باغ دولت‌ آباد یزد

باغ دولت آباد یزد

باغ دولت آباد یکی از جاذبه‌های شهر یزد به حساب می‌آید که جزئی از میراث جهانی ایران در فهرست میراث جهانی سازمان یونسکو نیز قرار دارد. جالب است اگر بدانید که غیر از این باغ، تنها 8 باغ دیگر از کشور ما در این فهرست جای گرفته‌اند. بنابراین اهمیت باغ دولت آباد یزد به این شکل برایتان مشخص خواهد شد.

به طور کلی دیدار از باغ و بوستان برای ما ایرانیان خوشایند و دلچسب است. اما پیدا کردن باغ در شهری که غالبا کویری است، صفای بیشتری به روح انسان می‌بخشد. باغ دولت آباد یزد هم چنین وضعیتی را داراست. بیایید تا بیشتر با این جاذبه طبیعی و تاریخی یزد آشنا شویم. برای مشاهده لیست تورهای داخلی کافیست به صفحه رزرو آنلاین تورهای ایرانگردی علاالدین تراول مراجعه نمایید. 

باغ دولت آباد کجاست؟

باغ دولت آباد در خیابان شهید رجایی از محله چهارمنار قرار دارد. کافی است که به این محله و خیابان بروید و سراغ کوچه فردوسی، حسینیه فردوس بگردید. این باغ در ابتدای تاسیس در دوره قاجاریه بیرون از بافت شهری یزد قرار داشت. زیرا به دروازه چهارمنار متصل بود و یک سرش بیرون شهر و سر دیگر داخل شهر قرار می‌گرفت. اما به مرور در دوران پهلوی با وسعت پیدا کردن بافت شهری یزد، این باغ جزئی از مرکز شهر یزد شده است.

تاریخچه باغ دولت آباد یزد

ما راجع به نادر بودن باغ در شهر کویری گفتیم؛ اما ایرج افشار در کتاب یادگارهای یزد، روایت می‌کند که این قضیه در تاریخ یزد خیلی هم نادر نبوده است. البته به گفته افشار، تعداد بالایی باغ بزرگ در یزد وجود داشته است که به مرور تخریب شده و هیچ نشانی از آن باقی نمانده است.

و اما در مورد باغ دولت آباد؛ به گفته اکثر مورخین، این باغ در سال 1160 هجری قمری و طی دوره زندیه ساخته شده است. البته ساخت این باغ به کریم خان زند مربوط نیست. این باغ حاصل دسترنج محمدتقی خان، مشهور به خان بزرگ (یکی از خوانین بزرگ یزد که با شاهرخ میرزا و کریم خان معاصر بوده) است.

ساخت باغ نیز جالب است و به مانند تاریخ اکثر باغ‌ها بوده است. از قدیم گفته‌اند آب، آبادانی می‌آورد. محمدتقی خان نیز ابتدا قناتی به نام دولت آباد را احداث می‌کند؛ سپس از آب آن قنات، موفق می‌شود که باغ دولت آباد را سرسبز کند.

این باغ سرسبز و بزرگ امروزه یکی از بزرگترین باغ‌های ایران محسوب می‌شود. باغ دولت آباد وسعتی درحدود 6.4 هکتار را داراست. در ابتدای زمانی که محمدتقی خان این باغ را احداث کرده بود، در شمال این باغ خیابانی وجود داشت که درختان فراوانی داشته و مانع دید درست می‌شدند. بنابراین به آن خیابان زیبا، هزاردرخت می‌گفتند. البته این خیابان دیگر موجود نیست!

معماری باغ دولت آباد

مهمترین ویژگی باغ دولت آباد که اول از همه توجه شما را جلب می‌کند و آن را نسبت به باغ‌های دیگر متمایز می‌سازد، بادگیر آن است. البته که یزد هم شهر بادگیرهاست؛ اما باید بدانید که بادگیر باغ دولت آباد، بزرگترین و بلندترین بادگیر در ایران و حتی جهان به شمار می‌آید. این بادگیر زیبا و بزرگ، 33.8 متر ارتفاع را داراست. ویژگی دیگر این بادگیر، هشت ضلعی بودن آن است. درست مانند بادگیرهای آب انبار شش بادگیر! هشت ضلعی بودن این بادگیر باعث می‌شود تا باد از هر جهتی به راحتی به آن وزیده و داخلش شود.

معمار باغ کار جالبی انجام داده و دقیقا زیر بادگیر یک ساختمان با تالارها و شاه‌نشین ساخته است. این کار باعث شده تا ساختمان مذکور حتی در گرمای تابستان هم بسیار خنک و مطبوع باشد. به این بنا می‌گویند ساختمان تابستانه! یک کار جالب دیگر معمار هم ساخت حوضی دقیقا زیر بادگیر بوده است. به این ترتیب باد وقتی داخل ساختمان می‌پیچیده، از روی حوض عبور می‌کرده و شبیه به یک کولر طبیعی عمل می‌کرده است.

هندسه جذاب باغ دولت آباد

باغ دولت آباد را می‌شود یک جور شاهکار ریاضی و هندسی بدانیم. زیرا این باغ در طرح و قواره از دو محور مستطیلی عمود بر هم تشکیل شده است. در محور اصلی به دو دلیل، درختان زیادی کاشته شده است. یک اینکه در نمای محور اصلی، باغ به وسیله تکنیک پرسپکتیو، کشیده‌تر و طولانی‌تر به نظر برسد. و دو اینکه کاشت درخت در دو جانب محور اصلی باعث می‌شود تا دید هرکسی به سمت عمارت‌های اصلی متمرکز شود. محور فرعی هم یک مستطیل کوچک‌تر است که به نام باغ بهشت آیین معروف شده است. البته به این باغ، باغ اندرونی هم گفته می‌شود (و به باغ بزرگتر، باغ بیرونی)!

یکی از نکات سوال‌برانگیزی که همه مراجعه‌کنندگان برایشان پیش می‌آید، عدم تقارن این باغ کوچکتر عمود بر باغ بزرگ است. زیرا معمولا اگر دقت کرده باشید، در طراحی و معماری سنتی ایرانی، همیشه تقارن نقش و جایگاه ویژه‌ای داشته است. اما پاسخ به دهه 1370 هجری شمسی بازمی‌گردد که متاسفانه قسمت زیادی از باغ کوچک تخریب شد تا از مساحت آن برای ساخت بلوار استفاده شود!

بخش‌های مختلف باغ دولت آباد

باغ دولت آباد یزد از بخش‌های مختلف و بناهای کوچک و بزرگ زیادی تشکیل شده است. بیایید تا مهم‌ترین آن‌ها را با هم بررسی کنیم.

عمارت هشتی

عمارت هشتی، درواقع کوشک اصلی باغ دولت آباد است. این عمارت از سه اتاق و یک حوض بزرگ تشکیل شده و رویش هم بادگیر ساخته شده است. این عمارت همان عمارت تابستانی است که درابتدا راجع به آن صحبت کردیم.

عمارت طنبی

این عمارت هم عمارت زیبایی است که در غرب عمارت هشتی قرار دارد. داخل عمارت طنبی با یک شبستان بزرگ، چند تالار و صفه پر شده است. این عمارت هم بادگیر مخصوص به خود را دارد.

عمارت سردر

بین باغ اندرونی و باغ بیرونی، یک عمارت دوطبقه وجود دارد به نام عمارت سردر! این عمارت زیباترین و مهمترین عمارت باغ دولت آباد یزد محسوب می‌شود. در این عمارت علاوه بر چند اتاق کوچک و بزرگ، همه بخش‌های مهم باغ قرار گرفته‌اند. بخش‌هایی شامل آبدارخانه، شربتخانه، آشپزخانه، تاسیسات چاه و منبع آب به همراه گاورو (محل عبور گاو) و...

سفر به باغ دولت آباد یزد با علاالدین تراول

تجربه بازدید از باغ دولت آباد می‌تواند یکی از دلچسب‌ترین تجربه‌های گردشگری عمر شما باشد. به شرط اینکه این بازدید را به کمک یک راهنمای تور خوب انجام دهید که علاالدین تراول می‌تواند به شما پیشنهاد بدهد. جدای از این در سایر ملزومات و کمک‌های سفر، مانند رزرو آنلاین هتل های ایران و جهان از جمله هتل های یزد، رزرو آنلاین تورهای داخلی و خارجی و یا خرید بلیط هواپیما نیز می‌توانید روی ما حساب باز کنید.