افسانههای تاریخی خبر از وجود شهری زیرزمینی در نوش آباد میدادند، به تازگی، کشف اتفاقی این شهر در دل زمین پرده از رازهای سر به مهر مردمان 1500 ساله نوش آباد برداشت. جنگهای بیشمار تاریخی سبب شده بود که ساخت قلعه، پناهگاه، دیوارهای دفاعی، برجهای نگهبانی و دیگر سازههای در تاریخ به امری مرسوم بدل شود. شهر زیرزمینی نوش آباد که مردم محلی به آن اویی نیز می گویند، پناهگاهی متعلق به 1500 سال پیش است که اکنون از میان گذرگاهی در میان کوچه پس کوچهها قابل دسترسی است و مساحتی چندهزار متر مربعی (احتمالا پانزده هزار متر مربعی) دارد. این شهر در سه طبقه زیرزمینی با عمق 4 الی 18 سانتی به روش دست کن ساخته شده و این طبقات توسط چاههای عمودی به هم متصل شدهاند. علاوه بر دوران ساسانی، در دورههای تاریخی متفاوت همچون سلجوقی، صفوی و حتی قاجار، کاربرد پناهگاهی این شهر حفظ شده است. قناتها، چاههای آب و دخمههای مخفی، مکانهایی بودند که مردم را در زمان حمله بیگانگان به این شهر زیرزمینی میرساندند. نمونه شهرهای زیرزمینی دیگر همچون شهر زیرزمینی مونترال از لحاظ وسعت و قدمت هرگز به پای نوش آباد نمیرسند. در بازدید از این مجموعه بینظیر در کاشان وقتی که در شهر زیر زمینی قرار گرفتهاید هیچ صدایی از طبقه بالا که شهر است به گوش نمیرسد .جالب است بدانید که این شهر نمناک و نیمه تاریک که درواقع طبقه زیرین شهر نوش آباد کاشان است، در سال ۱۳۸۳ به طور کاملا اتفاقی در زمان حفر چاه آب و در اثر سقوط یکی از مقنیها در آنجا، کشف شد. راز بزرگی که در دل شهر زیرزمیی اویی نهفته است ، سیستم تهویه آن است، مگر میشود در زیر زمین به عمق چندین متر تهویه هوایی وجود داشته باشد؟ بله مردمان هوشمند آن زمان با تکنیکهای خود توانستند آغاز کانالهای شهر از سطح زمین با ساختار U شکل که علاوه بر عبور و مرور افراد در مواقع نا امنی، ورود و خروج هوا را نیز در آن ممکن سازد. سازندگان آن با هوش و ذکاوت دیوارههای این شهر را در کنار جریانهای آب قنات قرار دادهاند تا هوای خنک در آن جریان پیدا کند تا افراد به راحتی در عمق زمین نفس بکشند. علاوه بر این بر روی چاهکهای تهویه هوا درپوش هایی سنگی تعبیه شده كه در مواقع احساس خطر يا ورود دود به طبقات با تخته سنگ دريچه مسدود میشده است. در دهانه هر چاهك تعدادي قلوه سنگ ديده ميشود که اگر دشمن قصد ورود به فضاها را داشته باشد با سنگها كه حكم وسايل و ابزار دفاعي را داشته بر سر مهاجمين بکوبند. از دیگر جذابیت های شهر زیرزمینی نوش آباد اتاقهای آن است که محل اسکان خانواده ها در زمان خطر بوده که بیشتر آنها به شکل تو در تو و با راهرو های زاویه دار که دید مستقیم را با فضای بعدی از بین میبرد ساخته شده است. راه ورودی شهر از چاههای ساختگی در خانه ها بوده است . در هنگام ورود افراد به شهر زیرزمینی، فردی که جلوتر از همه بوده چراغها را روشن و آخرین نفر چراغ ها را خاموش میکرد تا اگر دشمنی به دنبال آنهاست، راه را پیدا نکند، راهرو ها به گونه ای طراحی شده که فقط یک نفر را از خود عبور می دهد و در بعضی جاها باید به صورت خم و در جاهایی هم باید به صورت سینه خیز عبور کرد. اگر این روزها قصد سفر به کاشان را دارید، بازدید از شهر زیرزمینی نوش آباد یا اویی را در برنامه سفر خود بگنجانید تا با تاریخچه سرزمین عزیزمان ایران و انسانهای هوشمند مردمان کویر آشنا شوید و در کنار بازدید از این شهر زیر زمینی از جاذبه های کاشان همچون خانه های تاریخی کاشان و یا دیگر آثار تاریخی و فرهنگی شهر نوش آباد دیدن نمایید.