مرحوم میرزا محمدتقی خان فراهانی، مشهور به امیر کبیر، تنها ۳۹ ماه بر سرِ کار صدارت اعظم بود؛ اما در همین حدود سه سال، کشور باستانیمان ایران را فرسنگها در راه رسیدن به تمدن جهانی پیش انداخت. یکی از مهمترین کارهای مرحوم امیرکبیر در این مسیر سخت، تأسیس دارالفنون بود؛ که البته چند روز پس از مرگ امیرکبیر افتتاح شد. این مدرسه هنگامی تأسیس شد که کشور ایران در گرداب عقبماندگی دستوپا میزد و از علوم و فنون فرنگی کاملاً بیخبر افتاده بود و طب سنتیِ حکیمان، از علاج بسیاری از بیماریها درمیماند. در این هنگامه، امیرکبیر دستور ساخت مدرسهای به شکل مدرن داد و در اهمیت این مدرسه همین بس که رؤسای آن، همگی از مقامات عالیرتبهی کشور (از جمله وزیر خارجه و وزیر جنگ) و ناظم آن، ادیب بسیار دانشمند و شهیر، رضاقلیخان هدایت (جد اعلای صادق هدایت مشهور) بودند. به دستور امیرکبیر هفت استاد از اروپا مشغول تدریس شدند و اولین نسل از پزشکان و مهندسان آیندهی میهن عزیزمان را در دارالفنون پرورش دادند. بازدید از این دبیرستان کهن، تنها از همین حیث میتواند بسیار جذاب و غرورآفرین باشد و آدمی را وادارد تا درودها به روان پاک امیرکبیر بفرستد؛ اما جذابیتهای معماری را نیز باید به جذابیت تاریخی و ملی این بنای کهن افزود. این ساختمان در مرکز تهران و در خیابان ناصرخسرو قرار دارد و از بهترین جاذبههای آن، وجود اولین کتابخانهی امروزی و اولین چاپخانهی چاپ سنگی در آن است که کاربری آن در اصل برای چاپ کتابهای درسی این مدرسه بود. معماری این بنا هم بهنوبهی خود منحصربهفرد است؛ از طاقنمای باشکوه سردر آن گرفته (با تاریخ «۱۲۶۸ هجری قمری») تا درختان سربهفلککشیدهی داخل حیاط و حوض وسیعِ آن و البته حجرههایی که اولین «کلاس»های درس امروزی را تشکیل میدادند و اولین پزشکان و مهندسان کشورمان در آنها تحصیل کردند. دوستداران علم و فرهنگ و هنر، مطمئناً بارها از این بنا بازدید کردهاند و خواهند کرد.