طبیب شوشتر را رزرو نمایید. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره خدمات علاالدین تراول از جمله رزرو آنلاین هتل های ایران و جهان، رزرو تورهای داخلی و خارجی، خرید بلیط هواپیما و ... به وب‌سایت ما مراجعه کنید و یا با شماره 02174495 با کارشناسان ما تماس بگیرید.