مسجد جامع کاشان

شهر کاشان یکی از شهرهای استان اصفهان است که بسیاری از آثار تاریخی‌اش هنوزم به زیبایی و شکل اولیه خود را در وجودش حفظ کرده است. مسجد جامع کاشان از کهن‌ترین آثار برجای مانده از این شهر است، چرا که بنای اصلی این مسجد بر روی آتشکده‌ای بزرگ ساخته شده که هر بیننده‌ای را محو تماشای خود می‌کند. هرچند آثار کنونی این مسجد همچون گچبری‌های مربوط به دوره سلجوقیان است، اما در لایه‌برداری‌های اخیر آثاری از دوران آل بویه نیز در آن شناسایی شده است. طرح‌های کاشی خیال‌انگیز ایرانی در شبستان تابستانی و طرح‌های آجرکاری بنا، در عین سادگی، هوش ربا هستند. از مهم ترین نکات قابل توجه این مسجد، وجود دو محراب در آن است که قبله یکی چب و دیگری راست است. به اعتقاد مردم محلی محراب اول، قبل از تغییر قبله مسلمین از بیت المقدس به کعبه مورد استفاده قرار می‌گرفت و اکنون در قسمت تخریب شده‌ این محراب، آثار بسیار نفیسی از گچبری وجود دارد و آثاری از آیه‌ای از سوره ی جمعه (... رحیم یا ایها الذین آمنو اذا نودی ... ذکر الله ...) در فضیلت روز و نماز جمعه قابل تشخیص است و این امر نشان می‌دهد این مسجد برای اولین بار به‌عنوان نماز جمعه‌ کاشان بنا شده است. با این وجود مردم محلی با استناد به آیه‌ی قرآنی موجود در این محراب، می‌گویند که قبله‌ی قبلی به سمت مسجد القصی بود و پس از تغییر قبله‌ مسلمین به سمت مسجدالحرام، این محراب تخریب و محراب جدید ساخته شده است. در محراب قبله‌ی دوم آیه‌ی مربوط به تغییر قبله از مسجدالاقصی به مسجدالحرام مشاهده می‌شود که بازدیدکنندگان به وضوح می‌توانند آن را در این مسجد تماشا کنند. گچ کاری‌های محراب دوم، از بی نظیرترین نمونه های گچ‌کاری در زمانه خود است. مناره آجری مسجد جامع کاشان نیز در استان اصفهان بی همتاست، چرا که آن را به عنوان کهن‌ترین بنای تاریخ‌دار استان اصفهان می‌شناسند، مناره‌ای دو پوسته که سومین مناره قدیمی تاریخ دار ایران نیز به شمار می‌آید. با گذر زمان مسجد جامع کاشان بارها به طور کلی و جزئی نیز تخریب شده است و در هر بار تعمیر و بازسازی که در آن صورت گرفته نیز تغییرات عمده ای به کار رفته است. عمده ترین تخریبی که در این مسجد نیز رخ داد در سال ۱۱۹۲ هجری قمری بود که زلزله‌ای مهیب اتفاق افتاد و خرابی‌های زیادی برای این مسجد به بار آورد. حدود ۱۰ سال طول کشید تا عبدالرزاق خان حاکم شهر کاشان این مسجد را بازسازی کند. در این زلزله کریم خان زند کارگران ساختمانی را از اصفهان و شهرهای دیگر به کاشان آورد تا به کار بازسازی شهر و مسجد سرعت ببخشد. حال اگر دوست دارید با تور کاشان علاءالدین تراول به شهر زیبای کاشان سفر کردید، حتما سری هم به مسجد جامع این شهر بزنید که یادگار عصر سلجوقی است و هنر معماری و زیبایی مساجد آن دوره را از نزدیک مشاهده کنید.