موزه حمام چهارفصل اراک
موزه حمام چهارفصل اراک، یکی از جاذبه‌های توریستی اراک است که در سال ۱۳۸۵ افتتاح‌شده است. این موزه درواقع یک حمام قدیمی است که در دوره قاجار ساخته‌شده و با احیای آن به موزه‌ای تبدیل‌شده است. در این موزه، با نگاهی به ساختار حمام‌های قدیمی ایران، ازجمله انواع حمام، آبگرمکن‌ها و بخاری‌ها، آشنا می‌شوید. همچنین می‌توانید از بخش‌های مختلفی ازجمله سرایداری، سالن استراحت و سالن گرمایشی حمام استفاده کنید. اطلاعات کلی این موزه به شرح زیر می‌باشد:
هدف از تأسیس این موزه چه بوده است؟
هدف از ایجاد این موزه، حفظ و گسترش آشنایی بافرهنگ حمام در ایران قدیم است. همچنین این موزه مکانی برای آشنایی بافرهنگ و تاریخ اراک و منطقه است که می‌تواند برای بازدیدکنندگان جذاب و آموزنده باشد.
چرا به این حمام چهارفصل میگویند؟
علت نام‌گذاری چهارفصل به دلیل نقاشی‌های زیبایی است که در دیوارهای داخلی حمام قرار دارد. این نقاشی‌ها به‌صورت سه‌بعدی و بارنگ‌های زیبا و جذاب، تصاویری از فصل‌های سال را به تصویر کشیده‌اند. برای مثال، در نقاشی‌هایی که فصل بهار را نشان می‌دهند، تصاویری از شکوفه‌های گل‌ها و درختان وجود دارد و در نقاشی‌های فصل زمستان، تصاویری از برف و یخ و درختان برهنه وجود دارد. احتمالاً با توجه به این نقاشی‌های جذاب و زیبا، این حمام به نام چهارفصل شهرت یافته است. البته این نکته را نیز باید در نظر داشت که ممکن است علت نام‌گذاری چهارفصل به دلیل دیگری باشد که در دسترس نیست.
معماری موزه چهارفصل اراک
بر اساس منابع موجود، این حمام به‌عنوان بزرگ‌ترین حمام ایران شناخته می‌شود و مساحت آن بیش از ۱۶۰۰ مترمربع است. ساختمان این حمام، ازلحاظ معماری بسیار منحصربه‌فرد است و دارای بخش‌های مختلفی ازجمله راهروی ورودی، سربینه مردانه و زنانه، گرمخانه خصوصی و عمومی، هشتی بین گرمخانه، خزینه و آب‌انبار است. همچنین، سقف تمامی بخش‌های حمام دارای سقف به طرح «گنبد طاقی» است که توسط آجر، ملات گچ و آهک ساخته‌شده است. بخش سربینه زنانه، از زیباترین قسمت‌های این حمام است که دارای گنبدی یکپارچه و بدون ستون است. همچنین، بخش حمام‌زنانه و بخش اقلیت‌های مذهبی دارای یک سربینه زنانه بوده که گرمخانه آن دارای دو بخش خصوصی و عمومی است.
کف حمام نیز با سنگ‌های سیاه، ملات آهک و ساروج کف‌سازی شده است. حوضی صلیبی‌شکل در کف سربینه قرارگرفته که به‌منظور پاشویی افرادی که از حمام گرم بیرون می‌آیند مورداستفاده قرار می‌گرفته. سربینه دارای چهار سکو است که از آن‌ها ازیک‌طرف به گرمخانه و از طرف دیگر و با پله‌هایی قوس‌دار به خیابان می‌رسند. یک ورقه مسی به‌صورت یکپارچه کف خزینه اصلی آب گرم را فراگرفته و در زیر آن نیز گلخن حمام واقع‌شده است. گلخن با هیزم و بوته‌های «وَرَک» سوزانده می‌شده و آب گرم و سرد با استفاده از تنبوشه‌های است سفالی به تمام نقاط حمام می‌رسید. این حمام به دلیل ساختار منحصربه‌فرد و باستانی خود، جذابیت زیادی برای بازدیدکنندگان دارد و موردتوجه گردشگران داخلی و خارجی قرارگرفته است.
ویژگی موزه چهارفصل اراک
در موزه چهارفصل اراک، اشیای باستانی متعددی از دوران مختلف تاریخی نگهداری می‌شوند، ازجمله سکه‌های دوره‌های مختلف تاریخی، عقدنامه‌های دوره قاجار، کتاب‌ها و نسخه‌های خطی، ظروف مسی و قلم‌زنی، خمره‌های سفالی، لوازم ریسندگی، اسباب قدیمی حمام و ده‌ها پیکره مربوط به مردم‌شناسی. همچنین، اسکلت انسان ۷۵۰۰ سالهای که از تپه شازند به‌دست‌آمده نیز در این موزه نگهداری می‌شود.
کلام آخر علاءالدین تراول
موزه چهارفصل اراک به دلیل داشتن این اشیا و نمونه‌های باستانی و همچنین ساختار منحصربه‌فرد حمام قدیمی، جذابیت زیادی برای بازدیدکنندگان دارد و موردتوجه گردشگران داخلی و خارجی قرارگرفته است. بازدید از این حمام که در سالهای اخیر به گنجینه‌ای از اشیا و نمونه‌های باستانی تبدیل‌شده است، برای همگان آزاد است و می‌تواند تجربه‌ای جذاب و آموزنده برای بازدیدکنندگان باشد.
