موزه قلعه حاج وکیل اراک

موزه قلعه حاج وکیل اراک

قلعه حاج وکیل در شهر اراک واقع‌شده و مربوط به دوره قاجار است. این قلعه درواقع یک قلعه دفاعی بوده که برای حفاظت از شهر اراک و مسیرهای تجاری مربوط به آن ساخته‌شده است. قلعه حاج وکیل به نام صاحب بنا، یعنی حاج وکیل، شناخته می‌شود. اطلاعات کلی این قلعه به شرح زیر است:

• دسته‌بندی: جاذبه فرهنگی
  
• نوع جاذبه: موزه
  
• آدرس: ایران، استان مرکزی، بلوار دانشجو، ابتدای خیابان هاشمی نژاد
  
• دوره تاریخی: قاجاریه
  
• سال تبدیل به موزه: ۱۳۷۰
  
• ورودی: ۴۰۰۰۰ ریال
  
• مدت‌زمان بازدید: ۱ ساعت
  

این قلعه دارای دو برج است که به‌صورت متقارن در دو طرف دروازه ورودی قرار دارند. در برج شمالی قلعه، یک مسجد نیز وجود دارد که تا به امروز محلی برای اقامه نماز است. قلعه حاج وکیل در حال حاضر به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده و جزو جاذبه‌های گردشگری شهر اراک محسوب می‌شود. 

تاریخچه موزه حاج وکیل اراک

بانی قلعه حاج وکیل در اصل یک شرکت تجاری انگلیسی به نام زیگلر بود که در قرن نوزدهم در ایران فعالیت می‌کرد. این شرکت به دلیل فعالیت در حوزه تجارت و تأمین نیروی کار برای پروژه‌های ساختمانی، به‌سرعت موفق به کسب ثروت شد. قلعه حاج وکیل نیز به دلیل نیاز به قلعه‌ای برای حفاظت از مسیرهای تجاری، توسط شرکت زیگلر ساخته شد. 

بعد از انحلال شرکت زیگلر، قسمتی از املاک و دارایی‌های آن به دست متمولین و شخصیت‌های محلی فروخته شد. قلعه حاج وکیل نیز به نام حاج محمدحسین میثمی وکیل، یکی از متمولین و شخصیت‌های محلی شهر اراک واگذار شد و ازآن‌پس به نام قلعه حاج وکیل شناخته می‌شود. شهر اراک در دوره قاجار یکی از مراکز مهم تولید و بافت فرش در ایران بود. در آن زمان، کمپانی‌های خارجی به‌ویژه انگلیسی‌ها، به دنبال دریافت امتیاز تجاری در این زمینه بودند و برای این منظور به شهر اراک آمده و فعالیت خود را آغاز کردند. 

معماری موزه حاج وکیل اراک

ساختمان فعلی قلعه حاج وکیل که قسمت کوچکی از کل مجموعه اولیه را شامل می‌شود، در حال حاضر شامل حیاط، ایوان، شبستان، قسمت همکف و بالاخانه است و در مساحت حدود ۹۰۰ مترمربع و در محوطه‌ای به مساحت ۳۸۰۰ مترمربع قرار دارد. بخش شمالی ساختمان برونگرا و بخش جنوبی آن نیمه درون‌گرا است. برخی از بخش‌های خارجی ساختمان و ستون‌ها با استفاده از کاشی‌های لعاب‌دار تزئیناتی زیبایی بیشتری به ساختمان بخشیده‌اند؛ اما در داخل ساختمان، تزئینات خاصی وجود ندارد. لازم به ذکر است که قلعه حاج وکیل در حال حاضر به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری شهر اراک شناخته می‌شود و با توجه به اهمیت تاریخی و فرهنگی آن، در حال حاضر تحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری است. 

ویژگی موزه حاج وکیل اراک

ساختمان قلعه حاج وکیل در سال ۱۳۷۰ به مالکیت سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان مرکزی درآمد. پس‌ازآن، این سازمان به‌منظور حفظ و نگهداری این آثار تاریخی به ساختمان اقدام کرد. در تیرماه ۹۸، ساختمان قلعه حاج وکیل به‌عنوان بخشی از موزه صنایع‌دستی و هنرهای سنتی استان مرکزی به ثبت رسید و در حال حاضر به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری شهر اراک شناخته می‌شود. در این موزه، علاوه بر قلعه حاج وکیل، قطعات متعددی از صنایع‌دستی و هنرهای سنتی استان مرکزی نیز به نمایش گذاشته‌شده‌اند. 

جاذبه‌های اطراف موزه حاج وکیل اراک

شهر اراک و منطقه اطراف آن دارای جاذبه‌های گردشگری فراوانی هستند. برخی از این جاذبه‌ها عبارت‌اند از: 

• موزه تاریخی اراک: این موزه در مرکز شهر و در مجاورت برج آزادی واقع‌شده است و مجموعه‌ای از آثار تاریخی و فرهنگی ایران را به نمایش می‌گذارد. 
  
• برج آزادی: این برج معروف و باارزش، در مرکز شهر و در مجاورت موزه تاریخی اراک قرار دارد. این برج در دوره قاجار ساخته‌شده است و از بالای آن چشم‌اندازی فوق‌العاده از شهر اراک و اطراف آن قابل‌مشاهده است. 
  
• پل خواجو: این پل در شمال شرقی شهر و در محله خواجو واقع‌شده و یکی از جاذبه‌های گردشگری شهر اراک به شمار می‌رود. 
  
• مسجد جامع اراک: این مسجد در مرکز شهر و در کنار موزه تاریخی اراک و برج آزادی قرار دارد و یکی از جاذبه‌های دیدنی شهر اراک محسوب می‌شود. 
  
• قلعه سلمان: این قلعه در حومه شرقی شهر اراک واقع‌شده و از دوره صفویه باستان تاریخی است که در حال حاضر به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری شهر اراک شناخته می‌شود. 
  

کلام آخر علاءالدین تراول

علاوه بر این‌ها، منطقه اطراف شهر اراک دارای جاذبه‌های طبیعی، آثار باستانی و روستاهای کوچک و زیبایی است که بازدید از آن‌ها نیز توصیه می‌شود. با علاءالدین تراول در این سفر همراه باشید.