پیر سبز چک چک اردکان

می‌دانیم که پیش از نبردهای مسلمانان با ایرانیان و اسلام آوردن ایرانیان، و پس از زمانه‌ی آزادی دینی اشکانیان، شاهان ساسانی بر ایران فرمان می‌راندند و دین زرتشتی و موبدان آن بر فرمانروایی شاهان، چیرگی داشتند، و آیین فرمانروایان و مردمان ایران کهن در زمانه‌ی پادشاهی ساسانیان، زرتشتی بود. دینی به یادگار از آموزه‌های اَشو* زرتشت که در روزگاری بسیار کهن می‌زیست و از فرزانگان یونان باستان مانند سقراط تا بزرگ‌ترین خردمندان زمانه‌ی نو مانند نیچه که به دین نیز باور نداشته‌اند، این پیامبر آشتی و مهربانی و خرد و دگردوستی را ستوده‌اند. چکیده‌ی خرد آیین زرتشتی در این گزاره‌ی ارزشمند پیداست: «کردار نیک، گفتار نیک، پندار نیک»؛ و این هر سه، در «پیر» نمود می‌یافته است. منش «پیر» در فرهنگ ایرانی چنان ارجمند و والا بوده که در سده‌های پس از آغاز اسلام، در خداشناسی (عرفان) ایرانی-اسلامی نیز نمود پیدا کرد و یکی از گوهرهای مهم خداشناسی گشت. با این پیشگفتار، شناسانیدن آرامگاه پیر سبز چَک چَکِ اردکان را آغاز می‌کنیم. سازه‌ای در کوه‌های نزدیک اردکان، یکی از آرام‌ترین شهرهای ایران. برای راه یافتن به درون این آرامگاه، نخست کفش از پای درمی‌آوریم و آن‌گاه سر را (بنا بر باورهای آیینیِ زرتشتی) می‌پوشانیم و اگر تنمان از آلایش‌های بدنی پاکیزه بود، به آرامگاه پیر سبز چک چک اردکان پا می‌گذاریم. زنان برای پا گذاشتن در این آرامگاه، باید پوشش آیینیِ دین زرتشتی و اسلام را بر جای آورند و بدون پوشانیدن سر و تن، نمی‌توانند پا به درون ساختمان نهند. نام‌آوری این ساختمان به «پیر سبز»، برای این است که زرتشتیان باور دارند که بانویی به‌نام «نیک‌بانو» که به ایشان پیر سبز نیز می‌گفته‌اند، در این بنا به خاک سپرده شده است. در زمان کهن، پوشیدنی‌ای زنانه بر شکاف کوه هویدا بوده که آن را برای خجستگی‌اش (تبرک) کنده‌اند و در جایی نگاه می‌دارند. از آسمانه‌ی (سقف) بنا بر کف مرمریِ آن چکه‌های آب می‌چکد و شاید نیز برای همین است که پسوند «چَک چک» در پایان نام پیر سبز چک چک اردکان می‌آید. در سرای ساختمان، چناری کهن نیز هست که می‌گویند هزار سال سال پیش روییده است و اکنون تنه‌ای بسیار بزرگ دارد و زرتشتیان به دیدن آن می‌آیند و آن را سپند (مقدس) می‌شمارند. ایرانیان میهن‌دوست که به روزگاران کهنِ کشور دیرینه‌شان مهر می‌ورزند، شایسته است که هرچه زودتر از این ساختمان کهن و یادگار روزهای فرهمند آیین زرتشتی دیدن کنند. علاءالدین تراول، آرزومند است که دمی خوش در آرامگاه پیر سبز چک چک اردکان بگذرانید.
* اشو: مقدس.
** در این نوشته، واژگان تازی به‌کار نرفته است.